Γη παιδεμένη με σίδερο και με φωτιά,
για κοίτα ποιον σου φέρανε καημένη
να σ' αφεντεύει από ψηλά, τα κρίματά σου είναι πολλά,
γη που το σίδερο παιδέψαν κι η φωτιά.
Καίει το φυτίλι, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά,
κάνουν βουλή συντακτική και γράφουν
το θέλημά τους στα χαρτιά κι η κοσμοθάλασσα πλατιά,
κάνουν βουλή, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά.


3 Σεπτέμβρη 1843 Ημέρα ορόσημο


Με τον όρο επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου περιγράφουμε τα γεγονότα του 1843, τα οποία κατέληξαν στην παραχώρηση συντάγματος απο τον Όθωνα και στην μετάβαση της Ελληνικής πολιτείας απο την απόλυτη μοναρχία στην συνταγματική μοναρχία.

Οκτώ χρόνια μετά την ενηλικίωση του Όθωνα και η κατάσταση στον Ελλαδικό χώρο ήταν δραματική. Μεγάλα προβλήματα όπως η αγροτική γή, οι εθνικές γαίες, εκπαίδευση κ.α. συνέχισαν να ταλανίζουν την χώρα με αποτέλεσμα την δικαιολογημένη δυσφορία του λαού. Ο απολυταρχικός τρόπος άσκησης της εξουσίας του παλατιού πολλές φορές οδηγούσε σε μικροεξεγέρσεις, οι οποίες βέβαία καταστέλονταν αμέσως απο τον κυβερνητικό στρατό. Το παλάτι συγκέντρωνε το γενικό μίσος και αποτελούσε τον στόχο της πολιτική πάλης.

Το 1840 ο Μακρυγιάννης ίδρυσε μια παράνομη οργάνωση με σκοπό την επιβολή συντάγματος. Στην οργάνωση σύντομα μυήθηκαν οπλαρχηγοί και αγωνιστές του 21΄ που είχαν παραγκωνηθεί απο τους Βαυαρούς. Τα μέλη της οργάνωσης δεσμεύονταν με όρκο στην πατρίδα και στην Ορθοδοξία. Μερικοί απο τους οπλαρχηγούς που μυήθηκαν ήταν οι Θεόδωρος Γρίβας, Μήτρος Δεληγιώργης, Κριεζιώτης κ.α. Στη συνέχεια ο Μακρυγιάννης έστρεψε την προσοχή του στους πολιτικούς και κατέβαλλε μεγάλη προσπάθεια έτσι ωστε να μυήσει έμπιστα άτομα. Προσέγγισε και μύησε τον αρχηγό του Ρωσικού κόμματος, τον Ανδρέα Μεταξά, σημαντική προσωπικότητα της εποχής ενώ στη συνέχεια προσχώρησε στο κίνημα και ο αρχηγός του Αγγλικού κόμματος, Ανδρέας Λόντος. Αυτοί οι δύο κατόρθωσαν να μυήσουν τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής όπως τους: Ρήγα Παλαμήδη, Κωνσταντίνο Κανάρη, Χρύσανθο Σισίνη, Κωνσταντίνο Ζωγράφο κ.α. Για να επιτύχει όμως το κίνημα χρειαζόταν και η συνεργασία του στρατού. Για τον λόγο αυτό μύησαν τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη. Για να επιτύχουν τους σκοπούς του φρόντισαν να τον μεταθέσουν απο το Άργος στην Αθήνα και να τον διορίσουν στρατιωτικό διοικητή της Αθήνας. Ο Καλλέργης κατάφερε να φέρει σε επαφή τους κινηματίες και με άλλους στρατιωτικούς, όπως τον Σπυρομήλιο, και να τους πείσει να προσχωρήσουν στην οργάνωση. Λίγο πρίν το ξέσπασμα του κινήματος σχηματίστηκε τριμελή επιτροπή που σχηματίστηκε απο τους Ανδρέα Μεταξα, Μακρυγιάννη και Δημήτριο Καλλέργη. Ο καθένας αντιπροσώπευε έναν διαφορετικό κόσμο. Ο Μεταξάς τον πολιτικό, ο Μακρυγιάννης τον λαϊκό και ο Καλλέργης τον στρατιωτικό.

H αρχική ημερομηνία εκδήλωσης του κινήματος είχε ορισθεί να είναι η 25η Μαρτίου 1844, για να συμπίπτει με τον εορτασμό της επανάστασης. Ο ενθουσιώδης όμως Μακρυγιάννης διέδωσε το μυστικό σε πολλούς με αποτέλεσμα να επισπευθεί η εκδήλωση του κινήματος. Το κίνημα, είχε αποφασισθεί, να ξεσπάσει στους στρατώνες έτσι ωστε να ακινητοποιηθούν άμεσα τα στελέχη του Οθωνικού καθεστώτος. Έτσι την νύχτα της 2ης προς 3ης Σεπτεμβρίου πολλά σημαίνοντα στελέχη του κινήματος κατευθύνθηκαν προς το σπίτι του Μακρυγιάννη για να δώσουν το τελικό σύνθημα. Η χωροφυλακή παρατήρησε τις ύποπτες κινήσεις γύρω απο την οικεία του και την περικύκλωσαν. Ο Καλλέργης συνειδοτοποιώντας την κρισιμότητα της κατάστασης κατέφθασε στους στρατώνες και ξεσήκωσε τους αξιωματικούς με το σύνθημα Ζήτω το Σύνταγμα. Αμέσως διέταξε έναν λόχο να διαλύσει την πολιορκία του οίκου του Μακρυγιάννη και άλλον ένα να ανοίξει τις φυλακές του Μεντρεσέ ενώ αυτός παράλληλα κατευθυνόταν με 2.000 στρατιώτες στα ανάκτορα. Επιπλέον είχε στείλει στρατιωτικά αποσπάσματα να καταλάβουν το νομισματοκοπείο, την Εθνική τράπεζα, το δημόσιο ταμείο και τα διάφορα υπουργεία. Η άφιξη του στρατού με ζητωκραυγές και συνθήματα συντέλεσε ωστε να σπεύσουν προς τα ανάκτορα και οι κάτοικοι της Αθήνας και να ενωθούν με τον στρατό. Ο Βασιλιάς έστειλε τον υπασπιστή του Γρίβα Γαρδικιώτη και τον υπουργό στρατιωτικών Κωνσταντίνο Βλαχόπουλο να βολιδοσκοπήσουν την κατάσταση και να προσπαθήσουν να μεταπείσουν τους στρατιώτες. Κατα διαταγή όμως του Καλλέργη συνελλήφθησαν αμέσως. Ο Όθωνας φοβούμενος για τα χειρότερα έστειλε τον Στάινστορφ, τον διαγγελέα του, στον Σχινά για να φέρει τα πυροβόλα. Ο τελευταίος όμως προτίμησε να συνταχθεί με τους επαναστάτες.

Στις 3 τα ξημερώματα προσήλθαν όλοι οι σύμβουλοι επικρατείας για να επικυρώσουν τις επαναστατικές πράξεις. Το συμβούλιο αναγνώρισε το κίνημα, καθόρισε την σύγκληση εθνοσυνέλευσης και διόρισε επιτροπή υπο τους Γεώργιο Κουντουριώτη, Λ. Μαυρομιχάλη, Γ. Λινιάνα, Γ. Ψύλλα, Ανδρέα Λόντο και Κ. Προβελέγγιο, η οποία θα παρουσίαζε τις αποφάσεις του στον Βασιλιά. Το νέο υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετείχαν στελέχη και απο τα τρία μεγάλα κόμματα είχε ως εξής: Πρόεδρος και υπουργός εξωτερικών Ανδρέας Μεταξας, υπουργός στρατιωτικών ο Ανδρέας Λόντος, υπουργός Ναυτικών ο Κωνσταντίνος Κανάρης, υπουργός Δικαιοσύνης ο Λέων Μελάς, υπουργός εκκλησιαστικών & παιδείας ο Μιχαήλ Σχινάς, υπουργός Οικονομικών ο Δρόσος Μανσόλας και υπουργός Εσωτερικών ο Ρήγας Παλαμήδης. Ο λαός και ο στρατός διαλύθηκαν στις 3 το μεσημέρι αφού πληροφορήθηκαν οτι όλα τα αιτήματα έγινα αποδεκτά. Τέλος με βασιλικά διατάγματα η 3η Σεπτεμβρίου ανακηρυσσόταν σε μέρα εθνικής γιορτής ενώ ο Δημήτριος Καλλέργης παρασημοφορούνταν, ως αρχηγός του επαναστατικού κινήματος.

Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Όθωνα τερματίστηκε με την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που υποχρέωσε το μονάρχη να παραχωρήσει Σύνταγμα και να αποδεχτεί τη θεσμοθέτηση κοινοβουλευτικών θεσμών. Το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα, παρ' όλες τις αδυναμίες του, αποτέλεσε μεγάλη εθνική και λαϊκή κατάκτηση. Η νέα περίοδος συνοδεύτηκε από αρκετές πολιτικές αλλαγές, με σημαντικότερη ίσως την απαλλαγή της χώρας από τους Βαυαρούς. Ο Όθωνας εξακολούθησε να συμπεριφέρεται ως απόλυτος μονάρχης, περιφρονώντας τις συνταγματικές αρχές και παραβιάζοντας τις υποσχέσεις του της 3ης Σεπτεμβρίου. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά
φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά.
Γράφουν σημάδια, μηνύματα στο βασιλιά
σα δε φωνάξεις έβγα να το γράψεις
να μην σ' ακούσουν τα σκυλιά βγάλε φωνή χωρίς μιλιά
σημάδια και μηνύματα στο βασιλιά.

Ήταν στρατιώτες, καπεταναίοι και λαϊκοί,
όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους
η λευτεριά να μην χαθεί, όρκο σταυρώσαν στο σπαθί
καπεταναίοι, στρατιώτες, λαϊκοί.
Κι όπου φοβάται φωνή ν' ακούει απ' το λαό
σ' έρημο τόπο ζει και βασιλεύει,
κάστρο φυλάει ερημικό, έχει το φόβο φυλαχτό
όπου φωνή φοβάται ν' ακούει απ' το λαό.

Γη παιδεμένη με σίδερο και με φωτιά,
για κοίτα ποιον σου φέρανε καημένη
να σ' αφεντεύει από ψηλά, τα κρίματά σου είναι πολλά,
γη που το σίδερο παιδέψαν κι η φωτιά.
Καίει το φυτίλι, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά,
κάνουν βουλή συντακτική και γράφουν
το θέλημά τους στα χαρτιά κι η κοσμοθάλασσα πλατιά,
κάνουν βουλή, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά.

Τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά,
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες, γέροι και παιδιά.

Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Ο Γιάννης Μακρυγιάννης (1794 - 1864) ήταν πολεμιστής, έμπορος, πολιτικός, στρατηγός και ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.Ένα από τα μέγιστα πατριωτικά του προτερήματα, ήταν επίσης ότι όσες φορές του προτάθηκε από τις προσωρινές κυβερνήσεις(κατά τη διάρκεια της επανάστασης )η παραχώρηση περιουσίας(μεγάλης ή μικρής), αυτός τις απαρνιόταν στο όνομα της ελευθερίας της πατρίδας και της ανιδιοτέλειας. Ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης και αναγνώρισης είχε χτίσει με τους περισσότερους Αθηναίους και Υδραίους, λόγω αυτής του της ανιδιοτέλειας.Πρωτοστάτησε στην Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου Το 1852 καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την δολοφονία του Όθωνα, αλλά το 1854 αφέθηκε ελεύθερος. Το 1864 ονομάστηκε αντιστράτηγος, και πέθανε λίγο μετά.

Ένας Έλληνας - ο Μακρυγιάννης

Γιώργος Σεφέρης
Πηγή: Γιώργου Σεφέρη, «Δοκιμές», εκδ. Ίκαρος, Αθήναι 1981 (4).(antibaro.gr)

«Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν για σένα, να σ’αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μια φορά ελεύθερη πατρίδα, που ήσουνα χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών. Όλους αυτούς να τους μακαρίζεις. Όμως να θυμάσαι και να λαμπρύνεις εκείνους που πρωτοθυσιάστηκαν στην Αλαμάνα, πολεμώντας με τόση δύναμη Τούρκων· κι εκείνους που αποφασίστηκαν και κλείστηκαν σε μια μαντρούλα με πλίθες, αδύνατη, στο Χάνι της Γραβιάς· κι εκείνους που λιώσανε τόση Τουρκιά και πασάδες στα Βασιλικά· κι εκείνους που αγωνίστηκαν σα λιοντάρια στη Λαγκάδα του Μακρυνόρου, όπου πολεμήθηκαν συνχρόνως σ’αυτές τις δυο θέσες πού’ναι τα κλειδιά σου -ένα η Πόρτα του Μακρυνόρου, και τ’άλλο των Θερμοπύλων. Κι αφού πήγανε κι από τα δυο μέρη ν’ανοίξουνε δρόμο οι Τούρκοι, εκείνοι οι αθάνατοι, τόσοι λίγοι, ογδόντα ένας στη Λαγκάδα, γιόμωσαν τον τόπο κόκαλα εκεί. Και τους καταδιάλυσαν, εκείνοι οι ολίγοι, στ’άλλο μέρος των Θερμοπύλων κι άλλού. Αυτήνοι σε ανάστησαν και δεν μπήκε δύναμη και ζαϊρέδες και πολεμοφόδια. Αυτήνοι ψύχωσαν εκείνους που πολιορκούσαν τους ντόπιους Τούρκους και φρουρές· και νηστικούς κι αδύνατους τους περιλάβαν και τους σφάξαν σαν τραγιά. Και τέλος πάντων, πατρίδα, αυτήνοι κατατρέχονται από τους Εκλαμπρότατους, τους Εξοχώτατους, από τον Κυβερνήτη σου κι αδελφούς του. O Αγουστίνος κι ο Βιάρος αυτήνων των σκοτωμένων τις γυναίκες και κορίτσια κυνηγούν. Αυτούς τους αγωνιστάς κατατρέχουν και τους λένε να πάνε να διακονέψουν: «Ποιος σας είπε» τους λένε «να σηκώσετε άρματα να δυστυχίσετε;» (Β΄ 67-68).

3 ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ 1843
Απο τις μεγαλειωδης στιγμές της φυλής μας και της Ιστοριας μας. Πολλοί προσπαθησαν να τη προσεταιριστούν αλλοι να την οικοποιειθούν και αλλοι να την χρησιμοποιησουν.Μα παραμενει φωτεινό και μοναδικό. Οροσημο της προσπαθειας για εθνική ανεξαρτησία και λαική κυριαρχία.Οροσημο της λαικής αντιδρασης σε καθε απολυταρχική εξουσία. Σε τουτο τον τοπο γεννηθηκε και γαλουχηθηκε η ιδεα της δημοκρατίας. Αυτή η ιδεα δεν εσβησε ποτέ και δεν θα σβήσει ποτέ γιατί όταν πάψει ο κόσμος θα πάψει και ο Ελληνισμός οσο κιαν ματαια παλευουν πολλοί μεσα και εξω.Αυτη η ιδέα πυρπολει τα ονειρα, παρασερνει καθε εμποδιο και πάντα βρισκει την εκφραση της.

Πηγη

http://infognomonpolitics.blogspot.com/ ... -1843.html