Μοίρα ή μόρος είναι το μερίδιο του καθενός στη ζωή, το πεπρωμένο, ο κλήρος, η τύχη καλή ή κακή που όρισαν οι θεοί στον άνθρωπο.
“επί γάρ τοι εκάστω μοίραν έθηκαν αθάνατοι” (Οδύσ. Τ.592)
Πρόκειται για μια υπερβατική δύναμη στις αποφάσεις της οποίας είναι αδύνατο να αντιδράσει ο άνθρωπος.
Αυτή καθορίζει το μήκος ζωής του καθενός, όπως του Αχιλλέως “'έσχε μοίρ Αχιλλέα θανείν” (Σοφ. Φιλοκτ. 331) ή τον τρόπο θανάτου, όπως στην περίπτωση του Λαϊου “αυτόν ήξει μοίρα προς παιδός θανείν” (Σοφ. Οιδ. Τύρ.715).
“Υπέρ μόρον” δηλαδή πέραν της μοίρας οι άνθρωποι με τις προσωπικές τους επιλογές επιλογές προκαλούν τις συμφορές τους.
Ο Όμηρος βάζει με μοναδικό τρόπο τον Δία να λέει:
“Αλλοίμονο, πόσο άδικα μας κατοιγορούν οι θνητοί! Λένε ότι όλα τα δεινά τους προέρχονται απο εμάς, ενώ και οι ίδιοι απο δικά τους σφάλματα υποφέρουν συμφορές που δεν προβλέπονται απο την μοίρα τους (σφισίν ατασθαλίησιν υπέρ μόρον άλγε έχουσιν)”
Και ως παράδειγμα αναφέρει την περίπτωση του Αιγίσθου:
Εμείς του παραγγείλαμε μέσω του Ερμού μήτε τον Αγαμέμνονα να σκοτώσει μήτε την Κλυταιμνήστρα να πάρει συζυγό του, διότι απο τον Ορέστη θα επακολουθήσει εκδίκηση (τίσις). Εκείνος όμως δεν άκουσε τις καλές συμβουλές μας και τώρα όλες του τις κακοκεφαλιές τις πλήρωσε (απέτισεν).
Ο άνθρωπος είναι ανεύθυνος για όσα εξαρτιώνται απο την μοίρα, αλλά υπεύθυνος για τα “υπέρ μόρον”, τα οποία αποτελούν προσωπική του επιλογή.
Γίνεται πλέον σαφές ότι η “διδασκαλεία” της τραγωδίας την μοίρα την αντιμευωπίζει στωϊκά, ενώ το “υπέρ μόρον” το ερευνά λεπτομερώς, διότι την ενδιαφέρει το αίτιον και το αιτιατόν στις ανθρώπινες πράξεις, για να φτάσει στην “κάθαρσιν των τοιούτων παθημάτων”.
Το αίτιο είναι η ύβρις. Ως λέξη έχει ριζική σχέση με την πρόθεση υπέρ, όπως αυτή εκδηλώνεται στα σύνθετα: υπερήφανος και υπερφίαλος. Είναι λοιπόν η αυθάδης βία που πηγάζει απο την υπερβολική συναίσθηση δυνάμεως, η αυθάδεις αλαζονεία, η προπέτεια, την οποία όμως ελέγχουν οι Θεοί: ¨ανθρώπων ύβριν τε και ευνομίην εφορώντες”
(Οδύσ. Ρ 487).
Η ύβρις εκπροσωπεί το αντίθετο της ευνομίας (= της τήρησης του νόμου), άρα εκφράζει την περιφρόνηση και την υπέρ-βαση των νόμων και κυρίως του φυσικού δικαίου.
Ως αιτιατόν της υπερ-βάσεως αυτής έρχεται η “νέμεσις”. Αυτή ως παράγωγο του ρήματος νέμω (επι δικαστικής έννοιας: απονέμω το δίκαιο), δηλώνει την αδικία, αγανάκτηση, την οργή, ή αποστροφή προς κάτι άδικο και ανάρμοστο που συνεπάγεται τιμωρία.
Όταν μάλιστα αυτή δαιμονοποιήται και προσωποποιήται ως Νέμεσις, τότε εκπροσωπεί την Θεία οργή, θεωρήται κόρη της Νύκτας και παρουσιάζεται απο τους τραγικούς ως θεότητα του ταπεινώνει τον υπερ-όπτη και τιμωρεί τα μεγάλα εγκλήματα για να επαναφέρει στα ανθρώπινα την ισορροπία που διαταράχθηκε απο την αδικία και την παρανομία.
Όταν το Θείον “νεμεσίζεται”, τιμωρεί με δύο τρόπους: την τίσιν και την άτην.
Τίσις, εκ του τίω = πληρώνω, καταβάλλω τίμημα. Εκτίω ποινή, αποτίω φόρο τιμής.
Τίσις = τιμωρία, και μάλιστα άμεση.
Τέτοια είναι η τιμωρία που οι Θεοί επιβάλλουν με όργανο τον Ορέστη στη συζυγοκτόνο μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον συνένοχό της Αίγισθο.
“εκ γαρ Ορέσταο τίσις έσεται Ατρείδαο, οππότ' αν ηβήση τε και ης ιμείρεται αίης”.
(Οδύσ. Α 40-41)
Άτη είναι η σύγχυση φρενών, η ταραγμένη κατάσταση της ψυχής και η απερίσκεπτη ορμή απο πλάνη, που την στέλνουν οι Θεοί για να τιμωρήσουν – όχι άμεσα – αλλά έμεσα την ένοχη θρασύτητα.
Έτσι ο Αγαμέμων, συντετριμένος για την ύβρη (αλαζονεία) που επέδειξε έναντι του Αχιλλέως στην περίπτωση της Βρισηίδος, απολογείται στους Αχαιούς:
“εγώ δ' ούκ αιτιός ειμί,
αλλά Ζεύς και μοίρα και ηεροφοίτις ερινύς,
οι τε μοι είν' αγορή γρεσίν έμβαλον άγριον άτην
ήματι τω ότ' Αχιλλήος γέρας αυτός απηύρων”.
(Ιλλιάδα Τ 85-90)
“εγώ δεν έφταιξα στ' αλήθεια, αλλά ο Ζεύς και η μοίρα κι η νυχτοπερπατούσα ερινύς, αυτοί είναι που στη συνέλευση μου θόλωσαν τον νού την ημέρα που ο ίδιος, άρπαξα το δώρο του Αχιλλέως.
Επίσης ο Αισχύλος στους “Πέρσες”, θεωρεί ως βασική αιτία της συμφοράς τους στην Σαλαμίνα την Άτη. Οι Θεοί λέει, θόλωσαν το μυαλό του Ξέρξη, τον οδήγησαν σε υπερβάσεις των Θεϊκών και ανθρώπινων νόμων, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την Νέμεση. Αυτό καταλογίζει η Άτοσσα στον γιό της: οργάνωσε μια υπερφίαλη εκστρατεία, υπερ-έβη τα νενομισμένα με την ζεύξη του Ελλησπόντου και τιμωρήθηκε.
Αλλά δεν φταίει αυτός, “γνώμης δε που τις διαμόνων ξυνήψαντο” (Αισχ. Πέρσ. 724)
δηλ. Ένας Θεός τον έσπρωξε εκεί.
Υπάρχουν όμως και οι Ερυνίες, που ευφημιστικά αποκαλούνται Ευμενίδες ή Σεμναί (= σεβαστές). Αυτές είναι τρείς στις “Τρωάδες” του Ευριπίδη ( στοιχ. 457) και στον Ορέστη του ιδίου (στοίχ. 1650).
Τα ονόματα αυτών είναι Τισιφόνη, Μέγαιρα, Αληκτώ. Ο Αισχύλος εισάγει ολόκληρο χορό απο αυτές στην τραγωδία Ευμενίδες.
Οι Ερυνίες τιμωρούν αδικήματα όπως η επιορκία (Ησίοδ. Έργα και ημέραι 801), η ανθρωποκτονία (Όμηρ. Ιλ. Ι 571), η αγνωμοσύνη προς τους γονείς (Όμηρ. Οδ. Β 135), η κακομεταχείρηση ικετών (Όμηρ. Οδ. Ρ475), η έλλειψη σεβασμού στους ηλικιωμένους. Αδικήματα που φανερώνουν αλλαζονική και αυθάδη διαγωγή.
Όσο για τον τρόπο επιβολής της τιμωρίας, αυτός έχει την μορφή των τύψεων συνειδήσεως, που καταδυναστεύουν ασταμάτητα την ψυχή του ανθρώπου, μετά την διάπραξη του αδικήματος, όπως γίνεται εμφανές στην περίπτωση του Ορέστη μετά την μητροκτονία.
Η πορεία αυτή ύβρις, νέμεσις, τίσις, άτη, Ερινύες, δεν είναι χωρίς επιστροφή.
Κατί τέτοιο θα ήταν εφιαλτικό. Υπάρχει δρόμος για λύτρωση και αυτός είναι η “λιτή” (πρβλ. Λιτανεία), δηλαδή η προσευχή θλίψεως και μετάνοια.
Και εδώ υπάρχει προσωποποίηση. Στην Ιλιάδα οι Λιταί παρουσιάζονται ως θεότητες:
“και γαρ τε λιταί εισί Διός κούραι μεγάλαι” δηλαδή, υπάρχουν και οι λιταί που είναι κόρες του μεγάλου Διός (Ιλιάδα Ι 502).
Περί αυτών προσθέτει στους επόμενους δύο στοίχους ο Όμηρος:
“χωλαί τε ρυσαί τε παραβλώπες τε τ' οφθαλμώ,
αι ρά τε και μετόπισθ' άτης αλέγουσι κιούσαι”,
δηλαδή,
οι θεές αυτές που δέχοναται τις παρακλήσεις για λύτρωση είναι κουτσές και ρυτιδωμένες και αλλοίθωρες και τρέχουν πίσω από την άτη (= τύφλωση του νού) για να φροντήσουν υπέρ των αμαρτωλών.
Ενώ λοιπόν η Άτη είναι ισχυρή και με άρτια πόδια και με μάτια οξυδερκή και γι' αυτό τρέχει πολύ πιο μπροστά απο τις Λιτές και φτάνει σε κάθε σημείο της γής για να βρεί και να βλάψει τους αμαρτωλούς, οι Λιτές τρέχουν αγκομαχώντας πίσω απ' αυτήν και με μεγάλη καθυστέρηση, για να θεραπεύσουν τους κατατρεγμένους.
Η μετάνοια με άλλα λόγια έρχεται καθυστερημένη. Όμως φτάνει κάποτε και συντελεί στην λύτρωση του ανθρώπου, αν αυτός την επικαλεσθεί με συντριβή ψυχής.
Αυτή που κατέχει κυρίαρχη θέση στην αλληλουχία ύβρις, νέμεσις, τίσις, άτη, Ερινύες, λιτή
είναι η “Ανάγκη”.
Η Ανάγκη, προσωποποιημένη σε Θεά, παριστάνεται ως σύζυγος του Δημιουργού και μητέρα της Ειμαρμένης.
Ο Δημιουργός του κόσμου, ως σοφός, προέβλεψε και καθιέρωσε για την απρόσκοπτη λειτουργία και επιβίωσή κάποιους νόμους (ανάγκη), η υπέρβαση (ύβρις) των οποίων συνεπάγεται και αναπόφευξτες συνέπειες (νέμεσις). Τις συνέπειες αυτές τις εκπροσωπεί η κόρη της ανάγκης η Ειμαρμένη, αυτό δηλαδή που λέμε μοίρα, ριζικό και πλήτει τον υβριστή.
Ο Πλάτων αποκαλεί την ανάγκη μητέρα των Μοιρών. Στο “Συμπόσιον” περιγράφει τον αποφασιστικό ρόλο της Ανάγκης στην λειτουργία των εγκοσμίων, παριστάνοντάς την να κρατάει στα γόνατα μια άτρακτο (αδράχτι), με την οποία περιστρέφει το σύμπαν!
Την φοβερή αυτή δύναμη την πιστοποιεί και ο Θαλής:
“Ισχυρότατον ανάγκη, κρατεί γαρ πάντων” = η ανάγκη είναι ισχυρότατη, υπεριχύει όλων.
Ο Αριστοτέλης:
“Ουδείς ανάγκης μείζον ισχύει νόμος” = κανένας νόμος δεν είναι ισχυρότερος απο την ανάγκη.
Και ο Σιμωνίδης:
“ανάγκα δ' ούτε θεοί μάχονται” αντίθετα, λέει ο ίδιος, “ανάγκα και θεοί πείθονται”.
Με τι σθένος ένας θνητός θα υπερβή (ύβρις) τον απαραβίαστο φυσικό νόμο (ανάγκη) και θα ελπίζει ότι δεν θα προκαλέσει την Θεία οργή (νέμεσις) και την συνακόλουθη άμεση (τίσις) ή έμμεσα (άτη) τιμωρία!
Καμία παρέμβαση δεν είναι ικανή να αποσοβήση την Ειμαρμένη, το “μοιραίον”, του οποίου πρόξενος είναι ο ίδιος ο άνθρωπος με τις επιλογές του.
Ο άνθρωπος, προτού υποστεί τις “συνέπειες του νόμου” ή να φτάσει στο έσχατο σημείο συντριβής με την προσευχή θλίψεως και μετάνοιας (λιτή), οφείλει να θέση τα όριά του με βάση τον φυσικό νόμο (ανάγκη), τα οποία για κανένα λόγο να μην επιχειρήσει να τα υπερβεί (ύβρις).
Ο Δημιουργός κατασκεύασε τον κόσμο και ρύθμισε τον μηχανισμό αυτόματης λειτουργίας του. Στον καθένα μας εναπόκειται να πειθαρχεί στους νόμους Του.
Επιστροφή στο “Ελληνική μυθολογία”
- Φιλούμενος φόρουμ
- - Πίνακας ανακοινώσεων
- - - Αλληλοβοήθεια
- - Ας γνωριστούμε!!!
- - H δική μας γωνιά!(μόνο ενεργά μέλη)
- - - Δικές σας εμπειρίες!!!
- Γενικές συζητήσεις
- - Επικαιρότητα
- - - Ειδησεις απο την Ελλάδα
- - - Ειδησεις απο τον υπόλοιπο κόσμο
- - - Παγκόσμια - Ελληνική Οικονομία
- - Διαφορες συζητήσεις και θέματα.
- - - Δικές σας απορίες
- - - Διάφορα θέματα απο EMAIL
- - - Σαν σήμερα
- - - Ψηφοφορίες
- Παγκόσμια Γεωπολιτική και εθνικός ανθελληνισμός
- - Ο εντός των πυλών ανθελληνισμός
- - - Το μεταναστευτικό ζήτημα
- - - Το παρακράτος και η διαβρωμένη πολιτική
- - - Μ.Κ.Ο. Μπίζνες Καλά Οργανωμένες
- - Η εναντίον της Ελλάδος επιβουλή
- - - Ελληνοσκοπιανά
- - - Ελληνοτουρκικά
- - - Ελληνοεβραικά
- - Παγκοσμιοποίηση και γεωπολιτική
- - - Οι εξελίξεις στα Βαλκάνια
- Παγκοσμιοποίηση
- - Νέα τάξη Πραγμάτων
- - - Η νέα τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα
- - - Δυναστείες και Οικογένειες
- - Νέα Εποχή. Πρόσωπο και Προσωπείο
- - - Τα νεοεποχιτικά ευαγγέλια
- - - Μυστικισμός - Αποκρυφισμός - Πνευματισμός
- - Σύμβολα και αποσυμβολισμοί
- - Βιομηχανία υποταγής συνειδήσεων
- - - Η παραχάραξη της ιστορίας και του πολιτισμού
- - O Μεγάλος Αδελφός - Big Brother state
- - - MicroChip- rfid Το Χάραγμα της Νέας Εποχής?
- - - Νέα από το Κράτος του Μεγάλου Αδελφού
- - - Ο μεγάλος αδερφός στην Ελλαδα
- - - Συστηματα Παρακολούθησης
- - Μυστικές Εταιρείες-Λέσχες-Στοές
- - - Μασωνία - Τεκτονισμός
- - - Τα Τάγματα και οι Λέσχες
- - - Η Μασωνία στην Ελλαδα
- - - Το παγκόσμιο δίχτυ του Σιωνισμού
- - Νεοταξικές Τεχνολογίες και Μαυρα Προγραμματα
- - - HAARP και άλλα υπερόπλα
- - - Η Ιδεολογία του Θανάτου
- - - Chemtrails,oι χημικές ουρές
- - Η Δική μας Αντίσταση
- - - Δράση κατά της Παγκοσμιοποίησης
- - - Ι.Μ.Εσφιγμένου. Το μοναστήρι που έγινε σύμβολο
- - - Αντινεοταξικά τραγούδια
- - - Κληρικοί στην υπηρεσία του Χριστού και της Ελλάδας
- Θρησκευτική αναζήτηση
- - Ορθοδοξία
- - - Γενικά θέματα
- - - Βίοι Αγίων
- - - Διδασκαλιες αγιων και αποστάγματα πατερικης σοφιας
- - - Δογματική, μυστήρια και εορτές
- - - Ιστορικά θέματα για την Εκκλησία
- - - Ανάγνωση και ερμηνεία της Αγίας Γραφής
- - Οικουμενισμός - Πανθρησκεία
- - - Οικουμενιστικές κινήσεις
- - - Kληρικοί στην υπηρεσία του Αντιχρίστου.
- - "Ο Καιρός γάρ εγγύς"
- - - Αντίχριστος - 666 - χξς\'
- - - Προφητείες και Αποκάλυψη
- - - - Προφητείες Γερόντων
- - - - Διάφορες Προφητείες
- - - Σημεία των Καιρών
- - Γενικά θέματα περί θρησκείας
- - - Πνευματικές αναζητήσεις
- - - Eλληνισμός-Χριστιανισμός
- - - Θεός και επιστήμη
- - - O Aντιχριστιανισμός σε όλο του το μεγαλείο
- - Άλλες θρησκείες & αιρέσεις,σἐκτες & παραθρησκείες,
- - - Ισλάμ
- - - Παπισμός
- - - Ιεχωβάδες
- - - Παραθρησκεία-Νεοφανείς Αιρέσεις-Σέχτες-Καταστροφικές Λατρείες
- H Ελλάδα ανά τους αιώνες
- - Γενικά περί Ελλάδας
- - - Μεγάλοι Έλληνες
- - - Θέματα για την Μακεδονία - Θράκη
- - - Θέματα για το Αιγαίο
- - - Χαμένες Πατρίδες
- - Η Ελληνική Γλώσσα
- - Η Κύπρος
- - Ιστορικά θέματα
- Αρχαιότητα
- - Αρχαία Ελλάδα
- - - Οι επιστήμες στην αρχαία Ελλάδα
- - - Ελληνική μυθολογία
- - - Θεματολογία περί Μέγα Αλέξανδρου
- - - Αρχαίοι Ελληνες που άφησαν εποχή
- - - Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
- - - Αρχαία Ελληνικά Μυστήρια
- - - - Παγκόσμιος Αρχαιοελληνικός πολιτισμός
- - Αρχαίοι πολιτισμοί
- - - Αρχαίες και σύγχρονες φυλές
- - - Παγκόσμια μυθολογία
- Το φόρουμ του ανεξήγητου και του μεταφυσικού
- - Ανεξήγητα,μυστήρια και παράξενα φαινόμενα.
- - - Ο κόσμος του μεταφυσικού
- - - Τα μυστήρια της αρχαιότητας
- - - Εξωγήινοι - ATIA - UFO
- - - Παραψυχολογία
- - - Περίεργα πλάσματα
- - - Tόποι δύναμης
- Επιστήμη & Περιβάλλον
- - Επιστήμες
- - - Επιστημονικά "παράξενα"-Περίεργες εφευρέσεις
- - - Αστρονομία - Αστροφυσική-Διάστημα
- - - Αρχαιολογία - Προιστορία και σχετικές ανακαλύψεις
- - - - Αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα
- - - Yγεία
- - Περιβαλλοντικές ανησυχίες
- - - Γενικά θέματα
- - - - H απάτη της υπερθέρμανσης και των κλιματικών αλλαγών
- - - Περιβαλλοντικές καταστροφές
- - - Εθελοντισμός-Προτάσεις-Δράσεις
- - - Εναλλακτικές πηγές ενέργειας
- Η συλλογή μας
- - Τα βιντεάκια μας
- - Youtube video-Συλλογή
- - - Βιντεάκια για τη Νέα Τάξη
- - - Βιντεάκια για την αρχαία και νεότερη Ελλάδα
- - - Βιντεάκια για την θρησκεία.
- - - Βιντεάκια με UFO,μεταφυσικά και ανεξήγητα φαινόμενα.
- - - Βιντεάκια διάφορα
- - Βιβλιοθήκη
- - - Βιβλία με θρησκευτικό περιεχόμενο
- - - - Λειτουργικά κείμενα,βίοι αγίων και παρακλητικοί κανόνες
- - - - Αντιαιρετικά Βιβλία
- - - - Bιβλία Πατερικής σοφίας
- - - Iστορικά βιβλία
- - - Βιβλια για τον αρχαίο Ελληνικό κοσμο
- - - - Αρχαία Ελληνική γραμματεία
- - - Βιβλία για την Ελληνική γλώσσα
- - - Διάφορα