Για τη λέξη “εσωτερικότητα”
ΥΛΗ ΚΑΙ ΨΥΧΗ
"Είναι όμοια αλαζονικό και φανταστικό να παραδεχόμαστε πως η ύλη είναι η φυσική γεννήτρια της ψυχής, πως οι πίθηκοι γεννούν τον άνθρωπο, και πως από ένα αρμονικό κράμα πείνας, έρωτα και θέληση για δύναμη, γεννήθηκε η Κριτική του Καθαρού Λόγου του Καντ... Υπερεκτιμούμε τις υλικές αιτίες και φανταζόμαστε πως από τώρα βρήκαμε τη λύση του αινίγματος, γιατί μας λικνίζει η αυταπάτη πως γνωρίζουμε καλύτερα την ύλη από το "μεταφυσικό" πνεύμα. Αλλά η ύλη μας είναι τόσο άγνωστη όσο και το πνεύμα."
C. G. Jung
Πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν φαινόμενα ή και πράγματα, τα οποία δεν είναι “αποσαφηνισμένα” και καθαρά οριοθετημένα από την ίδια την πραγματικότητα. Δεν μπορούμε να τα ορίσουμε όλα με την ακρίβεια που μας επιτρέπει η παρατήρηση με τα μάτια μας. Έχουμε “εσωτερική” ζωή (ή ύπαρξη) και αυτό δεν μπορεί να καθοριστεί με μαθηματική ακρίβεια. Όταν, λοιπόν, μεταχειρίζομαι αυτή τη λέξη για το άμεσο Σύμπαν, πρέπει να υποψιαζόμαστε, την ύπαρξη κάποιου ψυχισμού ή κάποιας ιδιότητας, που μόνο στα φαινόμενα ζωής μπορεί να υπάρχει. Φαντάζομαι, τώρα θα αναρωτιέται κάποιος για τον ψυχισμό και την εσωτερική ζωή. Θα μπορούσε να απαριθμήσει ιδιότητες και συμπεριφορές ενός ζωντανού πλάσματος και να εξηγεί πως τα ψυχικά φαινόμενα συνδέονται με τμήματα του εγκεφάλου και με νευρικά κύτταρα. Αναμφίβολα, η αναφορά για “εσωτερικότητα” στο Σύμπαν είναι προκλητική άποψη και μπορεί να το ισχυριστεί αυθαίρετα και ένας αγράμματος. Εάν σταθούμε μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη διατύπωση, δεν αναλύω τι ακριβώς σημαίνει η ψυχή στο Σύμπαν ούτε αποδίδω τον ψυχισμό όπως έχει καταγραφεί από την εμπειρία. Λέω μονάχα, ότι το “ά-μεσο” συμπίπτει κάπως με το “εσωτερικό” και με την “ψύχα”, εκφράζω μία υποψία και παρατηρώ κάτι που δεν μου φαίνεται τυχαίο.
Η εμφάνιση της ζωής μπορεί να γίνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και οι ψυχικές λειτουργίες να εξηγούνται όλες με διαδικασίες υλικές και βιολογικές. Όμως όλοι γνωρίζουμε ότι η παρουσία των ψυχολογικών φαινομένων και της ζωής δεν είναι μόνο προς τα έξω αλλά και προς τον βιολογικό φορέα της ζωής με έναν ά-μεσο και μυστήριο -να χρησιμοποιήσω τούτη τη λέξη- τρόπο. Στο χώρο της επιστήμης μπορούν να εξηγούν και να αναγνωρίζουν την παρουσία της ζωής και την ύπαρξη της εσωτερικότητας από αναρίθμητες βιολογικές διαδικασίες και από βιοχημικές μεταβολές σε επίπεδο μικροσκοπικό. Όμως η παρουσία (ή αίσθηση) της ζωής προς τον βιολογικό φορέα της είναι πάντα ά-μεση και μία, παρά τους αναρίθμητους υλικούς και εξωτερικούς τρόπους που μπορεί να προκύψει η ζωή. “Το σώμα μας προσφέρεται με δύο τελείως διαφορετικούς τρόπους: από τη μία είναι μία παράσταση, όπως όλα τα άλλα αντικείμενα του υλικού κόσμου. Από την άλλη, το ξεχωρίζουμε από κάθε άλλο φαινόμενο και το αναγνωρίζουμε χωρίς λογική σαν κάτι το τελείως διαφορετικό. Αυτό που είναι το σώμα μας καθ' εαυτό το εκφράζει η λέξη “βούληση” " θυμάμαι έγραφε ο Άρθουρ Σοπεγχάουερ, με την οξύνοια που τον χαρακτήριζε, στην προσπάθειά του να απαντήσει τι είναι το πράγμα “καθ' εαυτό” του Καντ, δηλαδή τι είναι στην ουσία του. Όταν λοιπόν αναφέρω για την “εσωτερικότητα” του Σύμπαντος υπονοώ αυτή την ά-μεση παρουσία προς εαυτό, που μπορεί να έχει μόνο η ζωή, κατά την εξέλιξη της ύλης. Κατανοώ, ότι αυτό που λέω είναι ασαφές και μία ελάχιστη πληροφορία. Όμως, πρέπει να μάθουμε να ανεχόμαστε την ελάχιστη γνώση και το ασαφές, διότι το ασαφές δεν είναι κατ' ανάγκη άστοχο και λανθασμένο. Δεν μιλάμε για την ύπαρξη ψυχής και ζωής χωρίς υλικές διαδικασίες ή αποσυνδεμένα από τον υλικό κόσμο. Μάλιστα συμβαίνει το αντίθετο, η δυνατότητα να οργανώνεται η ύλη και να παρουσιάζεται στον εαυτό της σαν ζωή προϋποθέτει την ά-μεση παρουσία του Σύμπαντος προς τον εαυτό του σαν σύνολο.
H ζωή (σαν εσωτερικό φαινόμενο) δεν υπάρχει μόνο γεωμετρικά προς το περιβάλλον και προς τις άλλες μορφές ζωής και μόνο σαν εξωτερική συμπεριφορά. Κατανοώ ότι η ζωή με την εσωτερική της παρουσία δεν είναι ένα “σαφές” και καλά κατανοητό φαινόμενο και ίσως να “χαλάει” κάπως την “επιστημονική” προσέγγιση της πραγματικότητας, όμως αυτή τη φορά δεν είμαι εγώ υπεύθυνος για αυτή την “ασάφεια” ! Μην κολλάμε στη λέξη “προς”. Μπορούμε να την αντικαταστήσουμε με άλλες φράσεις όπως “η παρουσία ψυχολογικών φαινομένων”, “η παρουσία της αίσθησης (αίσθηση δηλαδή τι;) ή της ψυχολογικής κατάστασης σε εξελιγμένη μορφή ύλης” και με πολλές άλλες αν το επιδιώξουμε. Για την αποφυγή τυχόν εσφαλμένης κατανόησης, θα προσθέσω εδώ το δικό μου συμπέρασμα, ότι η ζωή και η ψυχή δεν είναι ένα άυλο φαινόμενο ούτε ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα από την δραστηριότητα της οργανωμένης ύλης. Η ψυχή είναι η οργανωμένη ύλη μαζί με όλη την υλική και βιολογική δραστηριότητα, σε μακροσκοπικό και σε μικροσκοπικό επίπεδο. “Υλική” εννοώ μαζί και τις μορφές ενέργειας που συνοδεύουν την υλική αλληλεπίδραση (όπως λ.χ. ηλεκτρομαγνητικά πεδία).
Αναρωτήθηκαν στο χώρο της σύγχρονης κοσμολογίας, πόσο ολοκληρωμένη μπορεί να είναι μία φυσική ερμηνεία του Σύμπαντος, όπως αυτή που ονειρεύονται, όταν δεν προσφέρει την ελάχιστη γνώση για να εξηγηθεί η παρουσία της ζωής μέσα στο Σύμπαν; Οι κοσμολογικές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί με μαθηματικά και θεωρούνται οι επικρατέστερες δεν ανοίγουν κανένα δρόμο προς αυτή τη κατεύθυνση της φύσης και αυτό έπρεπε να τους προβληματίσει περισσότερο σαν φυσικούς, αντί να αφήνουν το πρόβλημα άλυτο ή προς απάντηση από τη θεολογία.
Αν καταλάβουμε ότι η φυσική ερμηνεία του Τελειωμένου Χρόνου δέχεται την υλιστική αντίληψη των πραγμάτων και αποκλείει την ύπαρξη άϋλων οντοτήτων (όπως έχω αναφερθεί σε άλλες σελίδες) τότε θα έχουμε καταλάβει σωστά τη θέση απέναντι στο θέμα της ψυχής. Θα δεχτούμε όσα γνωρίζουμε από τις επιστήμες και όχι από τις φήμες και τις αρχαίες δοξασίες... Η διαφορά στη νέα φυσική ερμηνεία είναι, ότι τα υλικά δομικά στοιχεία που αποτελούν τα πράγματα (έμβια και νεκρά) δεν θα μπορούσαν να έχουν σταθερή δομή, να συνδυαστούν με σταθερούς τρόπους και να συγχρονιστούν, εάν αυτά δεν ήταν ταχύτατες μεταβολές στην κοινή ενέργεια του "κενού" χώρου. Και ο "κενός" χώρος οφείλεται στο απίστευτο και δυσνόητο γεγονός -αλλά εύκολο να αποδειχτεί μαθηματικά- ότι το Σύμπαν είναι πλήρες 100% και πάντοτε το ίδιο! Ξέρω τι θα σκέφτεστε και την απορία που σας προκαλείται, όμως αυτή είναι η διαφορά της νέας ιδέας για την ύλη από τις υλιστικές αντιλήψεις που είναι γνωστές. Δεχόμαστε τις υλιστικές αντιλήψεις για όσα γίνονται με την ύλη και μετά την ύλη, όμως αυτές οι αντιλήψεις, δεν έχουν προχωρήσει να απαντήσουν τι γίνεται και αρχίζει να υπάρχει η ύλη... Εκεί την έχουν "πατήσει" και περιέχουν τη μισή αλήθεια και αφήνουν ανεξήγητο το ξεκίνημα της ζωής από τα νεκρά σωματίδια...
Η ζωή και η ψυχή ξεκινάνε από τις μικροσκοπικές διαστάσεις και όχι με το συνδυασμό χονδροειδών υλικών σωμάτων. Καθόλου τυχαίο δεν είναι ! Να τονιστεί ο ρόλος της ταυτόχρονης αλληλεπίδρασης και της αλληλεπίδρασης με τον πιο γρήγορο τρόπο στην εξέλιξη της ύλης, στην εμφάνιση της ψυχής και της σκέψης. Σημειώστε, η υλική αλληλεπίδραση μπορεί να γίνεται με πιο γρήγορο τρόπο (ίσως και με λιγότερη δαπάνη ενέργειας) στη μικρότερη απόσταση και μέσω πεδίων. Η αρχή της ζωής και του συγχρονισμού στην αλληλεπίδραση πολλών σωματιδίων επιτυγχάνονται με τους πιο γρήγορους τρόπους αλληλεπίδρασης και οι τρόποι αυτοί προϋποθέτουν την ταυτόχρονη παρουσία του 100% ολοκληρωμένου Σύμπαντος, που σε εμάς φαίνεται σαν απουσία του κενού χώρου...
Αναρωτηθήκατε γιατί η ζωή και η ψυχή ξεκινάνε από τις μικροσκοπικές διαστάσεις και όχι με το συνδυασμό χονδροειδών υλικών; Οι έμβιοι οργανισμοί μπορούν να είναι μικροσκοπικοί με ελάχιστη ποσότητα ύλης και οι πληροφορίες που ρυθμίζουν την ανάπτυξη των ζωντανών οργανισμών είναι κωδικοποιημένες σε μικροσκοπικές διαστάσεις και οι πιο πολύπλοκοι οργανισμοί χρειάστηκαν για να γίνουν τους πιο απλούς που είναι μικροσκοπικοί. Δεν συνδυάστηκαν βότσαλα, σκόνη ή βράχοι για να προκύψει ζωή, αλλά μόρια και άτομα.
Επαναλαμβάνω, ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν πράγματα και φαινόμενα που δεν μπορούν να αποδοθούν με την ίδια ακρίβεια, όπως όταν έχουμε να μετρήσουμε ποσότητες, μεγέθη και ορατά όρια. Παρατηρήθηκε κάποια ασάφεια της λέξης “προς” στην περίπτωση που τη χρησιμοποιώ. Θα ήταν καλύτερα κατανοητή εάν αναφερόμουν σε υλικά πράγματα και τότε θα χρειαζόταν να προσδιορίσω ακριβέστερα ποια σχέση εννοώ μεταξύ τους. Θα χρειαζόταν να πω εάν τα υλικά πράγματα πλησιάζουν ή απομακρύνονται μεταξύ τους ή εάν έχουν κάποιο προσανατολισμό ή κάποια κλίση, εάν ασκεί κάποια δύναμη το ένα στο άλλο, εάν συνδέονται μεταξύ τους μέσω κάποιου άλλου υλικού πράγματος κ.λπ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση με την εμφάνιση της ζωής, παρουσιάζεται ένα νέο φαινόμενο που δεν περιγράφεται με την ακρίβεια των μαθηματικών μεγεθών και ποσοτήτων και δεν συνδέεται μόνο γεωμετρικά με τα γύρω του υλικά πράγματα. Η ύπαρξη αυτού του φαινομένου και της επίδρασής του δεν μπορεί να περιγραφεί με την ακρίβεια των μεγεθών του χώρου και του χρόνου και των ορατών υλικών ορίων.
Το φαινόμενο της ζωής, εκτός από τα ορατά αποτελέσματα της παρουσίας του, εκτός από τις υλικές μεταβολές που προκαλεί και τις νέες δομές που δημιουργεί με την ύλη, προκαλεί και επηρεάζεται με έναν πιο άμεσο τρόπο. Μπορεί και προκαλεί υλικές μεταβολές σε μικροσκοπικό επίπεδο και με πολύ υψηλές ταχύτητες (σε χρόνο πολύ γρήγορο) μέσα στο εσωτερικό της υλικής-βιολογικής παρουσίας της. Αντιστρόφως, οι υλικές επιδράσεις του περιβάλλοντος προκαλούν επίσης αποτελέσματα σε μικροσκοπικό επίπεδο και ταχύτατες μεταβολές μέσα στα δομικά στοιχεία της. Οι αλλαγές αυτές δεν γίνονται πάντα ορατές με το μάτι και αντιληπτές στην εξωτερική πλευρά της υλικής παρουσίας της. Το εκπληκτικό είναι ότι μπορούν να γίνονται “αισθητές-ψυχικές” και να παρατηρούνται με έναν άμεσο τρόπο. Η ύπαρξη βιο-ψυχικών δράσεων και αντιδράσεων μπορεί να συνδέεται με υλικές-βιολογικές μεταβολές και επιδράσεις. Ίσως να είναι αυτές οι ίδιες οι υλικές μεταβολές με όλη τη λεπτομέρειά τους. Όμως δεν παύει να είναι “παρατηρήσιμες” σαν διαθέσεις, αισθήματα και ψυχικές καταστάσεις με ένα άμεσο τρόπο.
Την παρουσία της ψυχής-ζωής άμεσα προς τον εαυτό της, εμείς οι άνθρωποι τη γνωρίζουμε με τη σκέψη και όχι με τα μάτια. Και αν την αναγνωρίζουμε σε άλλα έμβια πλάσματα, αυτό το μπορούμε διότι έχουμε την εσωτερική εμπειρία από τον εαυτό μας και κατανοούμε πως επηρεάζονται η συμπεριφορά και οι κινήσεις μας από την επίδραση ψυχολογικών καταστάσεων και διανοητικών πράξεων. Η σχέση της ζωής-ψυχής προς τον βιολογικό-υλικό φορέα της είναι σχέση αμφίδρομου και ταχύτατου αλληλεπηρεασμού και δυνατότητας (άμεσης και ταχύτατης) αυτεπίδρασης. Πιστεύω να έγινα σαφέστερος. Μη βιαστούμε να υποβαθμίσουμε το ρόλο της ταχύτητας στην παρουσία της ψυχής και των ψυχικών φαινομένων αναφέροντας περιπτώσεις γρήγορης αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε ανόργανα υλικά πράγματα. Δεν είναι τυχαίο που η ζωή αρχίζει να εμφανίζεται σε μικροσκοπικές διαστάσεις, άρα σε πολύ μικρές αποστάσεις και με αλληλεπιδράσεις σε επίπεδο μοριακό και ατομικό.
Οι ψυχικές και οι νοητικές λειτουργίες και η παρουσία της ψυχής επιτυγχάνονται με κάποιες διαδικασίες υλικές και βιολογικές, ισχυρίζονται σωστά στο χώρο της επιστήμης. Φυσικά δεν έχω τη γνώση ούτε καμία θεωρία για το πως αλλιώς θα μπορούσε να εμφανιστεί κάποια μορφή ζωής ή ψυχής χωρίς την οργανική ύλη που μελετάει η βιολογία. Έγραψα πιο πάνω ότι η δυνατότητα να οργανώνεται η ύλη και να παρουσιάζεται στον εαυτό της σαν ζωή προϋποθέτει την ά-μεση παρουσία του Σύμπαντος προς τον εαυτό του, την ταυτόχρονη παρουσία του σαν κοινό σύνολο προς όλα τα επιμέρους υλικά πράγματα. Επομένως, οπουδήποτε και οποτεδήποτε, η ύλη μέσα στο Σύμπαν με τις εκρήξεις, τη διάσπαρτη ύλη και με όλες τις φυσικές δυνάμεις κάπου βρίσκει τις προϋποθέσεις για να οργανωθεί και να επιτύχει να “αποκαλυφθεί” ά-μεσα στον εαυτό της. Όταν βρει τις προϋποθέσεις, τότε οργανώνεται με ταχύτατες μικροσκοπικές αλληλεπιδράσεις και εμφανίζεται αυτό που ανέκαθεν υπάρχει στο κοινό σύνολο του ά-μεσου Σύμπαντος. Δεν είναι τόσο πολύ παράξενο, οι προϋποθέσεις αυτές να είναι “εκτός” της ύλης, όπως αυτή υπάρχει σε στερεά, υγρή και αέρια μορφή.
Στη θεωρία του Τελειωμένου Χρόνου δεν είναι η ύλη που εξελίσσεται και εμφανίζεται η ζωή, ώσπου να επιτευχθεί ένας τελικός σκοπός και μία ανώτατη κατάκτηση. Αντιθέτως, ο σκοπός του κόσμου είναι πραγματοποιημένος, ο Θεός υπάρχει ανέκαθεν σαν κάτι τελειωμένο και μόνο με εσωτερική παρουσία, ενώ σχετικά μέσα στο χρόνο εμφανίζεται σαν ατελής και περιορισμένος. Είμαστε ο Θεός σε lite version και σε ιδιαίτερες συνθήκες !
Σύμφωνα με τις απόψεις που έχω αναπτύξει και με τις παρατηρήσεις που έχω κάνει επάνω σε ορισμένες έννοιες και φαινόμενα, η εσωτερικότητα και η αρχή της ζωής -όπως την εννοώ πολύ γενικά σαν αίσθηση της ύπαρξης και άμεση παρουσία προς τον εαυτό της- δεν είναι κάτι διαφορετικό από την νόηση. Ισχυρίζομαι ότι το πλήθος των ψυχικών φαινομένων και ιδιοτήτων ξεκινούν από την ικανότητα που αποκτάει η οργανωμένη ύλη να “αφαιρεί” όλη την πραγματικότητα και να “λαμβάνει” μόνο τις επιδράσεις εκείνες που επηρεάζουν την ύπαρξή της. Το πρώτο αίσθημα, (λ.χ. η αίσθηση της θερμότητας ή της ψυχρότητας, η αίσθηση ενός εμποδίου κατά τη μετακίνηση ενός σκώληκα) κατά την άποψή μου είναι αποτελέσματα νοητικά και οι νοητικές πράξεις δεν είναι μόνο οι συνειδητές και με τη γλώσσα.
Η ανίχνευση και η αναγνώριση ομοιοτήτων και σταθερών στοιχείων στα πράγματα (και κατά συνέπεια αποκλίσεων και διαφορών) και η αφαίρεση πλήθους εξωτερικών επιδράσεων είναι ένα φαινόμενο που θα βρούμε κοινό για όλες τις μορφές ζωής και αναπόσπαστα συνδεμένο με την “εσωτερικότητα”. Η δυνατότητα αυτή προϋποθέτει να υπάρχει κάτι το σταθερό (μέσα στην οργανωμένη ύλη), προϋποθέτει να υπάρχει κάτι το "ξεχωριστό" από τα άλλα εξωτερικά πράγματα, με άλλα λόγια κάτι που παρουσιάζεται αποσπασμένο (και αφηρημένο θα έλεγα) από την πραγματικότητα και από το πλήθος των επιδράσεων. Κατά την άποψή μου, η παρουσία της ψυχής ή της εσωτερικότητας είναι λειτουργία της νόησης, που ξεκινάει με την οργάνωση της ύλης μέσα σε κάποιο περιβάλλον και φυσικά απευθύνεται στο περιβάλλον που “αναγνωρίζει”. Γιατί είναι λειτουργία της νόησης και όχι μίας άλλης ψυχικής ιδιότητας, θα αναρωτηθεί κανείς. Διότι η "ψυχή" υπάρχει και ενεργεί με τον ίδιο τρόπο που η ανθρώπινη νοημοσύνη δημιουργεί τη γλώσσα και μεταδίδει κάθε πληροφορία με τις έννοιες, οι οποίες σχηματίζονται με “αφαίρεση” και επιλογή των “κοινών στοιχείων” και έτσι η ανθρώπινη ψυχή αποκτάει ευρύτερη προοπτική. Το έμβιο ον, η εμφάνιση ψυχής στην οργανωμένη ύλη δημιουργούν μία νέα πραγματικότητα που δεν “υπολογίζει” ολόκληρο το Σύμπαν, και που λαμβάνει σαν πραγματικότητα μόνο όσα το “αγγίζουν” ! Η νοημοσύνη δεν είναι ένα από τα τυχαία χαρακτηριστικά της ζωής, ούτε ένα όπως τα πολλά χαρακτηριστικά της. Είναι αυτό που απροσδιόριστα και συνολικά καθορίστηκε με τη λέξη "ψυχή".
ΥΛΗ ΚΑΙ ΨΥΧΗ
1<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>