Ο βουλευτής Αττικής του ΛΑ.Ο.Σ., κ. Μάκης Βορίδης κατέθεσε ερώτηση για την
ψηφιακή φωτογράφηση των πολιτών από τις τράπεζες.

Συγκεκριμένα κατέθεσε
στους Υπουργούς Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Οικονομίας την παρακάτω ερώτηση:

Τον τελευταίο καιρό ολοένα και περισσότερες τράπεζες, τόσο ιδιωτικές όσο και
δημόσιες (π.χ., Eurobank, Εθνική, Αττική, Marfin), εφαρμόζουν για λόγους
ασφαλείας ένα ιδιότυπο σύστημα καταγραφής των εισερχομένων σε αυτές με
ψηφιακή φωτογραφία του προσώπου (το οποίο κατά τις οδηγίες πρέπει να είναι
ακάλυπτο και να κοιτάει ευθεία στο φακό χωρίς
γυαλιά) , δίχως να παρέχεται οποιαδήποτε πληροφορία στους πελάτες σε σχέση
με εναλλακτική δυνατότηταεισόδου ή με το εάν η χρήση των φωτογραφικών
αρχείων καταστρέφεται,διατηρείται ή με άλλον τρόπο χρησιμοποιείται από
τις τράπεζες για άλλους σκοπούς.

Φωτογραφίζει με υπουργική απόφαση που έχει καταργηθεί


Σε γραπτή απάντησή της στην «Ε», στις 11 Μαΐου, αφ' ενός παραδέχεται ότι φωτογραφίζει και κρατά το υλικό για επτά ημέρες. Αφ' ετέρου υποστηρίζει ότι οι ενέργειές της είναι καθ' όλα νόμιμες, επικαλούμενη μια απόφαση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης του 1997 (3015/30/3-δ/04.04.97), η οποία έχει καταργηθεί.

Προφανώς, το νομικό τμήμα της ΕΤΕ δεν έχει ακόμα λάβει γνώση(;) της υπουργικής απόφασης που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 23 του περασμένου Μαρτίου και σύμφωνα με την οποία η προηγούμενη διάταξη καταργείται (άρθρο 7 της απόφασης 3015/30/6).

Στη νέα υπουργική απόφαση, που αφορά τον «Καθορισμό όρων ασφαλείας καταστημάτων πιστωτικών ιδρυμάτων», ορίζονται επακριβώς τα υποχρεωτικά μέτρα ασφάλειας που οφείλουν να πάρουν οι τράπεζες εντός λίγων μηνών. Στα άρθρα 2 παρ. 1.ε και 3.α αναφέρονται όλες οι απαραίτητες προδιαγραφές των θυρών ασφαλείας. Πουθενά δεν γίνεται λόγος ούτε για φωτογράφηση και διατήρηση αρχείου ούτε για εντολές, που έχουν να κάνουν με την «εμφάνιση» των πελατών.

Είναι απορίας άξιο, λοιπόν, πώς μια τόσο μεγάλη τράπεζα επικαλείται τη νομιμότητα σε μια διάταξη που έχει καταργηθεί. Ιδού οι απαντήσεις στα ερωτήματα της «Ε» μέσω της αρμόδιας διεύθυνσης της ΕΤΕ:

* Πρόκειται για βιντεοσκόπηση ή φωτογράφηση εισερχομένου;

**«Το σύστημα που η Τράπεζα έχει εγκαταστήσει:

Πραγματοποιεί έναν προέλεγχο των πελατών κατά την είσοδό τους στο κατάστημα και αποτρέπει την είσοδο όταν καλύπτονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους. Δεν πραγματοποιεί έλεγχο βιομετρικών χαρακτηριστικών (π.χ. βάσει ίριδας ματιού, δακτυλικών αποτυπωμάτων κ.λπ.). Λαμβάνει φωτογραφίες των εισερχομένων προσώπων, ώστε να αναγνωρίζονται αυτά σε περιπτώσεις τέλεσης εγκληματικών ενεργειών. Η συγκεκριμένη ενέργεια είναι απολύτως συμβατή με τους όρους εφαρμογής της απόφασης 3015/30/3-δ/04.04.97 του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως "Οροι ασφαλείας τραπεζών και ανταλλακτηρίων συναλλάγματος" (ΦΕΚ Β' 276/1997)».

** Πόσο καιρό διατηρείτε τα όποια αρχεία;

**«Επτά ημέρες».

* Πώς διασφαλίζεται το απόρρητο και η προστασία των δεδομένων των πολιτών;

**«Η Τράπεζα, από τη φύση των εργασιών της, χειρίζεται καθημερινά προσωπικά δεδομένα και απόρρητες πληροφορίες π.χ. πιστοληπτικής ικανότητας, καταθέσεων κ.λπ. Οι αυστηρές διαδικασίες που θέτουν οι νόμοι για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αλλά και οι εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου της Τράπεζας αποτελούν δικλίδα ασφαλείας ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο και η προστασία των δεδομένων που συγκεντρώνονται από τη χρήση των θυρών αποτροπής».

* Ποιος νόμος μάς υποχρεώνει να αφαιρούμε γυαλιά, καπέλα κ.λπ. για να εισέλθουμε στην τράπεζα;

**«Δεν είναι υποχρέωση που απορρέει από νόμο. Η εμπειρία έχει δείξει ότι όσες φορές έχουν τελεστεί αξιόποινες πράξεις σε βάρος τραπεζικών καταστημάτων, οι εμπλεκόμενοι χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους ώστε να καλύπτονται τα πρόσωπά τους, για να μην είναι αναγνωρίσιμοι από τα συστήματα που υπάρχουν στα καταστήματα ή από τις καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων (υπάλληλοι, πελάτες). Επομένως, η ίδια η λογική του συστήματος, που είναι η αποτροπή των εγκληματικών ενεργειών, συνιστά να μην επιτρέπεται η είσοδος σε άτομα που η αναγνώριση του προσώπου τους δεν είναι εφικτή».

Μάλιστα. Δεν υπάρχει λοιπόν νομοθεσία που να καλύπτει αυτή την πρακτική. Και σα να μην έφταναν όλ' αυτά, η ΕΤΕ υποστηρίζει ότι όλα έγιναν για το... καλό μας, προσθέτοντας άλλη μια παράγραφο στην απάντησή της, προσπαθώντας να αιτιολογήσει (η να δικαιολογήσει) τις πρακτικές που εφαρμόζει: «Γενικά, η εγκατάσταση των νέων θυρών αποτροπής αποτελεί πράξη προσαρμογής σε φαινόμενα εγκληματικότητας που είχαν παρουσιάσει έξαρση και οδήγησαν την τράπεζα στη λήψη των σχετικών αποφάσεων. Σκοπός είναι η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος συναλλαγών όπου τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι πελάτες θα αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια. Ολα τα ενδεδειγμένα μέτρα έχουν ληφθεί ώστε και να εξασφαλίζονται τα προσωπικά δεδομένα αλλά και να γίνει η προσαρμογή των πελατών με τη μικρότερη δυνατή όχληση. Παρόμοια συστήματα λειτουργούν από χρόνια σε τραπεζικά καταστήματα του εξωτερικού και η εμπειρία από αυτά είναι θετική, γιατί περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό οι εγκληματικές ενέργειες».

spyropul@enet.gr

Δύο γυάλινες πόρτες, ένα κουμπί και δύο φωτάκια. Πράσινο και κόκκινο, όπως στα φανάρια. Μια φωνή που επαναλαμβάνει τα ίδια σε όλους, χωρίς να δέχεται ερωτήσεις. Δεν μπορείς να διαφωνήσεις μαζί της. Δεν ακούει. Μόνο διατάζει.
«Βγάλτε τα γυαλιά σας. Κοιτάξτε ψηλά στην κάμερα. Στρίψτε το κεφάλι αριστερά». Οι εντολές δεν προέρχονται από τον φωτογράφο της γειτονιάς σας, με στόχο μια φωτογραφία ταυτότητας. Είναι η φωνή της καινούργιας πόρτας της οικείας σας τράπεζας, που αν δεν την υπακούετε, πολύ απλά δεν θα μπορέσετε να μπείτε και να πραγματοποιήσετε οποιαδήποτε συναλλαγή.

Face control στις τράπεζες λοιπόν; Δυστυχώς τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, αφού σε πολλά υποκαταστήματα όχι μόνο μας φωτογραφίζουν, αλλά διατηρούν το υλικό στα αρχεία τους για επτά ημέρες. Φυσικά χωρίς την έγγραφη ή προφορική μας συγκατάθεση.

Το πρόβλημα φαίνεται ότι επικεντρώνεται στην Εθνική Τράπεζα, εναντίον της οποίας υπάρχουν δεκάδες αναφορές και καταγγελίες στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Οι υπόλοιπες τράπεζες που εγκατέστησαν τις διπλές θύρες περιορισμένης πρόσβασης, όπως ονομάζονται, αρκέστηκαν στην καθυστέρηση, τους ανιχνευτές μετάλλων ή στην απλή βιντεοσκόπηση, ώστε κάποιος που φορά κουκούλα να μην μπορεί να εισέλθει.

Η Εθνική Τράπεζα όμως προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα. Εγκατέστησε στο κενό που μεσολαβεί ανάμεσα στις δύο γυάλινες πόρτες μια φωτογραφική μηχανή συνδεδεμένη με ένα σύστημα που διαθέτει «δείγματα» προσώπων. Αν δεν ταιριάζετε με αυτά, χάσατε... Θα μείνετε απ' έξω.

Η «Ε» απευθύνθηκε στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και στη νομική σύμβουλο Ευανθία Χατζηλιάση που χειρίζεται το θέμα. «Σαφώς και υπάρχει φωτογράφηση και επεξεργασία. Η Εθνική μάλιστα διατηρεί τις φωτογραφίες για επτά ημέρες. Μας το επιβεβαίωσαν οι ίδιοι όταν ζητήσαμε τις προδιαγραφές».

Η υπόθεση συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αρχή, ο φάκελος συμπληρώθηκε και η απόφαση αναμένεται να βγει μέσα στο επόμενο δεκαήμερο.

Σύμφωνα δε με τη νομική σύμβουλο κ. Χατζηλιάση, που έχει στα χέρια της τον φάκελο της υπόθεσης, η γνωστοποίηση της Εθνικής Τράπεζας προς την Αρχή ήταν εκπρόθεσμη. Δηλαδή πρώτα εγκατέστησαν τα συστήματα, μετά πήγε η Αρχή για να διενεργήσει ελέγχους και κατόπιν κατέθεσαν οι ιθύνοντες της Εθνικής τα απαραίτητα έγγραφα.

«Κάποιοι θεωρούν ότι γίνεται ιριδοσκόπηση (σ.σ. φωτογράφηση της ίριδας του ματιού) και ταυτοποίηση. Από τους ελέγχους που έχουμε κάνει δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Το σύστημα έχει αποθηκευμένες κάποιες "γεωμετρίες" προσώπων. Ετσι, απλά επιτρέπει την είσοδο μόνο σε όσους έχουν ακάλυπτο πρόσωπο».

Προσφυγές στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων

«Επειδή αρνήθηκα να υπακούσω στις φωνητικές οδηγίες και να εστιάσω το βλέμμα μου στην κάμερα, πλησίασε υπάλληλος της τράπεζας πίσω από το γυάλινο τζάμι του κουβουκλίου και με ενημέρωσε ότι είτε ακολουθώ τις φωνητικές οδηγίες προκειμένου να απασφαλιστεί η πόρτα είτε πρέπει να αποχωρήσω διότι δεν υπάρχει πλέον εναλλακτικός τρόπος συναλλαγών στο κατάστημα». Η καταγγελία αυτή έφτασε στην Αρχή Προστασίας μέσω της Ειδικής Γραμματείας της Βουλής τον περασμένο Απρίλιο. Ο καταγγέλλων θεωρεί, μεταξύ άλλων, ότι παραβιάζονται τα προσωπικά του δεδομένα, το δικαίωμα στην προσωπικότητά του, τα χρηστά ήθη και το τεκμήριο αθωότητάς του.

Στο ίδιο ύφος και οι υπόλοιπες καταγγελίες που έχει στη διάθεσή της η «Ε» για πολλά υποκαταστήματα της Εθνικής σε όλη την Ελλάδα. «Μου ζητήθηκε να βγάλω τα γυαλιά που φορούσα για να ανοίξει η πόρτα. Οταν εξέφρασα τη δυσφορία μου στον διευθυντή του καταστήματος, η απάντησή του ήταν "σιγά μη σε αφήσουμε να μπεις με τα γυαλιά". Θεωρώ κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας και της αξιοπρέπειάς μου ως πολίτη το γεγονός ότι για να εισέλθω στην τράπεζα με την οποία συναλλάσσομαι πρέπει να συγκατατίθεμαι όχι μόνο στο να με βιντεοσκοπήσουν, αλλά εκβιαστικά να μου υποδειχθεί πού θα σταθώ, πού θα κοιτάξω, καθώς και εάν θα φοράω γυαλιά ή όχι. Θεωρούμαι μήπως εκ προοιμίου δυνητικός εγκληματίας;».

spyropul@enet.gr

πηγη ελευθεροτυπια