Re: Η Αδιανόητη Πίστη

10
11. Μην Βασίζεστε Στις Γυναίκες!

Αυτό το σημείο έχει αναφερθεί πάρα πολλές φορές, αλλά σηκώνει επανάληψη και εμβάθυνση. Αν ο Χριστιανισμός ήθελε να πετύχει, δεν θα έπρεπε ποτέ να παραδεχθεί πως γυναίκες ανακάλυψαν πρώτες τον κενό τάφο του Ιησού, ή πως, πρώτες αυτές είδαν τον Αναστημένο Ιησού. Επίσης δεν θα έπρεπε να παραδεχθεί πως γυναίκες ήταν οι κυρίως υποστηρικτές του Ιησού (Λουκάς 8: 3) ή οι πρώτοι μεταστραφέντες. (Πράξεις 16)

Πολλοί έχουν υπογραμμίσει πως οι γυναίκες εθεωρούντο «ακατάλληλοι μάρτυρες» στον αρχαίο κόσμο. Πρέπει να τονίσουμε πως αυτό δεν ήταν ιδιομορφία όπως θα την βλέπαμε σήμερα, αλλά ένα βαθειά ριζωμένο στερεότυπο. Όπως σημειώνουν οι Μαλίνα και Νέηρεη, το φύλο στην αρχαιότητα κουβαλούσε «πολύπλοκα στερεότυπα για το τι άρμοζε στην ανδρική ή γυναικεία συμπεριφορά». [72] Ο Κουιντιλιανός έλεγε πως στην περίπτωση δολοφονιών, οι άρρενες μάλλον έτειναν να διαπράττουν ληστεία, ενώ οι γυναίκες ήταν επιρρεπείς στις δηλητηριάσεις. Σήμερα, τέτοιες πεποιθήσεις φαίνονται παράλογες και «πολιτικά λανθασμένες», όμως, είτε είναι είτε δεν είναι, αυτά ήταν ανεξίτηλα εντυπωμένα μέσα στο αρχαίο μυαλό. «Γενικά, τα Ελληνικά και Ρωμαϊκά δικαστήρια απέκλειαν ως μάρτυρες τις γυναίκες, τους σκλάβους και τα παιδιά… Σύμφωνα με τον Ιώσηπο, (οι γυναίκες) δεν είναι αποδεκτές, λόγω της ‘ελαφρότητας και της αποκοτιάς του φύλου τους’.» [82] Οι γυναίκες ήταν τόσο αναξιόπιστες, ώστε δεν τις επέτρεπαν καν να είναι μάρτυρες της ανατολής της σελήνης σε ένδειξη της ενάρξεως των εορτών! Ο Ντα Σίλβα επίσης σημειώνει [33] πως η γυναίκα και τα λόγια της δεν εθεωρούντο «ιδιοκτησία του δημοσίου» και πως μάλλον θα έπρεπε να φυλάσσονται από τους ξένους: εξυπακουόταν πως οι γυναίκες απευθύνονταν προς και μιλούσαν μέσω, των συζύγων τους. Η θέση της γυναίκας ήταν στο σπίτι, και όχι στο εδώλιο του μάρτυρα, και όποια γυναίκα προσφερόταν ως ανεξάρτητη μάρτυρας, παραβίαζε τον κώδικα τιμής.

Θα ήταν τόσο πιο εύκολο, να κανόνιζαν ώστε η ανακάλυψη του κενού τάφου να γινόταν από άνδρες μαθητές (όπως αυτό φαίνεται να υπογραμμίζεται – βάσει των όσων ελέχθησαν στην Προς Κορινθίους Α’ Επιστολή 15 - αν και εκεί μάλλον εξυπηρετείται άλλος σκοπός, δηλαδή πως η κορυφαίοι της εκκλησίας υπήρξαν μάρτυρες του Αναστάντα Ιησού, και όχι τόσο η αποφυγή αναφοράς στις γυναίκες-μάρτυρες της Αναστάσεως), ή, κάποιοι σαν τον Κλεόπα ή ακόμα τον Νικόδημο να έβρισκαν πρώτοι τον τάφο, ή, να μεσολαβούσαν οι Πέτρος ή Ιωάννης για την ανακοίνωση αυτή. Όπως φαίνεται, δεν μπόρεσαν να το παρακάμψουν αυτό το σημείο, και έτσι, αναγκάσθηκαν να ξεπεράσουν άλλο ένα στίγμα.






12. Ούτε Σε Επαρχιώτες Να Βασίζεσθε!



Όμως, πριν τρέξετε να εγγραφείτε ΤΩΡΑ, έχουμε και άλλα να επισημάνουμε. Δεν ήταν μόνο οι γυναίκες που είχαν πρόβλημα. Ο Πέτρος και ο Ιωάννης είχαν περιφρονηθεί με βάση την κοινωνική τους θέση (Πράξεις 4: 13) και αυτό είναι κατοπτρισμός μιας πολύ ευρύτερης άποψης ανάμεσα στους αρχαίους. Σημειώσαμε πιο πάνω το πρόβλημα της καταγωγής του Ιησού από την Γαλιλαία και την Ναζαρέτ. Εξ ίσου πρόβλημα ήταν και για τους μαθητές, και θα αποτελούσε και εμπόδιο για το κήρυγμά τους. Οι ίδιοι οι Εβραίοι δεν είχαν εμπιστοσύνη σε τέτοιους ανθρώπους, αν θέλουμε να πιστέψουμε μεταγενέστερη μαρτυρία του Ταλμούδ: για άνδρες σαν τον Πέτρο και τον Ιωάννη, που τους αποκαλούσαν «ανθρώπους της γης», λεγόταν πως «...δεν τους εμπιστευόμαστε με μαρτυρίες, και δεν δεχόμαστε μαρτυρίες από αυτούς.» Αν και αυτό είναι μια όψιμη μαρτυρία, πάντως αντιπροσωπεύει μια αρχαία πραγματικότητα, που ίσχυε στο σύνολο του αρχαίου κόσμου. Η κοινωνική θέση ήταν στενά συνδεδεμένη με την προσωπικότητα του ατόμου. Δικαίως ή αδίκως, ο επαρχιώτης ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που θα πίστευε κανείς. Μονάχα ο Παύλος απ’ όλη την αποστολική ομάδα θα μπορούσε να αποφύγει αυτό το στίγμα. (Και ο Ματθαίος θα μπορούσε επίσης, αν δεν ήταν μέλος μιας ομάδας που την απεχθάνονταν για διαφόρους λόγους: ήταν τελώνης!) Πάρα πολύ ελάχιστοι αγγελιοφόροι του Χριστιανισμού θα μπορούσαν να αποφύγουν ένα τέτοιο στίγμα.

Υπάρχει ακόμα μία πολυπλοκότητα στο σημείο αυτό: Ο Χριστιανισμός δεν κρατούσε κανένα «ατού» ισχύος. Δεν είχε επικυρωθεί από τους «ισχυρούς του καθεστώτος» της εποχής – ούτε από τους Ρωμαίους, ούτε από τους Εβραίους. Εν ανάγκη, θα μπορούσε να είχε συνθλιβεί από τις κυβερνούσες αρχές κα μόνο. Γιατί όμως δεν συνέβη αυτό, όταν ο Χριστιανισμός φρόντιζε τόσο επίμονα να γίνεται το επίκεντρο παντού; Λέτε να μην ενδιαφερόταν κανείς, γι’ αυτό; Μην είστε τόσο σίγουροι:
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»

Re: Η Αδιανόητη Πίστη

11
13. Δεν Πρέπει Να Κρατάς Μυστικά!




Η ομαδοκεντρική κουλτούρα των αρχαίων οδηγεί σε άλλο ένα κοινό απολογητικό επιχείρημα. Οι απολογητές συχνά παρατηρούν πως οι ισχυρισμοί των Χριστιανών θα ήταν εύκολο να διασταυρωθούν και να επιβεβαιωθούν. Σκεπτικιστές –και ειδικά ο Γ. Α. Ουέλς- αντιτίθενται, υποθέτοντας πως κανείς δεν θα ενδιαφερόταν να μάθει τέτοια πράγματα. Οι σκεπτικιστές κάνουν σοβαρό λάθος: δεν αντιτίθενται απλώς στην φυσική τάση του ανθρώπου για περιέργεια, αλλά αντιτίθενται και σε ένα πολύ σημαντικό, ομαδοκεντρικό κοινωνικό πλαίσιο.

Εκτιμάτε πως η «ησυχία» σας είναι μέγα αγαθό; Τότε μείνετε στην Αμερική. Οι Μαλίνα και Νέηρεη έγραψαν: «σε ομαδοκεντρικές κουλτούρες – όπως αυτές της αρχαίας Μεσογείου – πρέπει να μην ξεχνάμε πως οι άνθρωποι συνεχώς ‘χώνονται στις δουλειές’ του διπλανού.» [183] Η απομόνωση ήταν άγνωστο πράγμα και μη αναμενόμενο. Από την μία, οι γείτονες εφάρμοζαν «συνεχή επαγρύπνηση» πάνω στους άλλους, και από την άλλη, οι «παρακολουθούμενοι» συνεχώς νοιάζονταν για την εντύπωση που θα έδιναν «για τα μάτια του κόσμου», και για τις επακόλουθες τιμητικές ανταμοιβές ή τις ατιμωτικές τιμωρίες που θα προέκυπταν από τα αποτελέσματα. Το ίδιο ισχύει στις ομαδοκεντρικές κουλτούρες σήμερα... Αν αναρωτίεστε γιατί δυσκολευόμαστε να διαδώσουμε την δημοκρατία, μην πάτε μακριά – το 70% των πληθυσμών του κόσμου είναι ομαδοκεντρικό.

Σκεφτείτε αυτό: Παραπονιόμαστε για την διάβρωση του ιδιωτικού μας «χώρου», όμως πρέπει να γνωρίζουμε πως είναι και ένας συμβιβασμός για χάρη του κοινωνικού ελέγχου. Οι αρχαίοι ποτέ δεν θα ανησυχούσαν που δεν είχαν επαρκή μέτρα πρόληψης για να αναχαιτίσουν ένα τρομοκρατικό χτύπημα – επειδή τέτοια μέτρα επίβλεψης ήδη υπήρχαν. Ο έλεγχος δεν προέρχεται από άτομα που ελέγχουν τον εαυτόν τους, αλλά από την ομάδα που θα ελέγχει το άτομο. [ Γι’ αυτό δυσκολευόμαστε στο να ταυτίζουμε τους εαυτούς μας με τις μεθόδους αδελφοσύνης της αρχαίας εκκλησίας! ]. Οι Πιλτς και Μαλίνα [115] προσθέτουν πως στον αρχαίο κόσμο οι ξένοι εθεωρούντο μια ορατή απειλή στην κοινότητα, επειδή «ενδεχομένως να είναι ο,τιδήποτε ο καθένας θελήσει να φανταστεί... άρα, πρέπει να ελεγχθούν, και ως προς τον τρόπο που μπορούν να ταιριάξουν μέσα στην κοινωνία εκείνη, και κατά πόσο είναι διατεθειμένοι να προσαρμοσθούν στα πρότυπα της κοινωνίας αυτής». Ο Μαλίνα προσθέτει στο έργο του The New Testament World (=Ο Κόσμος της Καινής Διαθήκης)[36-7] πως ανέκαθεν θεωρούσαν πως η τιμή ενυπήρχε μέσα στην εξ αίματος οικογένεια, «αλλά πως όλοι όσοι ευρίσκονται εκτός εκείνου του κύκλου υποτίθεται πως είναι άτιμοι –αναξιόπιστοι, αν θέλετε- μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.» Κανείς έξω από την οικογένεια δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης «εκτός αν η εμπιστοσύνη αυτή μπορεί να επικυρωθεί και να βεβαιωθεί.» Οι ξένοι για ένα χωριό είναι «υποψήφιοι εχθροί», οι δε αλλοδαποί - οι «απλώς περαστικοί» (όπως ήταν οι ιεραπόστολοι) - «θεωρούνται βέβαιοι εχθροί». Ήταν αναπόφευκτο, πως οι αρετές των ιεραποστόλων θα περνούσαν από κρισάρα, σε κάθε νέο πόστο της διαδρομής τους!

«Οι αρχαίοι άνθρωποι έλεγχαν την συμπεριφορά αλλήλων παρατηρώντας τους, αναμεταδίδοντας την συμπεριφορά τους (αυτό που εμείς ονομάζουμε ‘κουτσομπολιό’), και με δημόσια ατίμωση. Κριτικοί που ρωτούν τι δουλειά είχαν οι Φαρισαίοι έξω στα χωράφια να παρακολουθούν τον Ιησού να αλέθει σιτάρι, θεωρώντας απίθανη μια τέτοια ενέργεια, έχουν πέσει πολύ έξω..» Είναι φανερό, πως οι Φαρισαίοι «έχωναν τη μύτη τους στις δουλειές του Ιησού κάθε στιγμή» [183] και δεν είναι διόλου περίεργο αυτό, αφού ήταν κάτι το συνηθισμένο. (Ο Φίλων σημειώνει πως υπήρχαν «χιλιάδες» που είχαν τα μάτια τους καρφωμένα πάνω στους άλλους, ένεκεν του ζήλου τους να διασφαλίσουν πως οι άλλοι δεν υπέσκαπταν τους Εβραϊκούς προγονικούς θεσμούς. Ράϊτ, Jesus and the Victory of God, (Ιησούς και η Νίκη του Θεού) [379].

Τώρα ο σκεπτικιστής έχει να εξηγήσει ένα άλλο αίνιγμα. Σε μια κοινωνία που δεν της διέφευγε τίποτε, έχουμε σίγουρα κάθε λόγο να υποθέσουμε πως οι άνθρωποι που παρακολουθούσαν το μήνυμα του Ευαγγελίου θα έλεγχαν την αλήθεια των λεγομένων... ειδικά όταν πρόκειται για ένα κίνημα με ένα τόσο ριζοσπαστικό μήνυμα. Δηλαδή: Ο κενός τάφος θα ελεγχόταν. Η αφήγηση του Ματθαίου για αναστημένους αγίους θα ελεγχόταν. Ο Λάζαρος θα προσαγόταν για ανάκριση και εξακρίβωση. Υπερβολικά τιμητικές αξιώσεις –όπως π.χ. ο Ιησούς δικαιώθηκε- ή οι δηλώσεις Του πως είναι Θεός, θα είχαν ερευνηθεί εξωνυχιστικά. Και εν καιρώ, οι προσήλυτοι στην νέα πίστη θα έπρεπε να δώσουν απαντήσεις στους γείτονές τους.

Ο έλεγχος των δεδομένων θα προσέφερνε «υλικό για τον μύλο» (επειδή υποτίθεται πως αυτό θα βοηθούσε στο να τεθεί το κίνημα υπό έλεγχο). Αν οι Φαρισαίοι έλεγχαν τον Ιησού σε μικροπράγματα όπως το πλύσιμο των χεριών και το μάζεμα σταριού, και αν ο Ιησούς συγκέντρωνε αμέτρητα πλήθη γύρω Του κάθε φορά που θα έκανε το παραμικρό –ακόμα και να φτερνιστεί- πόσο μάλλον δεν θα ερευνούσαν σε βάθος πράγματα όπως μια φημιζόμενη ανάσταση;







14. Μια Θεότης με... άγνοια;


Μελετητές από κάθε πίστη έχουν προ πολλού αναγνωρίσει το «κριτήριο της αμηχανίας» ως σημαδούρα για την γνησιότητα των λόγων του Ιησού. Τα σημεία εκείνα όπου ο Ιησούς δηλώνει άγνοια (π.χ., δεν γνωρίζει την ημέρα ή την ώρα της Επανόδου Του, δεν αντιλήφθηκε ποιος ήταν αυτός που Τον άγγιξε μέσα στο πλήθος), ή, που δείχνει κάποια αδυναμία, εκλαμβάνονται ως «ειλικρινείς ενθυμήσεις» (ενώ οι αφηγήσεις θαυμάτων πολλάκις δεν εκλαμβάνονται έτσι!)

Αυτό εδώ πάντως είναι μια μικρογραφία του προηγούμενου στοιχείου της ανάστασης – δηλαδή, αν θέλεις μια θεότητα της προκοπής, πρέπει να την καταστήσεις ολοκληρωτικά αξιοσέβαστη. Η άγνοια μελλοντικών ή παρόντων γεγονότων σίγουρα αμαυρώνει το προφίλ Του, τόσο ώστε να μην αποκαθίσταται βραχυπρόθεσμα με θεολογικές δικαιολογίες τύπου «κενωτικό άδειασμα».

Πρέπει να κρατάς ένα πολύ «γερό χαρτί» στο χέρι, για να «χτυπήσεις» εκείνο το «κακό χαρτί», αλλιώς, κριτικοί σαν τον Κέλσο θα τρίβουν τα χέρια τους…
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»

Re: Η Αδιανόητη Πίστη

12
15. Προφήτης… ατιμασμένος;




Κατά Μάρκον 6: 4: «έλεγε δε αυτοίς ο Ιησούς ότι ουκ έστι προφήτης άτιμος ει μη εν τη πατρίδι αυτού και εν τοις συγγενέσι και εν τη οικία αυτού».

Έχουμε ήδη σημειώσει πιο πάνω πως ο Ιησούς θανατώθηκε με τον πιο ατιμωτικό τρόπο, και επίσης πως προερχόταν από τοποθεσία «χαμηλής εκτίμησης». Το ζήτημα της ατίμωσης δεν περιορίζεται σ’ αυτά μόνο, αλλά για να μην νομισθεί πως επίτηδες λέμε υπερβολές, ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένα άλλα σημεία, όπου ο Ιησούς υπέμεινε ατιμωτικές συμπεριφορές και κατά συνέπεια «προσέβαλε τις ευαισθησίες» των συγχρόνων Του:


Ο χλευασμός πριν από την Σταύρωση. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα παιχνίδι, σαν αυτό που παίζουν τα κοριτσάκια όταν αλλάζουν ρούχα στις κούκλες τους – ήταν μια καλοζυγισμένη προσβολή της τιμής του Ιησού και της δήλωσής Του πως είναι Βασιλέας των Ιουδαίων. Αυτή η ενέργειά τους, και oι ειρωνικές προτροπές τους στον Ιησού να προφητεύσει, ήταν ένας τρόπος αμφισβήτησης και άρνησης της τιμής του Ιησού. Με το σκεπτικό της (τότε) αξιο-κεντρικής κοινωνίας, ο Ιησούς θα έπρεπε να ανταποκρινόταν στην πρόκλησή τους, και να αποδείκνυε τον εαυτόν Του πραγματικό προφήτη ή βασιλέα.


Οι ίδιες οι κατηγορίες. Στην επιφάνεια των πραγμάτων, ο Ιησούς εμφανώς «διέπραξε βλασφημία», και παραδέχθηκε πως είναι ένοχος ανταρσίας. «Εκείνοι που επέλεγαν να ακολουθήσουν ένα τέτοιο ανατρεπτικό και ντροπιασμένο άτομο αυτομάτως γίνονταν ύποπτοι στα μάτια των Εβραίων και των Ρωμαίων». [Ντα Σίλβα, 46].


Η ταφή. Ο Μπάϋρον Μακέην γράφει σε ένα άρθρο του «The Shame of Jesus' Burial» (=Η ντροπή της ταφής του Ιησού) ισχυριζόμενος πως ο Ιωσήφ της Αριμαθαίας είχε το ξεκάθαρο κίνητρο – πέραν του ότι ήταν μαθητής του Ιησού – να κανονίσει τα της ταφής, δηλαδή, λέει πως ανταποκρίνεται στην προϋπόθεση που αναφέρεται στο Δευτερονόμιο 21: 22-23 να θάβεται πριν από το ηλιοβασίλεμα όποιος έχει κρεμαστεί από δέντρο, και σαν μέλος του Συνεδρίου, ο Ιωσήφ θα είχε αυτή την έγνοια και θα ήθελε να γίνει η ταφή σύμφωνα με τον κανονισμό αυτό. Από την άλλη, το γεγονός πως ο Ιησούς ενταφιάσθηκε στο μνημείο του Ιωσήφ (και όχι σε μνημείο που ανήκε στην δική Του οικογένεια) ήταν από μόνο του ατιμωτικό. Επίσης, η έλλειψη θρηνούντων για τον Ιησού ήταν εξ’ ίσου ατιμωτική.
Πρέπει να σημειωθεί, πως ο Μακέην δεν θεωρεί αξιόπιστα όλα όσα βρίσκονται μέσα στα Ευαγγέλια. Επίσης, μας λέει πως ο Ιωσήφ μάλλον δεν ήταν στ’ αλήθεια μαθητής του Ιησού, αλλά απλώς ένα μέλος του Συνεδρίου που εκτελούσε ένα καθήκον.

Ίσως να μην πέρασε από τον νου του Μακέην να υποψιαστεί πως ο Ιωσήφ πιθανόν να χρησιμοποίησε αυτό το καθήκον του σαν πρόσχημα, προκειμένου να προλάβει να πάρει το Σώμα του Ιησού πριν το αρπάξει κάποιο άλλο μέλος του Συνεδρίου με λιγότερο σεβασμό για τον Ιησού.


Όπως και αν έχουν τα πράγματα, και αν ακόμα οι Ευαγγελικές αφηγήσεις θεωρηθούν απολύτως έγκυρες, «δεν παύουν να περιγράφουν έναν ενταφιασμό που ο οποιοσδήποτε Εβραίος της Ρωμαϊκής Παλαιστίνης θα τον χαρακτήριζε "ατιμωτικό"».
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»

Re: Η Αδιανόητη Πίστη

13
16. Διάφορες Αντιφάσεις




Στο τμήμα αυτό θα τοποθετήσουμε διάφορες παρατηρήσεις που σχετίζονται με τις διδασκαλίες και τις συμπεριφορές του Ιησού και των πρώτων Χριστιανικών χρόνων, που υπήρξαν αντίθετες με όσα ήταν αποδεκτά ως «κανονικά» τον πρώτο αιώνα. Μερικές από τις παρατηρήσεις αυτές θα εντοπίζονται ως ένα βαθμό και στα προηγούμενα κεφάλαια (ειδικά η ‘καινουργιότητα’, κεφ.4).

Λόγω του ότι το τμήμα αυτό προστέθηκε μετά από τα κεφ. 1-15, δεν έχει κάτι που να παραλληλίζεται με αυτό, στις τρεις εκθέσεις περί «άλλων θρησκειών», πιο κάτω.

Από το έργο των Μαλίνα και Ρόρμπαου «Social-Science Commentary on the Synoptic Gospels» καθώς και εκείνο για τον Ιωάννη:

Ο Ιησούς δίδασκε στους ανθρώπους να αποκόπτονται μέχρι και από τις οικογένειές τους αν χρειαζόταν, για χάρη της Βασιλείας. Επίσης ενθάρρυνε μια πολυποίκιλη σύναξη ανθρώπων (Κατά Ματθαίον 8: 11-12) μέσα σε μια ποικιλόμορφη κοινωνία. Ο Χριστιανισμός από μόνος του –όπως είδαμε πιο πάνω- είχε πιστεύω που άλλους θα τους αποξένωναν. Άξιζε άραγε το τίμημα; «Δεδομένης της έντονης κοινωνικής διαστρωμάτωσης που κυριαρχούσε στην αρχαιότητα, όσοι άνθρωποι συνάπτανε ανάρμοστες κοινωνικές σχέσεις (σημ. του συγγραφέα: η ανάμιξη σκλάβων και ελευθέρων, πλουσίων και φτωχών, κλπ.!) κινδύνευαν να αποκοπούν από τα κυκλώματα που συντηρούσαν τις θέσεις τους. Σε παραδοσιακές κοινωνίες, αυτό λαμβανόταν εξαιρετικά σοβαρά υπ’ όψιν. Η αποξένωση από την οικογένεια ή την φυλή ήταν ζήτημα ζωής ή θανάτου, προπαντός δε για την «υψηλή κοινωνία» (σημ. του συγγραφέα: ο Χριστιανισμός διέθετε από αυτόν τον χώρο, έναν αριθμό ανθρώπων μεγαλύτερο από τον αναμενόμενο!), η οποία κινδύνευε να χάσει τα πάντα, αν έκανε λάθος σχέσεις με λάθος ανθρώπους. Επειδή όμως οι πολυποίκιλες Χριστιανικές κοινότητες προέβλεπαν αυτήν ακριβώς την σχέση που θα ξεπερνούσε τις διαχωριστικές οικογενειο-φυλετικές γραμμές, η κατάσταση που περιγράφεται στον Ματθαίο 10: 34-36 είναι όντως ρεαλιστική. Η αποξένωση θα εξαπλωνόταν, ακόμα και εκτός της ριζικής οικογένειας, στο ευρύτερο πλέγμα συγγενικών σχέσεων που προκύπτουν μέσω γάμων...» [92]. Η έννοια της «σχέσης» συμπεριελάμβανε ακόμα και το να σε δει κάποιος να τρως μαζί με κάποιον από χαμηλότερο κοινωνικό στρώμα. [135] Μια τέτοια αποχώρηση από την οικογένεια ήταν ηθικά αδύνατη, σε μια κοινωνία που η συγγενική μονάδα ήταν ο κεντρικός κοινωνικός θεσμός..» [244]


Παρομοίως, η εγκατάλειψη της οικογένειας συνήθως σήμαινε και την απάρνηση των υλικών αγαθών, σύμφωνα με την απαίτηση του Ιησού από τον πλούσιο νεαρό ηγέτη (Λουκάς 5: 11). Και εδώ έχουμε ένα πρόβλημα: «Η γεωγραφική μετακίνηση και η επακόλουθη αποκοπή από το κοινωνικό πλέγμα (βιολογική οικογένεια, προστάτες, φίλους, γείτονες) εθεωρούντο απόλυτα αποκλίνουσες συμπεριφορές, που θα απέβαιναν πολύ πιο τραυματικές στην αρχαιότητα από την στέρηση της όποιας υλικής περιουσίας.» [313] Τώρα, συσχετίστε το αυτό με τον Πέτρο και την υπόλοιπη παρέα, οι οποίοι άφησαν τα πάντα πίσω τους!


Στις διδασκαλίες Του, ο Ιησούς συχνά ανέτρεπε κάποιες κοινές προσδοκίες, πράγμα που θα προσέβαλε τα μέγιστα την πλειοψηφία. Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη είναι ένα παράδειγμα ανατροπής: γνωρίζουμε όλοι, πως οι Σαμαρείτες ήταν περιφρονητέοι άνθρωποι – αυτό από μόνο του ήταν ένα αρκετά απωθητικό στοιχείο! Όμως λίγοι αντιλαμβάνονται πως το θύμα (ο τραυματίας της παραβολής) επίσης σκιαγραφήθηκε σαν ένα ανεπιθύμητο στοιχείο. Το θύμα (καθώς και ο Σαμαρείτης) ήσαν έμποροι, που συχνά θησαύριζαν εις βάρος των άλλων, αμφότεροι δε εμισούντο από τις μάζες, που τους έβλεπαν σαν κλέφτες και που αναμφίβολα θα έδειχναν συμπάθεια στους ληστές που του επιτέθηκαν να τον ληστέψουν! Ο Ιησούς ανέτρεπε ολότελα τα στερεότυπα (σημείο 2 πιο πάνω), με τέτοιο τρόπο που θα σκανδάλιζε τους περισσότερους ακροατές του. [347] (Δεν το συζητώ καν, που ήθελε να συγκαταλέξει τέτοιου είδους ανθρώπους στην κατηγορία του «πλησίον»!)


Άλλη μια ανατροπή: η πρόσκληση και η αποδοχή του Ζακχαίου (Λουκάς 19). Με το να γευματίσει με τον Ζακχαίο, ο Ιησούς έδειχνε την ταύτισή Του με κάποιον που υποτίθεται πως είχε τις ίδιες αξίες. Το πλήθος απογοητεύθηκε, επειδή οι τελώνες ήταν στερεότυπα «αρπακτικών εκβιαστών». Η δήλωση του Ζακχαίου –που συχνά εκλαμβάνεται πως τώρα πλέον, επιστρέφει όσα έχει κλέψει- στην πραγματικότητα σημαίνει πως είχε ήδη αρχίσει να αποζημιώνει όποιον ανακάλυπτε πως έχει απατήσει (μάλιστα πριν καν γνωρίσει τον Ιησού!), οπότε, η «ταύτιση» του Ιησού με τον τελώνη ερμηνεύεται πλέον ως να έλεγε «τον πιστεύω» - ενώ το πλήθος δεν τον πίστευε. [387] (Φυσικά, αυτό έχει εφαρμογές και στον Ματθαίο επίσης.)


Ίσως εμείς να μην δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο θρόνιασμα της Μαρίας στα πόδια του Ιησού όταν η Μάρθα μεριμνούσε και τύρβαζε για τις πολλές άλλες φροντίδες του σπιτιού τους. Ίσως κιόλας να επικροτούμε αυτή την συμπεριφορά της. Οι αρχαίοι όμως, επ’ ουδενί. Επειδή η φήμη της γυναίκας εξαρτάτο από την ικανότητά της να κουμαντάρει ένα σπιτικό, το παράπονο της Μάρθας θα μπορούσε να θεωρηθεί δικαιολογημένο. Επίσης, επειδή η Μαρία είχε «αράξει» για να ακούσει τα λόγια του Ιησού αντί να βοηθά την Μάρθα, «συμπεριφερόταν σαν άνδρας»! [348] Ένα τέτοιο παράδειγμα σίγουρα θα σκανδάλιζε τους αρχαίους. Ομοίως θα σοκάριζε η συναναστροφή του Ιησού με την γυναίκα Σαμαρείτισσα στο πηγάδι (Ιωάννης 9: 8-9). Η συνομιλία Του μαζί της (σαν κοινωνικά αποκλίνον άτομο που ήταν αυτή) και μάλιστα σε δημόσιο χώρο, καθώς και η χρήση του δικού της σκεύους για να πιει νερό, σίγουρα θα είχαν προσβάλλει τις κοινές αντιλήψεις περί «καθαρότητος» και των ενδο/εξω-ομαδικών σχέσεων.


Η δε εξαγγελία πως ο άνθρωπος «ξαναγεννιέται» ήταν το πιο μεγάλο ταρακούνημα απ’ όλα! [Ιωάννης 8: 2] Όταν ο άνθρωπος γεννιέται, το καθεστώς της τιμής του ήταν δεδομένο, από την στιγμή μάλιστα της γέννησής του. Μόνο εξαιρετικά ιδιαίτερες περιστάσεις θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν μια ριζοσπαστική αλλαγή του καθεστώτος τιμής ενός ανθρώπου, δηλαδή, μόνο αν γινόταν «ένα συμβάν υπερβολικά μεγάλων διαστάσεων, που θα άλλαζε την ζωή του για πάντα». Το να διδάσκεται μια «νέα γέννηση» του ανθρώπου, ήταν κάτι το ασύλληπτο!
Από το έργο του Ν. Τ. Ράϊτ «Jesus and the Victory of God» (=Ιησούς και η Νίκη του Θεού) [369-442] διαβάζουμε:

Το θίξιμο τιμημένων συμβόλων μπορεί να είναι ένας κίνδυνος και μισός! Σκεφτείτε πώς αντιδρούν οι άνθρωποι όταν κάποιος κάψει την σημαία της πατρίδας τους, και συσχετίστε το αίσθημα αυτό με ορισμένα από τα πράγματα που έκανε ο Ιησούς, τα οποία «σαφώς και αναμφιβόλως εναντιώνονταν σε εκείνα που είχαν οριστικοποιηθεί ως σταθερά σύμβολα της Εβραϊκής κοσμοθεωρίας του Δευτέρου Ναού» και τα οποία κατά συνέπεια υπέσκαπταν το μοναδικό στο είδος του Εβραϊκό ήθος, που θεωρούσαν ότι σ’ αυτό όφειλε το Ισραήλ την μοναδικότητα της ταυτότητάς του.

Η γενική στάση απέναντι στις παγανιστικές δυνάμεις (όπως η Ρώμη), ήταν η επανάσταση. Αντί τούτου, ο Ιησούς τους συμβούλευε «να γυρίζουν το άλλο μάγουλο» και να κουβαλούν το σακίδιο του φαντάρου λίγη απόσταση πάρα πάνω απ’ ότι χρειαζόταν!


Η αυστηρή τήρηση του Σαββάτου ήταν ένα Εβραϊκό γνώρισμα. Οι ενέργειες των θεραπειών και της συγκομιδής σίτου την ημέρα του Σαββάτου από τον Ιησού δεν παραβίαζαν μόνο τον Νόμο, αλλά και την ένθερμα φυλασσόμενη ερμηνεία του Νόμου από εκείνους που επιθυμούσαν να διατηρήσουν και να τονίζουν αυτό το διακριτικό στοιχείο. [Σχετικό (αγγλικό) άρθρο εδώ.]


Η κατάργηση από τον Ιησού του πλυσίματος των χεριών (σαν την «προσκολλημένη» τήρηση του Σαββάτου, ήτοι, όχι τόσο ο Νόμος όσο η ένθερμη ερμηνεία του) παραβίαζε τις αντιλήψεις τους περί καθαρότητος.


Η προτροπή του Ιησού να Τον ακολουθήσουν, παρά να μείνουν για να θάψουν τους νεκρούς τους, παραβίαζε μια από τις πιο βαθειά ριζωμένες ευαισθησίες της εποχής, περί φροντίδας για την οικογένεια και την μέριμνα για τους νεκρούς τους. (Πράγμα εξ ίσου σεβαστό από Εβραϊκούς και μη-Εβραϊκούς θεσμούς).


Το ξέσπασμα του Ιησού μέσα στον Ναό θεωρήθηκε ως μια συμβολική «παράσταση» της καταστροφής του πλέον κεντρικού –σύμφωνα με πολλούς Εβραίους- συμβόλου του Ιουδαϊσμού: ήταν ο τόπος που ελάμβαναν χώρα οι θυσίες και η άφεση αμαρτιών, ήταν ένας τόπος μεγάλου κύρους και τιμής απέναντι στους μη-Εβραίους, ήταν και το κεντρικό πολιτικό σύμβολο του Ισραήλ. Δεν συμφωνούσαν όλοι οι Εβραίοι με την εκτίμηση αυτή βέβαια (οι Εσσαίοι –παραδείγματος χάριν- θεωρούσαν τον Ναό ένα διαβρωμένο μηχανισμό, και μάλλον θα συμφωνούσαν με τον Ιησού εδώ), αλλά για τον Ιησού να διαμηνύει πως ο Ναός θα καταστρεφόταν, και μάλιστα από παγανιστές, θα φαινόταν άκρως προσβλητικό για πολλούς Εβραίους – προπαντός σε εκείνους που θεωρούσαν τον Ναό ένα είδος ασφάλειας εναντίον παγανιστικών επιδρομών.
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»

Re: Η Αδιανόητη Πίστη

14
Από το έργο του Ράϊτ «The Resurrection of the Son of God» (=Η Ανάσταση Του Υιού Του Θεού), παραθέτουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις, που μας δόθηκαν από έναν αναγνώστη μας, μαζί με τις δικές του παρατηρήσεις:
«Επί τη βάσει ακριβώς των κειμένων-κλειδιά των Ψαλμών, του Ησαΐα, του Δανιήλ και αλλού, οι πρώτοι Χριστιανοί υποστήριζαν πως ο Ιησούς ήταν ο κυρίαρχος, και με τέτοιον τρόπο, ώστε να δίνουν την εντύπωση -ακατάπαυστα- πως ο Καίσαρας μάλλον δεν ήταν... Το θέμα είναι αρκετά ηχηρό, αν και μέχρι πρόσφατα παρέμενε ως επί το πλείστον απαρατήρητο, στον Παύλο. Η Προς Ρωμαίους Επιστολή (1: 3-5) δηλώνει «ως ευαγγελική αλήθεια» πως ο Ιησούς είναι ο βασιλικός και πανίσχυρος «Υιός του Θεού», στον Οποίον ο κόσμος οφείλει αμετακίνητη πιστή. Η Προς Ρωμαίους 1: 16-17 δηλώνει πως μέσα στο ‘ευαγγέλιο’ αυτό βρίσκονται η Σωτηρία και η Δικαιοσύνη.

Κάθε σημείο αυτής της «συνταγής παραλληλισμού» απηχεί –και παρωδεί- τα πράγματα εκείνα που συνήθως λέγονταν από την αυτοκρατορική ιδεολογία και την ανερχόμενη αυτοκρατορική κουλτούρα της εποχής. Στο τέλος της θεολογικής έκθεσης της Προς Ρωμαίους Επιστολής (15: 12), ο Παύλος μνημονεύει τον Ησαΐα (11.10), ο οποίος δηλώνει πως ο Δαυϊδικός Μεσσίας είναι ο αληθινός κυρίαρχος του κόσμου, και πως εν Αυτώ θα ελπίσουν τα έθνη. (σελίδες 568-569)

Ο Ράϊτ συνεχίζει, απαριθμώντας άλλες αναφορές του Παύλου, όπως Φιλιππ. 2: 6-11, Κορινθ. Α’ 15: 20-28, και Θεσσαλον. 4: 15-17, όπου ομιλεί για τον Ιησού με τρόπους που Τον παραλληλίζουν με τον Καίσαρα. Επίσης σημειώνει:

«Και δεν περιορίζεται το φαινόμενο αυτό στον Παύλο. Ο αναστημένος Ιησούς του Ματθαίου δηλώνει πως πλέον Του έχει δοθεί κάθε εξουσία στον ουρανό και στην γη»

Επίσης,

«Το ευαγγέλιο του Ιησού ως βασιλέα των Ιουδαίων τοποθετείται σαν σε αντιπαράθεση με την διακυβέρνηση του Ηρώδη ως βασιλέα των Ιουδαίων, μέχρι τον αιφνίδιο θάνατό του τελευταίου (κεφ.12 των Πράξεων), οπότε το ευαγγέλιο του Ιησού ως βασιλέα όλου του κόσμου τώρα τοποθετείται σαν σε αντιπαράθεση με την διακυβέρνηση του Καίσαρα ως κυβερνήτη όλου του κόσμου. Αυτή η αντιπαράθεση γίνεται εμφανής, στο κεφ.17: 7 των Πράξεων (...και ούτοι πάντες απέναντι των δογμάτων Καίσαρος πράσσουσι, βασιλέα έτερον λέγοντες είναι, Ιησούν.) και συνεχίζει αυτό να σιγοβράζει, μέχρι την εγκυμονούσα αλλά δυναμική δήλωση του τελευταίου εδαφίου, με τον Παύλο να ομιλεί για την βασιλεία του αληθινού Θεού και την όντως Κυριότητα του Ιησού… Ολόκληρο αυτό το σκεπτικό – δηλαδή, η εγκαινίαση της βασιλείας του Θεού του Ισραήλ μέσω της Κυριότητας του Ιησού, και στην συνέχεια να αντιμετωπίζονται οι βασιλείες του κόσμου με μια «αντίπαλη κλήση» για αφοσίωση και πίστη σ’ Αυτόν, βρίσκεται κλασσικά διατυπωμένο μέσα στην περίφημη και σκόπιμα ανατρεπτική δήλωση του Πολυκάρπου: «Πώς μπορώ να βλασφημήσω τον βασιλέα μου, ο οποίος με έσωσε;» Ο Καίσαρας ήθελε τον εαυτόν του και βασιλιά και σωτήρα, και απαιτούσε να ορκίζονται εν ονόματι αυτών των «ιδιωμάτων» του. Ο Πολύκαρπος δήλωσε πως το να προσφωνεί τον Καίσαρα με τέτοιους τίτλους θα ισοδυναμούσε με βλασφημία εις βάρος του αληθινού, θεϊκού βασιλέα και σωτήρα. (σελ. 569-570)

Ο Ράϊτ βέβαια παρατηρεί – σύμφωνα με εδάφια όπως Προς Ρωμαίους 13: 1-7 – πως οι Χριστιανοί εντέλλονταν να σέβονται τις κυβερνούσες αρχές. Όμως, συνεχίζει, λέγοντας:

«Ο ιδιαίτερος, σύγχρονος και δυτικός τρόπος διατύπωσης τέτοιων ζητημάτων, όπου το σύνηθες σκεπτικό είναι πως πρέπει κανείς να είναι ή επαναστάτης ή ένας συμβιβασμένος συντηρητικός, μας δυσκολεύει αντί να μας διευκολύνει να αποκτήσουμε μια ιστορική άποψη για το πώς οι πρώτοι Χριστιανοί αντιλαμβάνονταν το ζήτημα. Η εντολή για σεβασμό προς τους διοικούντες δεν απονεύρωνε την πολιτική πρόκληση του ευαγγελίου. Δεν σήμαινε πως η «Κυριότητα» του Ιησού περιοριζόταν σε μια καθαρά «πνευματική» διάσταση. Αν ήταν έτσι το πράγμα, οι μεγάλοι διωγμοί των τριών πρώτων αιώνων θα είχαν ως επί το πλείστον αποφευχθεί. Αυτό –όπως είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο- ήταν ο «δρόμος» που ακολούθησε ο Γνωστικισμός» (σελ.570)

Έτσι, το ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι: «Γιατί οι πρώτοι Χριστιανοί να ενσωματώσουν ως μέρος του κατεστημένου συστήματος της πίστης τους μια τόσο τολμηρή (νέα) θέση;» Θα έπρεπε να πίστευαν πραγματικά, πως ο Ιησούς ήταν Κύριος του κόσμου, και πως η Ανάστασή Του εκ νεκρών το είχε αποδείξει. Ο Ράϊτ καταλήγει:

«Αυτή η ανατρεπτική πίστη στην Κυριότητα του Ιησού, πάνω ακόμα και από την κυριότητα του Καίσαρα, παραδόξως βρίσκεται στο γεγονός πως ο Καίσαρας είχε επιδείξει την δική του «ανωτέρα δύναμη» με τον προφανή τρόπο – σταυρώνοντας τον Ιησού. Το πιο παράδοξο όμως είναι, πως αυτή η πίστη φυλασσόταν από μια τόσο μικρή ομάδα, που για τις επόμενες 2-3 γενεές τουλάχιστον, ζήτημα είναι αν θα μπορούσε να ξεσηκώσει επανάσταση μέσα σ’ ένα χωριό, πόσο μάλλον σε μια αυτοκρατορία. Και όμως, επέμειναν, σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων, και προσελκύοντας την ανεπιθύμητη προσοχή των αρχών εξ αιτίας της δύναμης του μηνύματος του ευαγγελίου και της κοσμοθεωρίας και του τρόπου ζωής που παρήγαγε και διατηρούσε.

Αλλά, όποτε και αν ανατρέξουμε στα εδάφια-κλειδί προς αναζήτηση στοιχείων που θα μας διαφωτίσουν για ποιόν λόγο εκείνοι οι άνθρωποι επέμεναν σε μια τόσο απίθανη και επικίνδυνη πίστη, παίρνουμε την ίδια πάντα απάντηση: είναι επειδή ο Ιησούς της Ναζαρέτ αναστήθηκε εκ νεκρών. Και αυτό μας προκαλεί να ξαναρωτήσουμε: «Γιατί να κάνουν ένα τέτοιο ισχυρισμό;»
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»

Re: Η Αδιανόητη Πίστη

15
17. Μην προτρέπετε τον κόσμο να εξακριβώνει τα στοιχεία μόνος του!

Ένας αναγνώστης του διαδικτύου πρότεινε αυτό το νέο σημείο.

Η ενθάρρυνση των ανθρώπων να διασταυρώνουν ισχυρισμούς και να αναζητούν αποδείξεις (αποθαρρύνοντας έτσι και την ευκολοπιστία τους) είναι ένας σίγουρος τρόπος να σε «τσακώσουν» αν κηρύττεις ψέματα.

Ας υποθέσουμε πως θέλεις να ξεκινήσεις μια ψεύτικη θρησκεία. Προκειμένου να υποστηρίξεις αυτήν την ψεύτικη θρησκεία σου, αποφασίζεις να «σκηνοθετήσεις» μερικούς ιστορικούς (=ελέγξιμους) ισχυρισμούς, και εν συνεχεία ελπίζεις πως δεν θα επιχειρήσει κανείς να τους ελέγξει. Με άλλα λόγια, αν -παρά την συμβουλή του σημείου 7 (=να μην δίνετε ‘παρών’ στην ιστορία) και του σημείου 13 (=να μην έχετε μυστικά)- εσύ έχεις αποφασίσει να κάνεις την απόπειρα αυτή, με την ελπίδα πως κάποιοι άνθρωποι θα βρεθούν αρκετά ευκολόπιστοι και θα ασπασθούν την θρησκεία σου, τότε ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να προσέξεις, αν οι ισχυρισμοί σου αποδεικνύονται ψευδείς; Μα, φυσικά, ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΙΣ τους οπαδούς σου να πάνε να ελέγξουνε αυτούς τους ισχυρισμούς, αφού ξέρεις πως αν το κάνουν, θα σε «ξεσκεπάσουν»!

Παραδείγματος χάριν, αρχίζεις μια νέα σέκτα με ΟΥΦΟ, όπου οι πιστοί θα αναληφθούν σε ένα ΑΤΙΑ που θα τους περιμένει. Ένας τέτοιος «σεκτιστής» θα ακολουθούσε την συμβουλή του σημείου 7, και θα φρόντιζε ώστε το ΑΤΙΑ να βρίσκεται σε κάποια τοποθεσία που οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να ελέγξουν, (π.χ., να ισχυρισθεί ότι το ΑΤΙΑ προς το παρόν κρύβεται στην πίσω πλευρά της σελήνης). Αλλά ας πούμε ότι δεν ακολούθησε την συμβουλή αυτή, και αντιθέτως, ισχυρίσθηκε πως το ΑΤΙΑ περιμένει, αραγμένο μέσα σε μια σπηλιά ενός βουνού λίγο έξω από την πόλη. Ε, το τελευταίο πράγμα που θα έκανε κανείς, είναι να ενθαρρύνει τους οπαδούς να πάνε στο βουνό και να ελέγξουν την αλήθεια των ισχυρισμών του, αποθαρρύνοντας έτσι την ευκολοπιστία πάνω στην οποία στηρίζεται η επιβίωση της νέας του θρησκείας.

Αν θέλεις να προσελκύσεις κόσμο στην σέκτα σου, θα πρέπει να κάνεις το τελείως αντίθετο. Δηλαδή, πρέπει να αποθαρρύνεις τους υποψήφιους πιστούς σου, ώστε να μην θέλουν να σε ελέγξουν (εισάγοντας π.χ. μια προϋπόθεση, όπως: ‘Αν κάποιος πάει στην σπηλιά πριν την καθορισμένη ώρα, δεν θα αναληφθεί από το ΑΤΙΑ’.)

Σε πολλά σημεία της Καινής Διαθήκης, οι απόστολοι ενθάρρυναν τον κόσμο να επιζητεί αποδείξεις και να διασταυρώνει γεγονότα:

Θεσσαλονικείς Α’ 5: 21: «πάντα δε δοκιμάζετε, το καλόν κατέχετε».

Όταν δε οι νέοι προσήλυτοι ακολούθησαν αυτήν την συμβουλή, όχι μόνο παρέμειναν προσήλυτοι (που σημαίνει πως οι αποδείξεις ‘άντεξαν’ στον έλεγχό τους), αλλά χαρακτηρίστηκαν από τους Αποστόλους ως «ευγενέστεροι» που το έκαναν:

Πράξεις 17:11: «ούτοι δε ήσαν ευγενέστεροι των εν Θεσσαλονίκη, οίτινες εδέξαντο τον λόγον μετά πάσης προθυμίας, το καθ’ ημέραν ανακρίνοντες τας γραφάς ει έχοι ταύτα ούτως.»

Σαν να μην είχαν ήδη κάνει την ζωή τους αρκετά δύσκολη οι Απόστολοι, με το να κάνουν ασυνήθιστους και ελέγξιμους ισχυρισμούς, σε ένα κοινωνικό περίγυρο όπου ήταν δύσκολο να κρατηθούν μυστικά, την δυσκόλεψαν ακόμα περισσότερο, με το να ενθαρρύνουν ενεργά τους ανθρώπους να ελέγχουν τους ισχυρισμούς τους.

Η ενθάρρυνση του κόσμου να εξακριβώσει ισχυρισμούς και να αναζητά αποδείξεις, είναι ένας εγγυημένος τρόπος να «γκρεμιστεί» ταχύτατα μια σέκτα-νεοσσός... εκτός βέβαια, αν οι ισχυρισμοί εκείνοι «αντέχουν» στην εξονυχιστική έρευνα που η ενθάρρυνσή σου αναμφίβολα θα έχει παροτρύνει…


Είναι πολύ πιθανό να προσθέσουμε και άλλα σημεία εν καιρώ, πάντως, προς το παρόν, είναι αρκετά για να προβάλλουμε την κεντρική μας πρόκληση.

Βλέπουμε, πως ο Χριστιανισμός ως «θρησκεία» είχε κάθε είδους μειονέκτημα. Όπως παρατήρησα πρόσφατα, κάποιες θρησκείες πετυχαίνουν, με το να παραμένουν ασαφείς (π.χ. η σέκτα των Ρασταφάρι), ή, με το να έχουν μόνο φιλοσοφικές απαιτήσεις, ή απαιτήσεις που είναι πέραν της δυνατότητας της εξακρίβωσης (π.χ. Βουδισμός, Ινδουισμός). Άλλες εδραιώθηκαν μέσω της απομόνωσης (π.χ. Μορμόνοι) ή δια της μάχαιρας (Ισλάμ).

Ο Χριστιανισμός δεν έκανε τίποτε από αυτά, ούτε είχε παρόμοια οφέλη. Είχε κάθε μειονέκτημα, και κανένα πλεονέκτημα.

Είδαμε, πως η άγνοια και η απάθεια δεν ικανοποιούν ως «επαρκείς» εξηγήσεις. Οι ισχυρισμοί του Χριστιανισμού δεν ήταν δα τόσο δύσκολοι να κατανοηθούν διανοητικά, και άλλωστε, αυτό που είχε να προσφέρει ο Χριστιανισμός δεν ήταν και ελκυστικό για τους αδαείς – ή, θα εξομαλυνόταν από τα πολλά πράγματα που θα έκαναν τους αδαείς καχύποπτους και δύσπιστους. Η απάθεια σε ζητήματα κοινωνικά είναι προϊόν της δικής μας εποχής, και όχι του αρχαίου κόσμου. Οι σκεπτικιστές δεν μπορούν να τα επικαλούνται με αυταρέσκεια ως «εξηγήσεις».

Μου έχουν πει, πως κάποιος κριτικός έκανε την απεγνωσμένη πρόταση πως πιθανόν ένας ή περισσότεροι από τους συντελεστές αυτούς να μην ίσχυε για όλους τους ανθρώπους, και σε κάθε περίσταση, μέσα στο πλαίσιο αυτό. Αυτό είναι ένας σκέτος παραλογισμός, αφού όλοι οι συντελεστές έχουν σημείο αναφοράς τις αξίες και τις κρίσεις που ενυπήρχαν στην εκάστοτε εποχή. Κοινωνικά ήθη και έθιμα δεν εμφανίζονται ούτε εξαφανίζονται απότομα, όπως αναβοσβήνει ένας διακόπτης τα φώτα. Θα έπρεπε ο κριτικός αυτός να αποδείξει πως είχε προκύψει κάποια προσωρινή νηνεμία σε αρκετούς από τους προαναφερόμενους συντελεστές (επειδή ορισμένοι από αυτούς ήταν ικανοί να καταστήσουν απωθητική την νέα πίστη), για να μπορέσει ο Χριστιανισμός να κατακτήσει προσήλυτους, και ύστερα, θα έπρεπε ο κριτικός αυτός να τεκμηριώσει και να εξηγήσει πλήρως την αιτία της νηνεμίας εκείνης, καθώς και τους λόγους που η νηνεμία φαινομενικά αντέστρεψε τον εαυτόν της ξανά. Μια τέτοια λοιπόν εξήγηση είναι προφανώς «λύση απελπισίας».

Τέλος, ο κριτικός αυτός ήταν σε μεγάλη σύγχυση λόγω του γεγονότος ότι (όπως παρατήρησαν οι Σταρκ και Μηκς) ο Χριστιανισμός ως κίνημα είχε μορφή ανάποδης πυραμίδας στον τομέα των κοινωνικών θέσεων. Δεδομένου ότι το 99% του λαού ήσαν φτωχοί ή/και δυστυχείς, ήταν αναμενόμενο πως το οποιοδήποτε κίνημα θα έπαιρνε τους περισσότερους οπαδούς του από την ομάδα αυτή. Όμως, ο Χριστιανισμός είχε ένα παράδοξα μεγάλο αριθμό πλουσίων και ισχυρών στους κόλπους του, αν αναλογισθεί κανείς το μέγεθός του. Όπως σημειώνει ο Ουίδεριγκτον, αναφερόμενος στον Ε. Α. Τζατζ (Paul Quest, 94):

«...οι Χριστιανοί κυβερνούνταν από το κοινωνικά υπεροπτικό τμήμα του πληθυσμού των μεγάλων πόλεων. Πέραν αυτού όμως, φαίνεται πως έχουν συγκεντρώσει κόσμο από ένα ευρύτερο φάσμα, που πιθανόν απαρτίζεται από τους συντηρούμενους οικείους των οικογενειών των επικεφαλής μελών..»

Αυτοί ήσαν η μερίδα των ανθρώπων που θα επηρεάζονταν περισσότερο από τους προαναφερόμενους συντελεστές, και με τις λιγότερες πιθανότητες να πιστέψουν. Θα είχαν περισσότερα να χάσουν και λιγότερα να ωφεληθούν (απτά), με το να γίνουν προσήλυτοι. Ο Ρόντνεϋ Στάρκ έδειξε στο έργο του «The Rise of Christianity» (=Η Άνοδος του Χριστιανισμού) για ποιόν λόγο το κίνημα αυτό συνέχισε να μεγαλώνει, αφ’ ότου «πιάστηκε», όμως αυτό δεν μας εξηγεί πώς κατάφερε καν να «πιάσει». Λοιπόν; Πώς έγινε αυτό;

Εγώ έχω να προτείνω πως μονάχα μια, ευρύτερη εξήγηση υπάρχει για το πώς ξεπέρασε ο Χριστιανισμός όλα αυτά τα μειονεκτήματα, ήτοι: διέθετε την έσχατη απόκρουση – την βεβαία, αξιόπιστη και αδιαμφισβήτητη μαρτυρία για την ανάσταση του Ιησού. Ήταν το μόνο συμβάν που – στα μάτια των αρχαίων – θα υπεράσπιζε την τιμή Του και θα υπερνικούσε τα αναρίθμητα στίγματα της ζωής και του θανάτου Του.

Διέθετε το στοιχείο της βεβαιότητας, που δεν μπορούσε κανείς να αρνηθεί. Με άλλα λόγια, υπήρχαν αρκετοί σύγχρονοι μάρτυρες (υπολογίζεται γύρω στους 500!) με την ακλόνητη και αναμφίβολη μαρτυρία τους (όχι για καμία «οπτασία του Ιησού στον ουρανό», αλλά για μια ψηλαφητή βεβαιότητα ενός σαρκικά αναστημένου σώματος), καθώς επίσης υπήρχαν και οι τάξεις των προσήλυτων (ελάχιστα αργότερα από το συμβάν αυτό της Αναστάσεως ήτοι, οι χιλιάδες παρευρισκόμενοι την ημέρα της Πεντηκοστής), που καθιστούσαν πιο δύσκολο να ΜΗΝ πιστέψει κανείς, παρά να πιστέψει. Αλλιώς, οι σκεπτικιστές και οι κριτικοί οφείλουν να μας εξηγήσουν γιατί - σε πείσμα του κάθε ενός από τους παραπάνω συντελεστές - ο Χριστιανισμός επιβίωσε, και άκμασε.

Μόνο μια συνεπής μαρτυρία – μια που θα ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να επεκταθεί και στον δεύτερο αιώνα μετά τον Χριστό, και σε πείσμα των συντελεστών αυτών – θα μπορούσε να είναι η μόνο λογική υποψήφια εξήγηση.

Οι σκεπτικιστές θα πρέπει να σοφιστούν κάποια πιο σοβαρή δικαιολογία για την επικράτηση του Χριστιανισμού, από το: «Επειδή ήταν όλοι τους χαζοί!»
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»
Απάντηση

Επιστροφή στο “Ιστορικά θέματα για την Εκκλησία”