Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!

1
Περί Αρχαίων Ελλήνων Προφητών!

Επειδή ορισμένοι καλοπροαίρετοι κύριοι αρνούνται την προφητική δύναμη των αρχαίων Ελλήνων (για τους μάντεις, όπως ο Κάλχας ή ο Τειρεσίας, ή τις πυθίες και τις σίβυλλες ή τις κασσάνδρες, που προέβλεψαν αρκετά ιστορικά γεγονότα, δεν γίνεται λόγος), εμείς μέσα στα έργα μας αναφέρουμε ότι όχι μόνον υπήρχαν αρχαίοι Έλληνες προφήτες, αλλά είχαν προβλέψει ακόμη και τον Ερχομό του Χριστού πάνω στη γη!..

ΣΗΜΕΡΑ με πήρε στο τηλέφωνο ένας ευγενέστατος κύριος (δεν ξέρω αν θα πρέπει να αναφέρω το όνομά του), ο οποίος καλοπροαίρετα μού εξέφρασε τις αντιρρήσεις του για το αν υπήρχαν αρχαίοι Έλληνες προφήτες οι οποίοι είχαν προβλέψει τον Ερχομό του Χριστού στη γη. Με ρώτησε μάλιστα αν αληθεύει το γεγονός ότι ο Μέγας Αθανάσιος, που μνημονεύει ορισμένους απ’ αυτούς τους αρχαίους Έλληνες σοφούς σε σύγγραμμά του, αναφέρεται στους συγκεκριμένους σοφούς που γνωρίζουμε, όπως ο Πλάτων, ο Σόλων, ο Θουκυδίδης κλπ.

Πάντα ταύτα διότι, όπως μου είπε, σε κάποιο ναό στα Μετέωρα έχουν απεικονίσει αυτές τις μορφές των αρχαίων Ελλήνων σοφών με διάφορες ρήσεις τους και από πλευράς του, τουλάχιστον, υπάρχει διαφωνία.

Πρώτα-πρώτα θα πρέπει να πούμε, ότι το σύγγραμμα του Μεγάλου Αθανασίου που αναφέρεται σε ορισμένους αρχαίους Έλληνες σοφούς, που προφήτεψαν τον Χριστό, φέρει τον τίτλο: «Περί του Ναού (τω αγνώστω Θεώ) και περί των διδασκαλείων, και των θεάτρων των εν Αθήναις» («Κλεις Πατρολογίας και Βυζαντινών Συγγραφέων», υπό Μιγνίου (Migne) Τόμος 28, σελ. 1428).

Επειδή με διάφορα αρχαία ελληνικά κείμενα, συμπεριλαμβανομένων και των συγγραφέων των πρώτων μετά Χριστόν αιώνων, υπάρχει ένα ζήτημα, αν ορισμένα εξ αυτών είναι γνήσια, αμφιλεγόμενα ή νόθα, όπως το παραπάνω έργο του Μεγάλου Αθανασίου, είναι πράγματι ένα ζήτημα που αφορά την επιστήμη της Παπυρολογίας ή της Κριτικής των Κειμένων, η οποία (επιστήμη) κάποια στιγμή θ’ αποφανθεί εκ του ασφαλούς για την γνησιότητά τους ή μη και δεν είμαστε εμείς εκείνοι οι οποίοι έχουμε τη δυνατότητα να τα κρίνουμε αφού δεν είμαστε ειδικοί στα θέματα αυτά. Εμείς γράφουμε πάντα με βάση τα υπάρχοντα κείμενα, που διασώζονται στις διάφορες βιβλιοθήκες, μουσεία και αλλού.

Ένα θέμα, που προέκυψε, λοιπόν, είναι η αναφορά του Μεγάλου Αθανασίου σε αρχαίους Έλληνες σοφούς που προέβλεψαν ορισμένα ιστορικά γεγονότα, όπως ο Ερχομός του Χριστού ή πως η Μητέρα Του θα λέγεται Μαρία. Ας δούμε χαρακτηριστικά ένα απόσπασμα του κειμένου:

«Προς δε τους παρ’ αυτοίς σοφούς, εκ φιλοσόφων αρχαίων δυνατών, μαρτυρίας πολλάς περί θεοσεβείας τινές Ελλήνων σοφοί έφασαν, αλλά και την του Χριστού οικονομίαν αμυδρώς προεμήνυσαν. Και γαρ προ πολλών χρόνων της Χριστού επιδημίας, σοφός τις ονόματι Απόλλων, θεόθεν ως οίμαι, επικινηθείς, έκτισε τον εν Αθήναις ναόν, γράψας εν αυτώ βωμώ, Αγνώστω Θεώ. Εν αυτώ τοίνυν συνήχθησαν οι πρώτοι των Ελλήνων φιλόσοφοι, ίνα περί του ναού ερωτήσωσιν αυτόν, και περί προφητείας, και θεοσεβείας ων τα ονόματα ερούμεν ταύτα. Πρώτος Τίτων, δεύτερον Βίας, τρίτος Σώλων, τέταρτος Χείλων, πέμπτος Θουκήδης, έκτος Μένανδρος, έβδομος Πλάτων…».

Όπως διαπιστώνουμε τα ονόματα που μνημονεύονται, αναφέρονται μεν σε αρχαίους Έλληνες σοφούς ή φιλόσοφους, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τους γνωστούς φιλοσόφους, που γνωρίζουμε, όπως ο γνωστός νομοθέτης Σόλων ή ο γνωστός Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτων, οι οποίοι έζησαν σε διαφορετικές εποχές (Σόλων περ. 639-559 - Πλάτων 427-347 π.Χ.)

Πέραν αυτών, ο Μέγας Αθανάσιος καταγράφει μεν τα ονόματα, αλλά ορισμένα εξ αυτών με άλλη ορθογραφία [Σώλων και όχι Σόλων, Χείλων και όχι Χίλων (αν και υπάρχει το όνομα ως Χείλων ο Λακεδαιμόνιος), Θουκήδης και όχι Θουκυδίδης], πράγμα που αφήνει ξεκάθαρο ότι ορισμένα αρχαία ελληνικά ονόματα δεν είναι αυτά που νομίζουμε. Και τούτο είναι λογικό διότι δεν μπορεί, για παράδειγμα, το όνομα Σόλων να το είχε μονάχα ο γνωστός Αθηναίος νομοθέτης και όχι κάποιος άλλος πρόγονος, σύγχρονος, επίγονος ή απόγονος τού γνωστού Αθηναίου σοφού.

Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η αρχαία ελληνική μας γραμματεία, όπως, για παράδειγμα, με τον ημίθεο Ηρακλή, που τον βλέπουμε άλλοτε να συμμετάσχει στην Αργοναυτική εκστρατεία, άλλοτε να προκαλεί πόλεμο μεταξύ της Θήβας και του βασιλείου του Ορχομενού, άλλοτε να πολεμά τις Αμαζόνες και τόσα άλλα μυθολογικά ή ιστορικά γεγονότα, που εκ των πραγμάτων χρονικά απέχουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Αυτός και ο λόγος που πιστεύουμε ότι υπήρχαν και άλλοι Ηρακλείς (πρόγονοι, σύγχρονοι, επίγονοι ή απόγονοι του γνωστού μας ημίθεου), αν λάβουμε υπόψη μας και έναν μεγάλο κατάλογο που μνημονεύει ο Αθανάσιος Σταγειρίτης στο πεντάτομο έργο του «Ωγυγία», για διάφορα αρχαία ελληνικά ονόματα.

Καταλήγοντας, θα λέγαμε και πάλι, ότι εμείς μιλάμε, ερευνούμε ή γράφουμε με βάση τα υπάρχοντα κείμενα και –ως μη ειδικοί- δεν μπαίνουμε στη λογική ορισμένων οι οποίοι επειδή διαφωνούν με ένα κείμενο, το οποίο δεν συνάδει με την δική τους φιλοσοφική αντίληψη, το απορρίπτουν, διότι τότε, με αυτή τη λογική, θα πρέπει να απορρίψουμε ολόκληρη την αρχαία ελληνική ή την βυζαντινή γραμματεία, επειδή κάποιοι έχουν την υποψία ότι δεν είναι γνήσια (!).

Όσον αφορά στον Μέγα Αθανάσιο, που μιλάει για τις προφητείες των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, έχοντας προ οφθαλμών ολόκληρη την Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας (μη λησμονούμε ότι ήταν Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας και έζησε μεταξύ των ετών 296-373 μ.Χ., δηλαδή πριν καεί η Βιβλιοθήκη επί σουλτάνου Ομάρ), δεν είναι ο μόνος, που τα λέει αυτά. Υπάρχουν και πολλοί άλλοι σπουδαίοι αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί και εκκλησιαστικοί συγγραφείς οι οποίοι αναφέρονται σε αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους που μίλησαν προφητικά.

Ο Κλήμης Αλεξανδρεύς (περ. 150-210 μ.Χ.), για παράδειγμα, είχε πει την περίφημη φράση: «Ουκ οίμαι δύνασθαι υπό Ελλήνων σαφέστερον προσμαρτυρήσεσθαι τον Σωτήρα ημών». Ο Πάπας Κλήμης Ρώμης, αντιμετώπιζε τους λεγόμενους εθνικούς, οι οποίοι αρνούνταν την ανάσταση, με δικά τους κείμενα για τον αναγεννώμενο Φοίνικα, τον Άδωνι, τον Ζαγρέα ή τα κείμενα της Σίβυλλας της Κυμαίας, που έχουν μνημονεύσει στα κείμενά τους ο Βιργίλιος ή ο Κικέρων, οι οποίοι έζησαν προ Χριστού (!) και τους οποίους επικαλείται ο Ευσέβιος Καισαρείας και τόσοι άλλοι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, τους οποίους μνημονεύουμε μέσα στα δικά μας έργα ("Οι Προφητείες του Ελληνισμού").

Και ασφαλώς υπάρχουν προφητικές ρήσεις από τον ίδιο τον Αθηναίο σοφό διδάσκαλο, τον Σωκράτη, ο οποίος στην Απολογία του είχε προβλέψει ότι θα έλθει ένας άλλος θεός («τον λοιπόν βίον καθεύδοντες διατελοίτε αν ει μη τινα άλλον θεός υμίν επιπέμψειε κηδόμενος υμών»), ή τον μαθητή του τον Πλάτωνα ο οποίος στην «Πολιτεία» του καταγράφει επακριβώς τα μαρτύρια τα οποία θα υφίστατο ο Ιησούς Χριστός ή τον Αισχύλο ο οποίος στον «Προμηθέα Δεσμώτη» προβλέπει επακριβώς πότε θα έλθει ο νέος θεός (μετά από 13 γενεές).

Κι ως προς αυτά που γράφουν –και προβλέπουν- οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί, πολύ καλά κάνουν όσοι τους απεικονίζουν στις διάφορες ορθόδοξες εκκλησίες ή μοναστήρια, αφού πραγματικά είχαν προβλέψει την Έλευση του Θεανθρώπου πάνω στη γη - και όχι μόνον…

Με τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ
Τετάρτη, 14 Ιουλίου
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

2
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος.
Εικόνα
«Ουκ είμαι δύνασθαι σαφέστερον υπό Ελλήνων
προσμαρτυρήσεσθαι τον σωτήραν ημών»
Κλήμης Αλεξανδρεύς
(Στρωματέων Ε΄ 13, 84. 2. 2)
ΧΩΡΙΣ αμφιβολία, το θέμα των χρησμών των αρχαίων Ελλήνων έχει απασχολήσει πολύ την εκκλησιαστική σκέψη και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι Πατέρες της Εκκλησίας ή διάφοροι άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς, που έχουν αναφερθεί σ’ αυτούς ή τους μνημονεύουν ανάλογα με την περίσταση.

Ο όρος χρησμός και τα παράγωγά του έχουν πλημμυρίσει κυριολεκτικά την αρχαία ελληνική σκέψη και δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορους τους εκκλησιαστικαούς μας συγγραφείς.

Όλα σχεδόν τα αρχαία ελληνικά κείμενα μιλούν και γράφουν με όρους, που έχουν σχέση με τους χρησμούς, όπως: χρησμαγορην (1), χρησματωδός (2), χρησμεύειν (3), χρησμεύονται (4), χρησμηγορέει (5), χρησμηγορέειν (6) κλπ.

Επειδή, λοιπόν, αρχίσαμε κατ’ αλφαβητικήν σειράν τους όρους αυτούς, ας τους συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό μέχρι να ολοκληρώσουμε την έρευνά μας.

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (; + 220 μ.Χ.) χρησιμοποιώντας τον όρον «χρησμηγόρον» μέσα στους Στρωματείς του, το κάνει για να εκθειάσει τον τρόπο με τον οποίον χρησμοδοτούσαν οι αρχαίοι και ιδίως η Σίβυλλα την οποίαν μάλιστα χαρακτηρίζει και διδάσκαλον, ενώ διδάσκει τους Έλληνες ότι ο Φοίβος που πστεύουν δεν είναι θεός:

«Διδάσκαλον δε υμίν παραθήσομαι την προφήτιν Σίβυλλαν ου ψευδούς Φοίβου χρησμηγόρον, ον τε μάταιοι άνθρωποι θεόν είπον, επεψεύσαντο δε μάντιν, αλλά θεού μεγάλοιο, τον ου χέρες έπλασαν ανδρών ειδώλοις αλάλοις λιθοξέστοισιν όμοιον» (7)

Εξηγώντας δε το γεγονός ότι η ίδια η Σίβυλλα προμαντεύει στους Έλληνες την πτώση και την ματαιότητα των ιδικών τους θεών, θα πει:

«Αύτη μέντοι ερείπια τους νεώς προσαγορεύει, τον μεν της Εφεσίας Αρτέμιδος «χάσμασι και σεισμοίς» καταποθήσεσθαι προμηνύουσα ούτως, ύπτια δ’ οιμώξει Έφεσος κλαίουσα παρ’ όχθαις και νηόν ζητούσα τον ουκέτι ναιετάοντα τον δε ΄Ισιδος και Σαράπιδος εν Αιγύπτω κατενεχθήσεσθαί φησι κα εμπρησθήσεσθαι». (8)

Είναι ο ίδιος ο Αλεξανδρινός συγγραφεύς ο οποίος, συνεχίζοντας τον Προτρεπτικό του λόγο προς τους Έλληνες, θα εξηγήσει ότι οι παλιοί θεοί κείνται πλέον νεκροί και δεν ακούνε τουλάχιστον την προφήτιδα ή τον φιλόσοφο Ηράκλειτο από την Έφεσο, που ονειδίζει όσους πιστεύουν σε αγάλματα, τα οποία τουλάχιστον είναι αναίσθητα:

«΄Ισι, θεά τριτάλαινα, μένεις επί χεύματα Νείλου μούνη, μαινάς άναυδος επί ψαμάθοις Αχέροντος, είτα υποβάσα και συ, Σάραπι λίθους αργούς επικείμενε πολλούς, κείσαι πτώμα μέγιστον εν Αιγύπτω τριταλαίνη. Συ δε αλλ’ ει μη προφήτιδος επακούεις, του γε σου άκουσον φιλοσόφου, του Εφεσίου Ηρακλείτου, την αναισθησίαν ονειδίζοντος τοις άγάλμασι…». (9)

ΑΛΛΑ ας προχωρήσουμε με τους χρησμούς, αφού μέσα στην αρχαία ελληνική γραμματεία θα συναντήσουμε πολλά παράγωγα του όρου αυτού, όπως για παράδειγμα ο όρος «χρησμηγόρος» τον οποίον συναντάμε τρεις φορές (10), ο όρος «χρήσμιον», που συναντάμε στον Ηλιόδωρο (11), ο όρος «χρησμίων», που συναντάμε στον Πλούταρχο (12), ο όρος «χρησμοδοθείσαι», που συναντάμε στον Σχολιαστή του Αισχύλου (13), ο όρος «χρησμοδοσία» που συναντάμε στον Ιππόλυτο (14), ή ο όρος «χρησμοδοσίαις», που συναντάμε στην λατινική γραμματεία (15).

ΠΛΟΥΤΟΣ ΛΕΞΕΩΝ!…

Εκείνο, όμως, που καταπλήσσει τον καλόπιστο αναγνώστη είναι το γεγονός ότι μέσα στην αρχαία ελληνική γραμματεία, ο όρος χρησμός λαμβάνει εκπληκτικές εννοιολογικές διαστάσεις με παρεμφερείς όρους «ων ουκ έστιν αριθμός». Διαβάστε το παρακάτω κείμενο και θα αντιληφθήτε την ακρίβειαν των λεγομένων μας:

«…οι δε των θεών θεραπευταί ιερείς, νεωκόροι, ζάκοροι, προφήται, υποφήται, θύται, τελεσταί, ιερουργοί, καθαρταί, μάντεις, θεομάντεις, χρησμωδοί, χρησμολόγοι, χρησμοδόται, παναγείς, πυρφόροι, υπηρέται, θεουργοί ποιητικώτερον (Aristoph Pac 1124) γαρ το θυηπόλοι. αι δε θήλειαι ιέρειαι, προφήτιδες, και (TGF adesp 425) έργων μυστικών προφάντιδες,’ και τα λοιπά προς τους άρρενας κοινά, ιδίως δε η εν Δελφοίς προφήτις Πυθία.» (16)

Τι περίεργον!.. Εάν το πνεύμα είναι μαντικόν, όπως λέει το παραπάνω κείμενο, τότε οι εννοιολογικές διαστάσεις είναι ακόμη πιο σημαντικές:

«ει δε που και πνεύμα είη μαντικόν, ο μεν τόπος ένθεος και επίπνους και κάτοχος και επιτεθειασμένος και κατειλημμένος εκ θεού, ώσπερ και ο χρών ανήρ ούτος δε και ενθουσιών, και κεκινημενος εκ θεού, και αναβεβακχευμένος, και πλήρης θεού, και παραλλάττων εκ θεού. το δε πνεύμα είποις αν και ατμόν μαντικόν, και άσθμα δαιμόνιον, και θείαν αύραν, και άνεμον μαντικόν, και φωνήν προαγορευτικήν. τα δε ρήματα τούτων τα τω ανδρί συμβαίνοντα κατασχεθήναι, καταληφθήναι, ενθουσιάσαι, επιθειάσαι, αναβακχεύσαι, πληρωθήναι θεού το γαρ επιπνευσθήναι κακόφωνον. τα δε ονόματα του πράγματος κατακωχή, κάθοδος θεού, καταβολή, κατηβολή, κατοχή, επιθειασμός, επίπνοια, βακχεία, κίνησις εκ θεού, κατάληψις, ενθουσιασμός ώσπερ και τα επιρρήματα ενθέως, επίπνως, κατόχως, ενθουσιαστικώς, θειαστικώς, επιτεθειασμένως. το δε παν χωρίον μαντείον και χρηστήριον και ανάκτορον. το δε πράγμα χρησμωδήσαι και μαντεύσασθαι - ένιοι δε των Αττικών (?) και μαντεύσαι λέγουσι - ανειπείν, αναφθέγξασθαι, προειπείν, προθεσπίσαι - το γαρ θεσπιωδήσαι διθυραμβώδες - προαγορεύσαι, προμηνύσαι, προδηλώσαι, προδιδάξαι, χρησμοδοτήσαι, χρησμολογήσαι, ανελείν, προφητεύσαι, χρήσαι. και το μεν έργον μαντεία, χρησμολόγιον, λόγιον, φήμη εκ θεού, πρόρρησις, προαγόρευσις, χρησμωδία, χρησμολογία, ανάρρησις, μάντευμα• και διαλύσαι τα μεμαντευμένα, τα ανειρημένα, τα κεχρησμένα, τα κεχρησμωδημένα, τα προηγορευμένα, τα τεθεσπισμένα• ιδίως δε το εκ Δελφών καλείται πυθόχρηστον. και οι χρώμενοι θεωροί.» (17)

Διαβάζοντας για το τι σημαίνει μαντική και προαγορευτική τέχνη, μένουμε εμβρόντητοι από τον πλούτο των λέξεων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας:

«ονομάζοιτο δ’ αν και η τέχνη μαντική προαγορευτική, χρησμολογική. τον δε χρώντα καλοίης αν προφήτην, μάντιν, χρησμωδόν, χρησμολόγον• ποιητών γαρ (Aeschyl Ag 1134, Eurip Med 668 etc) ο θεσπιωδός. έχοις δ’ αν ειπείν καθ' έτερον είδος χρείας, ήκεν εκ θεού φήμη, ήκε μάντευμα εκ θεού, ήκε λόγιον, εξέπεσε χρησμός, ηνέχθη μάντευμα, ανείπεν ο θεός, ανείλεν ο θεός, ανεφθέγξατο αμέτρως, εν εξαμέτρω τόνω, και τα τοιαύτα, οις προσθετέον το θεομανείν, το θεοκλυτείν, θεολογείν. Θεόληπτος, φοιβόληπτος, νυμφόληπτος, μουσόληπτος, εκ Πανός ή άλλου τινός θεού κάτοχος ή κατεχόμενος. (18)

Συνεχίζεται…

(Βλέπε: Άγγελος Παν. Σακκέτος: «Οι Προφητείες του Ελληνισμού», Τόμος 2ος )http://www.sakketosaggelos.gr/Article/2478/
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

3
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (2)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος.

Η ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΙΟΥ

Αλλά, ας προχωρήσωμεν, λέγοντες ότι για τον όρο «χρησμοδόται» ομιλεί και ο Πατήρ της Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας, ο Ευσέβιος Παμφίλου (265-340 μ.Χ.), που υπήρξε Επίσκοπος της εν Παλαιστίνη Καισαρείας και βιογράφος του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ο ως άνω ιστορικός όχι μόνον προβληματίζεται γιατί κατεστράφη το δελφικόν ιερόν υπό των Θρακών και μάλιστα τρεις φορές, χωρίς να ληφθούν μέτρα προφυλάξεως των οικείων χώρων, αλλά προσπαθεί να διερευνήσει τα αίτια και να κάνει τους δικούς του συνειρμούς με τους εμπρησμούς στον ναό του Καπιτωλίου Διός στην Ρώμη κατά τους χρόνους των Πτολεμαίων ενώ συγκλονίζει τους πάντες η μαρτυρία του ότι το Ολυμπικόν άγαλμα του Διός στα Ολύμπια, που θεωρήθηκε ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου, το κατέστρεψε κεραυνός, όπως και το Πάνθεον ή την περίφημη βιβλιοθήκη του Σεραπείου (!!)
Περιττόν να πούμε ότι, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης με το παρακάτω κείμενο του Ευσεβίου Καισαρείας, ο εν λόγω ιστορικός χαρακτηρίζει τους χρησμοδότας θαυμαστούς!..
Διαβάζομεν:
«… που γαρ σοι το εν Δελφοίς ιερόν παρά πάσιν Έλλησιν εξ αιώνος βεβοημένον; πού ο Πύθιος, ο Κλάριος; πού και ο Δωδωναίος; το μεν γε Δελφικόν χρηστήριον τρίτον υπό Θρακών εμπρησθήναι κατέχει λόγος, ουδέν του μαντείου εις την του μέλλοντος γνώσιν, αλλ’ ουδέ του Πυθίου τα οικεία προφυλάξασθαι δεδυνημένου. ταυτόν δε παθείν και το εν Ρώμη Καπιτώλιον ιστορείται κατά τους των Πτολεμαίων χρόνους, καθ’ ους λέγεται και το της Εστίας ιερόν επί Ρώμης εμπρησμόν υπομείναι άμφί δε Ιούλιον Καίσαρα το μέγα των Ελλήνων και Ολυμπικόν άγαλμα. το εν αυταίς Ολυμπίασι, κεραυνώ προς του θεού βληθέν αναγράφουσιν• και άλλοτε φασι τον νεών του Καπιτωλίου Διός εμπρησθήναι• και το γε Πάνθεον υπό κεραυνού διαφθαρήναι το τε εν Αλεξανδρεία Σαραπείον ομοίως καταφλεχθήναι. και τούτων παρ’ αυτοίς Έλλησιν ανάγραπτοι φέρονται μαρτυρίαι. μακρός δ’ αν είη λόγος, ει μέλλοι τις τα καθ’ έκαστον εξαριθμείσθαι, παριστάναι πειρώμενος ότι μηδέ τοις οικείοις ιεροίς επαμύναι οι θαυμαστοί χρησμοδόται δυνατοί πεφώρανται• οι δε μηδέ σφίσιν αυτοίς εν συμφοραίς γενόμενοι χρήσιμοι σχολή γ’ αν ποτέ κάν άλλοις επαρκέσειαν. εν δέ τι προσθείς τοις ειρημένοις μέγιστον αν είη καθεωρακώς κεφάλαιον, ως ήδη και των άγαν θεοφόρων, αυτών δη των μάλιστα ιεροφαντών θεολόγων τε αυτοίς και προφητών, πλείους ου μόνον πάλαι, αλλά και έναγχος καθ’ ημάς αυτούς, επί τη θεοσοφία ταύτη βοηθέντες, διά βασάνων αικίας επί των Ρωμαϊκών δικαστηρίων την πάσαν εξέφηναν πλάνην ανδρών απάταις γίγνεσθαι, γοητείαν τετεχνασμένην το παν είναι ομολογήσαντες• οι γε και τον πάντα τρόπον της κατασκευής και τας μεθόδους της κακοτεχνίας ταις προς αυτών εν υπομνήμασιν αφεθείσαις φωναίς ενεγράψαντο. διό δη και την αξίαν της ολεθρίου πλάνης δίκην εκτίσαντες πάντα λόγον <αν>εκάλυψαν, αυτοίς έργοις την των δηλουμένων απόδειξιν πιστωσάμενοι. οποίοι δε ήσαν ούτοι; μη δη νόμιζε των απερριμμένων και αφανών τινάς οι μεν αυτοις από της θαυμαστής ταύτης και γενναίας φιλοσοφίας ωρμώντο, των αμφί τον τρίβωνα και την άλλην οφρύν ανεσπακότων, οι δε από των εν τέλει της Αντιοχέων ηλίσκοντο πόλεως, οι δη μάλιστα και επί ταις καθ’ ημών ύβρεσιν εν τω καθ’ ημάς διωγμώ λαμπρυνάμενοι. ίσμεν δε και τον φιλόσοφον ομού και προφήτην τα όμοια τοις ειρημένοις κατά την Μίλητον υπομείναντα.» (19)

Ο ως άνω ιστορικός, στο ακόλουθο κείμενο, χρησιμοποιεί και τον όρον «χρησμοδότας», αφού, παράλληλα, μας παρέχει και άλλες πολύ σημαντικές πληροφορίες, αφού ορισμένοι, μη σεβόμενοι τους συνανθρώπους τους, παρενέβαλον τους γηρασμένους ανθρώπους στην μοίρα των τετραπόδων και μεταξύ των οι άνθρωποι αυτοί, καίτοι είχαν νόμους, συμπεριεφέροντο όπως ακριβώς τα ζώα:

«… αλλ’ ουκ αν εχοι τις φάναι τοιούτον πώποτε υπήρχθαι τω βίω εκ των περιβόητων χρηστηρίων. ει γαρ ην ταύτα, ουκ αν διαφόροις εχρήσαντο και μαχομένοις νόμοις άνθρωποι υπό θεών νομοθετούμενοι. θεοί γαρ όντες και αγαθοί πώς ουκ αν τοις ίσοις εχρήσαντο διατάγμασιν; πώς δ’ ουχί ταις σώφροσιν και δικαιοτάταις νομοθεσίαις; τις ουν της Σόλωνος ή Δράκοντος ή των άλλων ανθρώπων Έλλησίν τε και βαρβάροις νομοθετών χρεία ην, θεών εγγύς παρόντων και δια των χρησμών διαταττομένων τα δέοντα;
ει δε δη φαίη τις αυτούς και ουδ’ άλλους είναι τους καθ’ έκαστον έθνος ανθρώπων νομοθετούντας, και τις αρ’ εκείνος και ποταπός ειπάτω θεός ο Σκύθαις φέρε ανθρωποβορείν διαταξάμενος, ή ο μητράσιν ετέροις και θυγατράσι μίγνυσθαι νομοθετήσας, ή ο κυσίν παραβάλλειν τους γεγηρακότας, ως αγαθόν, διατεταγμένος, ή ο επιτρέπων αδελφάς γαμείν και άρρενας άρρεσιν επιμίγνυσθαι; και τί με δει τους εκθέσμους των παρ’ Έλλησι και βαρβάροις λόγους απαριθμείν, εις έλεγχον του μη θεούς γεγονέναι πονηρούς δε και αλιτηρίους δαίμονας τους θαυμαστούς αυτών χρησμοδότας, επί τα παρά φύσιν ατοπήματα το τρισάθλιον των ανθρώπων γένος καταβεβληκότας, οπότ’ ουδ’ οι παρ’ Έλλησιν βεβοημένοι θεοί και μάντεις ονησιφόρον τι και λυσιτελές εις ψυχής ωφέλειαν τοις χρωμένοις αποδείκνυνται παρεσχημένοι; τι γαρ δη ποτέ καταλιπόντες άνδρες Έλληνες την εξ αυτών ωφέλειαν επί την βάρβαρον εστέλλοντο γην, εμπορίαν μαθημάτων έξωθέν ποθεν ερανιζόμενοι, παρόν διδασκάλοις τοις θεοίς χρήσθαι; θεών γαρ ή και δαιμόνων αγαθών χρηματιζόντων, και τοτέ μεν δια της προγνώσεως και της άλλης παραδοξοποιίας την οικείαν δύναμιν παραφαινόντων, τοτέ δε δια της αδιαπτώτου των μαθημάτων αληθείας την αληθή σοφίαν εκδιδασκόντων, τί ποτ’ ην άρα το μη τούτοις μαθητευθήναι φιλοσόφων παίδας, άλλων δ’ απ’ άλλου δογμάτων τινών επινοίας ποριζομένων, εκ της μακράς διαφωνίας ποικίλας αιρέσεις φιλοσόφων συστήναι; Αλλ’ ει μη προσείχον αυτοίς οι πολλοί των ανθρώπων, τους ευσεβείς δ’ ουν και θεοίς προσιόντας χρην δήπου το αδιάπτωτον εκ της των θεών ωφελείας πεπορίσθαι.» (20)

Υπάρχει, ωστόσο και ο όρος «χρησμοδοτεί», που τον βρίσκουμε μέσα στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου καθώς ομιλεί για τον χρησμό που έλαβε ο Αιγύπτιος βασιλιάς Νεκτεναβώ (21), ενώ ο Γεώργιος ο Μοναχός, μέσα στο Χρονικό του, θα γράψει τα εξής:

«…Ο μεν γαρ θείος λόγος αναφανδόν (εκ) διδάσκει (και διαπρυσίως χρησμοδοτεί σαφέστατα) τον Θεόν υπάρχειν αναίτιον παντός κακού και τον άνθρωπον αυτεξούσιον είναι της εαυτού σωτηρίας ή απώλειας. Ο δε τρισάθλιος και τρισκατάρατος και του Θεού και των ανθρώπων άσπονδος εχθρός εκ σκαιοτέρου πλάνου δαίμονος ενηχούμενος και ενεργούμενος (και μέντοι και εξ ακολάστου γλώσσης και γνώμης αγνώμονος φθεγγόμενος) παντός αγαθού και πονηρού τον Θεόν αίτιον τολμηρώς τερατεύεται και παν όπερ [αν] επέλθη τω ανθρώπω, καν (τε) εξ επηρείας του πονηρού, καν τε εξ οικείας ραθυμίας και αδιακρισίας, της θείας τούτο τυγχάνειν προνοίας ο αλητήριος αποφαίνεται. Και ο μεν περιφρονείν πλούτου και ταπεινοφρονείν (I54a) και τον ενήδονον βίον αποσείεσθαι και μη (αντ)αποδούναι κακόν αντι κακού παρακελεύεται.» (22)

Βεβαίως, δεν είναι μόνον οι ως άνω ιστορικοί, που χρησιμοποιούν τον όρο «χρησμοδοτεί», αλλά και δύο άλλοι συγγραφείς: Στο έργο «Έκθεσις πίστεως κατ’ αποκάλυψιν Γρηγορίου επισκόπου Νεοκαισαρείας» ο φλογερός ιεράρχης στηλιτεύει τους χρησμοδότες (23), ενώ ο Σχολιαστής του Αριστοφάνους, αναφερόμενος στο μαντείο του Απόλλωνος θα γράψει: «μαντεύεται και χρησμοδοτεί και θείας φωνάς λέγει χρυσηλάτου.» (24)

Περιδιαβαίνοντας, όμως, στον χώρο της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, θα βρούμε τον όρο «χρησμοδοτεί» μέσα στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (25), τον Γεώργιο τον Μοναχό (26), τον Γρηγόριο επίσκοπο Νεοκαισαρείας (27) και στον Σχολιαστή του Αριστογάνους (28).

Συνεχίζεται...
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

4
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (3)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Αλλά, δεν θα σταματήσουμε εκεί… Διαβάζοντας τους αρχαίους Έλληνες, θα βρούμε τον όρο «χρησμοδοτείν» στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου το κείμενο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον:

«… Όθεν πραΰνας το στράτευμα την οδοιπορίαν εποιείτο. παραπεμψάμενος δε ετέρας πόλεις ήλθεν εις Λοκρούς• επιμεινάντων <δε> εκεί των στρατευμάτων, ημέραν μίαν παραπεμψάμενος, ήλθε παρά τους Ακραγαντίνους και εισελθών εις το του Απόλλωνος ιερόν ηξίου την Φοιβηλάλον αυτώ μαντεύσασθαι της δε λεγούσης μη χρησμοδοτείν αυτώ το μαντείον οργισθείς ο Αλέξανδρος είπεν• Ει μη βούλει μαντεύσασθαι, βαστάξω καγώ τον τρίποδα ώσπερ ο Ηρακλής έβάσταξε τον φοιβηλάλον τρίποδα, ον Κροίσος ο Λυδών βασιλεύς ανέθετο Ήλθεν δε αυτώ φωνή από του αδύτου• Ηρακλής Αλέξανδρε τούτο εποίησε θεός θεώ, συ δε θνητός ων μη αντιτάσσου θεοίς αι γαρ πράξεις σου μέχρι θεών λαληθώσιν. Της ουν φωνής ανενεχθείσης είπεν η φοιβηλάλος μάντις• Αυτός ο θεός σοι εμαντεύσατο τω ισχυροτέρω σε ονόματι προσαγορεύσας εβόησε γαρ εξ αδύτων Ηρακλής Αλέξανδρε, τούτο σοι προμηνύων, ότι ισχυρότερον πάντων δει σε γενέσθαι εν ταις πράξεσι και εις τους αιώνας μνημονεύεσθαι'…» (29)

Βεβαίως, μέσα στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα ξαναβρούμε τον όρο «χρησμοδοτείν» (30), ενώ την ίδια λέξη θα την βρούμε και σ’ έναν άγνωστο εις το ευρύ κοινό πάπυρο (31).

Πάντα ταύτα, την ώρα που ένα σύγγραμμα υπό τον τίτλον: «Εκλογή χρονογραφίας συνταγείσα υπό Γεωργίου Μοναχού Συγκέλλου γεγονότος Ταρασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως από Αδάμ μέχρι Διοκλητιανού», κάνοντας αναφορά στον Μωϋσή, που βρισκόταν στην έρημο Σινά, θα γράψει, εν μέσω άλλων, και τα εξής:

«Από της ερήμου Σινά απάραντες δια ρήματος κυρίου ήλθον εις Ραφιδείν άνυδρον τόπον, ένθα λοιδορηθείς Μωυσής σφόδρα προς του λαού ευξάμενος τω θεώ χρησμοδοτείται πατάξαι ράβδω την πέτραν και δουναι τοις παραπικρασταίς ύδατα. και επωνόμασε τον τόπον πειρασμός και λοιδόρησις.» (32).

Για «χρησμοδότη», που λαμβάνει δώρο, γίνεται αναφορά σε ένα άλλο χειρόγραφο, που φέρει τον τίτλον: «Του Κυρού Κωνσταντίνου του Μανασσή σύνοψις χρονική αρκομένη από κοσμοποιίας μέχρι του Κυρού Νικηφόρου του Βοτανειάτου» (33), ενώ ο βυζαντινός χρονογράφος Ιωάννης Μαλάλας (; + 670 μ.Χ.), αναφερόμενος στο θέμα του Οιδίποδος δεν μπορεί παρά να θυμηθεί τον χρησμό:

«Μετά δε την βασιλείαν του Αμφίονος και του Ζήθου εβασίλευσαν οι εκ του γένους αυτών των Θηβών έως της βασιλείας του Οιδίποδος, υιού Λαΐου και της Ιοκάστης. όστις Λάϊος, βασιλεύς Θηβών, έσχεν υιόν Ιώκκαν, μετακληθέντα τον αυτόν προειρημένον Οιδίποδα, και χρησμοδοτηθείς ότι τη ιδία αυτού μητρί Ιοκάστη συμμιγήσεται, εκέλευσε τοις παραμένουσιν αυτώ στρατιώταις λαβείν τον αυτόν Οιδίποδα εις τας ύλας, και βληθήναι τους πόδας αυτού εν ξύλω γλυφέντι και έχοντι οπάς και ηλωθήναι το ξύλον …» (34).

O ίδιος ιστορικός, αναφερόμενος στον Οιδίποδα, θα επανέλθει λέγοντας πώς χρησμοδοτήθηκε ο θρυλικός αυτός τραγικός ήρωας (35), ενώ οι καλοπροαίρετοι αναγνώστες, ανοίγοντας τις σελίδες ενός ακόμη συγγράμματος υπό τον μακρόσυρτον τίτλον: «Θεοφάνους αμαρτωλού Μοναχού και Ηγουμένου του αγρού και Ομολογητού Χρονογραφία ετών φκη΄ αρχομένη από πρώτου έτους Διοκλητιανού έως δευτέρου έτους Μιχαήλ και Θεοφυλάκτου υιού αυτού τούτ’ έστιν από του εψοζ΄ έτους του κόσμου έως έτους στε΄ κατά τους Αλεξανδρείς. Κατά δε Ρωμαίους στκα΄», θα βεβαιωθούν καθώς αναφέρεται στον Φωκά, γράφει για την χρησμοδοσία «γοήτων και αστρολόγων» (36).

Συνεχίζεται...
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

5
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (4)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..

Συνέχεια από το προηγούμενο…

ΧΡΗΣΜΟΔΟΣΙΑ ΠΕΡΙ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ!..

Αλλά και ο Σχολιαστής του Αισχύλου δεν μπορεί να παραγνωρίσει την πραγματικότητα που έχει να κάνει με τον όρο «χρησμοδοτηθείσαι» (37), ενώ ο Ιωάννης Ζωναράς (1110-1190 μ.Χ.), μέσα στην Επίτομη Ιστορία του γράφει τα εξής εκπληκτικά, αφού αναφέρεται σε σιβυλλικούς χρησμούς κατά την ημέραν της Γεννήσεως του Ιησού Χριστού και άλλων θαυμαστών πραγμάτων:

«…λέγεται προεγνώσθαι αυτώ παρά του χρησμοδοτηθέν ότι κατά την ημέραν τής γεννήσεως του Χριστού και της αρχής εκπεσείται και της ζωής. αλλά και τι φασί τη των ανακτόρων βιβλιοθήκη βιβλίον εναποκείσθαι, εν ω και χρησμοί περί των βασιλέων ήσαν και μορφαί ενεγράφοντο ανθρώπων τε και θηρών, και μετά τών άλλων εκεί και λέων θήρ εχρωμάτιστο, ω κατά νώτου το στοιχείον το χι εγκεχάρακτο ανήρ δ’ ην εξόπισθεν του θηρός δόρατι δια του χι διελαύνων τον λέοντα, η μεν ουν βίβλος είχε ταυτί, και ήσαν, ως εδόκει, Σιβύλλεια χρησμωδήματα. το δε της ειρημένης χρωματουργίας δυσερμήνευτον ον ο τότε κοιαίστωρ, ως λέγεται, διεσάφησεν, ειπών κατα την ημέραν της γεννήσεως του Χριστού βασιλέα μέλλειν αναιρεθήναι. το μεν γαρ θηρίον βασιλέα δηλούν, το δε χι την ειρημένην ημέραν αινίττεσθαι, το δε δια μέσου του χι τω λέοντι το δόρυ εμπήγνυσθαι το κατ’ αυτήν την ημέραν της εορτής τον βασιλέα κτανθήσεσθαι. ταύτα τον βασιλέα ετάραττεν, αλλά μην αυτόν και το της μητρός εξεδειμάτου ενύπνιον. έδοξε γαρ εκείνη εν τω ναώ της θεομήτορος είναι τω εν Βλαχέρναις και οράν γυ¬ναίκά τινα προπεμπομένην ανδράσι λευχείμοσι και πλήρες αιμάτων το δάπεδον του ναού ακούσαί τε της δορυφορουμένης εκείνης κελευούσης αίματος άγγος τι πλησθήναι και δοθήναι τη του βασιλέως μητρί. της δε μη προσιεμένης το προσφερόμενον, φάναι την περιφανή γυναίκα εκείνην "ο δε σος υιός τους εμέ τιμώντας αιμάτων εμπίπλησι και τον θεόν και υιόν μου εις οργήν κινών ου συνίησι." ταύτα είδεν η μήτηρ του Λέοντος και τω υιώ απήγγειλε το ενύπνιον και εδέετο παύσασθαι του κατά των σεπτών εικόνων τολμήματος, αλλ' εξεκεκώφει ο δείλαιος και θεομαχών ουκ επαύετο. ώπτο δε και ο θείος πατριάρχης Ταράσιος καθ’ ύπνους τινί ήδη της επικήρου ταύτης ζωής μεταστάς, επιβοώμενός τίνα Μιχαήλ και επελθείν τω Λέοντι και κτείναι τούτον εγκελευόμενος…» (38)

Αλλά και ο Κλήμης Πάπας Ρώμης (; + 100 μ.Χ.) , για τον οποίον έχουμε γράψει ειδικό κεφάλαιο, στην Προς Κορινθίους επιστολήν του, υπενθυμίζει στους στασιαστές τους χρησμούς, αφού, όπως λέει: «χρησμοδοτηθέντες παρέδωκαν εαυτούς εις θάνατον» (39), ενώ, για να επανέλθουμε στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο όρος «χρησμοδοτηθήναι» αναφέρεται τρεις φορές, δεδομένου ότι, όπως αναγράφουν τα κείμενα, ο Φίλιππος παίρνει χρησμό από την Δελφική Πυθία ποιος θα είναι ο διάδοχός του, για να λάβει την απάντηση ότι αυτός θα είναι εκείνος που θα δαμάσει τον Βουκεφάλα:

«Επανελθών δε Φίλιππος από της αποδημίας εξήλθεν εις Δελφούς χρησμοδοτηθήναι τις άρα μετ’ αυτόν βασιλεύσει, η δε εν Δελφοίς Πυθία γευσαμένη Κασταλίου νάματος δια χθονίου χρησμού ούτως είπεν "Φίλιππε, εκείνος της οικουμένης βασιλεύσει και δόρατι πάντας υποτάξει, όστις τον Βουκέφαλον ίππον αλλόμενος δια μέσης της Πέλλης διοδεύσει." εκλήθη δε Βουκέφαλος επειδή εν τω μηρώ είχεν έγκαυμα βοός φαίνοντα κεφαλήν, ο δε Φίλιππος ακούσας τον χρησμόν προσεδόκα νέον Ηρακλήν» (40).

Όσο διαβάζει κανείς την Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν μπορεί, παρα να γοητευθεί από τους μύθους αφού «πληροφορείται» ότι ο θρυλικός Στρατηλάτης άκουσε στην Ινδία να του μιλούν τα δένδρα ελληνιστί και προφητικώς τα εξής περίεργα:

« .. άμα το δύναι τον ήλιον, φωνή ηνέχθη Ινδική από του δένδρου, οι δε συνόντες αυτώ Ινδοί φοβούμενοι ουκ ηθέλησαν μεθερμηνεύσαι. Σύννους δε γενόμενος Αλέξανδρος είλκυσεν αυτούς κατά μόνας και προς το ους είπεν αυτοίς "μη αποκρύψατέ μοι, ό ο χρησμός μοι λελάληκεν." Οι δε είπον Αλέξανδρε βασιλεύ, εν τάχει απολέσθαι έχεις από των Ινδών". Εβουλήθη δε Αλέξανδρος πάλιν χρησμοδοτηθήναι. Ακούσας δε το μέλλον εισήλθε και ηξίωσεν, ίνα ασπάσηται την εαυτού μητέρα Ολυμπιάδα, και δή της σελήνης ανατελλούσης φωνεί το δένδρον Ελληνική διαλέκτω "Αλέξανδρε, εν Βαβυλωνία δει σε αποθανείν, και υπό των ιδίων αναιρεθήση, και ου δυνήση ανακομισθήναι προς Ολυμπιάδα την σην μητέρα." Του Αλεξάνδρου δε θαυμάσαντος ηβουλήθη στεφάνους καλλίστους παραθείναι τοις δένδροις. των δε ιερέων λεγόντων ουκ έξεστι τούτο γενέσθαι ει δε βιάζεις, πράξον, ό βούλει βασιλεύς γαρ πας ων νόμος άγραφος." Περίλυπος δε γενόμενος Αλέξανδρος αναστάς όρθρου συν τοις ιερεύσιν και φίλοις αυτού <και> τοις Ινδοίς πάλιν εις το ιερόν εισήλθε και προσευξάμενος προσήλθε συν τω ιερεί. και επιθείς την χείρα αυτού τω δένδρω επηρώτησεν, ει άρα πεπλήρωνται αυτού τα έτη, τούτο ουν βουλόμενος μαθείν. Άμα του γενέσθαι την ανατολήν του ηλίου και βαλείν την αυγήν εις την κορυφήν του δένδρου, φωνή τις εξήλθεν οξεία διαρρήδην λέγουσα πεπλήρωνταί σου τα έτη της ζωής, και περί τούτου μηκέτι αξιού, ου γαρ ακούσεις άλλο τι". Ταύτα ακούσας περίλυπος σφόδρα γέγονε και εξελθών εκείθεν εκίνησεν αναχωρών από της Ινδικής.» (41)

Αλλά και σε άλλη «Φυλλάδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» διαβάζομε τα εξής:

«Ελθών ουν Φίλιππος λοιπόν εκ της αποδημίας απήλθε τάχος εις Δελφούς του χρησμοδοτηθήναι, τις βασιλεύσει μετ’ αυτόν, τις Μακεδόνων άρξει. Η δε Πυθία των Δελφών νάματος Κασταλίου προσγευσαμένη τον χρησμόν φωνεί δια χθονίου «Ελλάδος άναξ Φίλιππε, και γης εκείνης άρξει και βασιλεύς γενήσεται πάσης της οικουμένης και δόρατι τροπώσεται πάντας τους εναντίους, όστις αυτόν Βουκέφαλον τον ίππον διοδεύσει, επάνω προσκαθήμενος χωρίς των χαλινίων.» ΄Ιππος γαρ ο Βουκέφαλος έσχε την κλήσιν ούτως Βοός ομοίαν κεφαλήν εν τω μηρώ κατείχε. Χρησμόν ουν Φίλιππος μαθών έλεγεν Ηρακλέα, τον ήρωα τον δυνατόν τούτον εξεγερθέντα εις ίππον τον Βουκέφαλον μόγις επικαθίσαι. Αριστοτέλει δε συνών Αλέξανδρος ην μάλλον φιλοσοφίαν εξασκών και παίδευσιν γραμμάτων ος κατά τύχην εφευρών αυτόν Αριστοτέλην πάντας αυτούς διδάσκοντα τους παίδας βασιλέων, συνήθως κατησπάσατο, «χαίροις, Αριστοτέλη»…» (42)

Συνεχίζεται…
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

6
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (5)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..

Συνέχεια από το προηγούμενο…

Προχωρώντας το θεμα μας στην αναζήτηση όρων σχετικώς με τους χρησμούς, θα βρούμε την λέξη «χρησμοδότημα» μέσα στα βιβλία του Ζωναρά (43), ενώ στο Λεξικόν της Επιτροπής Σούδα διαβάζομε τα εξής αναλυτικά στοιχεία για τους χρησμούς και τις ερμηνείες τους:

«Χρησμοδοτώ και Χρησμοδότημα Χρησμωδώ δε.
Χρησμός: προφητεία, ο δε Σκιπίων, ο στρατηγός των Ρωμαίων, μετά την της Καρχηδόνος καθαίρεσιν θαρσούντων Ρωμαίων ως τη ειρήνη και ησυχία το λοιπόν διάξουσι του χρόνου, παρελθών εις μέσους έφη νυν μέντοι πολέμων άρχαι τα παρόντα και ην χρησμός, ου λόγος κινδυνεύσομεν γαρ μη έχοντες μήτε ους φοβήσομεν, μήτε ους φοβηθώμεν. και αύθις τοις Αθηναίοις εκπίπτει χρησμός, λέγων δειν χοάς τοις εκδίκως των Αιτωλών τεθνεώσιν επάγειν ανά παν έτος και εορτήν χοάς άγειν και εκ τούτου ευθηνείτο τα της Αττικής, ζήτει χρησμόν εν τω δόρυ κηρύκειον.
Χρησμός ζήτει εν τω Τυρταίος, και ζήτει εν τω ανείλε, και ζήτει εν τω Θούλις, και ζήτει εν τω Αύγουστος Καίσαρ, και ζήτει το τέλος του τοιούτου χρησμού εν τω Σκηπίων. ζήτει χρησμόν θαυμάσιον εν τω δαφίδας. ζήτει χρησμόν περί έρωτος εν τω Διογένης, ζήτει χρησμόν περί Αιγιέων εν τω Αιγιείς. Ζήτει χρησμόν και εν τω Οιδίπους.
Χρησμωδείν: θεολογείν.
Χρησμώδημα: μάντευμα…» (44)

Αλλά και πάλι, για να θυμηθούμε τον Κωνσταντίνο Μανασή, μέσα στο έργο του θα βρούμε τον όρο «χρησμοδοτήματα» (45) – κάτι το οποίο θα συναντήσουμε και στον Σχολιαστή του Αισχύλου (46)- ενώ ο όρος «χρησμοδότης» συναντάται κι αυτός μέσα στην λατινική ανθολογία:

«Ηλιος Αφροδίτη Άρης Τοξότη, Σελήνη Ζυγώ, Κρόνος Καρκίνω, Ζευς Παρθένω Ερμής Σκορπίω, ωροσκόπος Αιγόκερω, κλήρος Σκορπίω- εσινώθη το μόριον. ο κύριος του Σκορπίου εν Τοξότη γέγονε- φαλακρός και πηρός δια την ακίδα. Ζευς δε ο κύριος [Άρεως και] του δαίμονος εν τω περί θεού τόπω ευρεθείς εποίησεν αναβλέψαι δια θεού• γέγονε δε και χρησμοδότης» (47).

ΚΑΙ ΝΕΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΛΕΞΕΩΝ!..

Φαίνεται ότι το αρχαίο ελληνικό λεξιλόγιο δεν έχει τελειωμό. Στην προσπάθειά μας για την αναζήτηση στοιχείων ή όρων που έχουν σχέση με τους χρησμούς, βρήκαμε το ακόλουθο κείμενο:

«…το δε παν χωρίον μαντείον και χρηστήριον και ανάκτορον. το δε πράγμα χρησμωδήσαι και μαντεύσασθαι-ένιοι δε των Αττικών(?) και μαντεύσαι λέγουσι - ανειπείν, αναφθέγξασθαι, προειπείν, προθεσπίσαι - το γαρ θεσπιωδήσαι διθυραμβώδες - προαγορεύσαι, προμηνύσαι, προδηλώσαι, προδιδάξαι, χρησμοδοτήσαι, χρησμολογήσαι, ανελείν, προφητεύσαι, χρήσαι. και το μεν έργον μαντεία, χρησμολόγιον, λόγιον, φήμη εκ θεού, πρόρρησις, προαγόρευσις, χρησμωδία, χρησμολογία, ανάρρησις, μάντευμα και διαλύσαι τά μεμαντευμένα, τα ανειρημένα, τα κεχρησμένα, τα κεχρησμωδημένα, τα προηγορευμένα, τα τεθεσπισμένα• ιδίως δε το εκ Δελφών καλείται πυθόχρηστον. και οι χρώμενοι θεωροί.
ονομάζοιτο δ’ αν και η τέχνη μαντική προαγορευτική, χρησμολογική. τον δε χρώντα καλοίης αν προφήτην, μάντιν, χρησμωδόν, χρησμολόγον ποιητών γάρ (Aeschyl Ag 1134, Eurip Med 668 etc) ο θεσπιωδός. έχοις δ’ αν ειπείν καθ' έτερον είδος χρείας, ήκεν εκ θεού φήμη, ήκε μάντευμα εκ θεού, ήκε λόγιον, εξέπεσε χρησμός, ηνέχθη μάντευμα, ανείπεν ο θεός, ανείλεν ο θεός, ανεφθέγξατο αμέτρως, εν εξαμέτρω τόνω, και τα τοιαύτα. οις προσθετέον το θεομανειν, το θεοκλυτείν, θεολογείν. θεόληπτος, φοιβόληπτος, νυμφόληπτος, μουσόληπτος, εκ Πανός ή άλλου τινός θεού κάτοχος ή κατεχόμενος.» (48)

Και όχι μόνον!..

Ο Ιωάννης Ζωναράς, στην Επίτομη Ιστορία του, δεν λησμονεί να μνημονεύσει τον όρο «χρησμοδοτήσαι» (49), ενώ η Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέσα σε διάφορες «Φυλλάδες» συνεχίζουν την αναφορά τους στους χρησμούς και μάλιστα με τον όρο «χρησμοδοτήσαντα» (50).

Ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος (329-379 μ.Χ.), που ήταν Αρχιεπίσκοπος Καππαδοκίας–Καισαρείας, μιας και αναφερθήκαμε στον τελευταίο όρο, δεν αρέσκεται μόνον στον όρο προφητεία, αλλά επειχειρηματολογεί με όρους όπως «χρησμωδία», «χρησμοδοτήσαι» κλπ.

Συνεχίζεται…
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

7
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (6)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..

Συνέχεια από το προηγούμενο…

Ας διαβάσουμε ένα απόσπασμα από το έργο : «Του εν αγίοις πατρός ημών Βασιλείου Αρχιεπισκόπου Καππαδοκίας Καισαρείας Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου»:

«…Όσον μεν ουν κατ' αυτήν την θέσιν και την ακολουθίαν του προφητικού γράμματος, ο επί πάντων εστί Πατήρ ο οφθείς και χρησμοδοτήσας τω προφήτη• ο μέντοι της βροντής υιός, εξαίσια φθεγξάμενος, και της βροντής ειρηκώς φοβερώτερα, ου ίδιον ουχί το, Ουκ ην, αλλά το, Ην ο Λόγος, Υιόν έφη τον οφθέντα και χρησμοδοτήσαντα τω προφήτη. Λέγει γαρ εν τω ιδίω συγγράμματι• Δια τούτο ουκ ηδύναντο οι Ιου¬δαίοι πιστεύειν εις τον Ιησούν, διότι είπεν Ησαΐας περί αυτών Τετύφλωνται αυτών οί οφθαλμοί, και πεπώρωται αυτών η καρδία, όπως μη ίδωσι τοις οφθαλμοίς, και συνώσι τη καρδία, και επιστρέψωσι, και ιάσωμαι αυτούς. Ταύτα είπεν Ησαΐας, ότε είδε την δόξαν αυτού. Ο δε Παύλος του Πνεύματος απεφήνατο την οπτασίαν είναι και την χρησμωδίαν, λέγων Καλώς έφη το Πνεύμα το άγιον δια του προφήτου Ησαΐου προς τους πατέρας υμών• Ακοή ακούσετε, και ου μη συνήτε, και βλέποντες βλέψετε, και ου μη ίδητε …» (51)

Αλλά κι αυτός ακόμη ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός (; + 756 μ.Χ.), που ήταν Πρεσβύτερος Ιεροσολύμων, μέσα στο σύγγραμμα: «Του μακαρίου Ιωάννου μοναχού και πρεσβυτέρου επιστολή γραφείσα προς Ιορδάνην αρχιμανδρίτην περί του τρισαγίου ύμνου» αναπτύσσει την ίδια ακριβώς επιχειρηματολογία με τον Βασίλειο Καισαρείας (52), ενώ ο Θεοδώρητος Κύρρου (386-458 μ.Χ.) στο έργο: «Ερμηνεία της προφητείας του θείου Ιερεμείου», χρησιμοποιεί τους ίδιους όρους (53).

Ας προχωρήσουμε, όμως…

Ο Γεώργιος Κεδρηνός (περί το 1058 μ.Χ.), μέσα στο έργο του «Σύνοψις Ιστοριών», κάνει σημαντική αναφορά στους μάντεις και τους χρησμοδοτούντες, δίδοντας το στίγμα της εποχής, επιτυγχάνοντες τον επηρεασμόν του βασιλέως Λέοντος, λέγοντας επί λέξει τα εξής:

«Τώ ζ έτει ήλθον, καθώς προείρηται, οι μάντεις οι χρησμοδοτήσαντες τω Λέοντι την βασιλείαν, και απαιτούσι παρ’ αυτού την υπόσχεσιν ήγουν την των αγίων εικόνων καθαίρεσιν, υποσχό¬μενοι τω ασεβεί ποιήσαντι ούτως βιώσειν χρόνους εκατόν, τού¬τοις πεισθείς ο αλάστωρ πολλών κακών αίτιος γέγονεν ημίν τοις Χριστιανοίς. ευρών γαρ τινας ομοφρονούντας αυτώ και τον Nακωλείας επίσκοπον, ου μικρώς την πίστιν ελυμήνατο…» (54)

Το ίδιο αρνητικό κλίμα της εποχής επισημαίνει και ο Λέων ο Γραμματικός (περί το 949 μ.Χ.) στην Χρονογραφία του (55), ενώ ο Σχολιαστής του Πινδάρου δίδει την δική του διάσταση μέσα στα σχόλιά του με τον χρησμοδοτήσαντα Απόλλωνα:

«σεμνόν θάλος: το βλάστημα των Αλκαϊδών φησί δε τον του Αμφιτρύωνος εκείνος γαρ Αλκαίου παις. ένιοι μέντοι αυτόν τον Ηρακλέα Αλκαίον καλείσθαι βούλονται, μετωνομάσθαι δε Ηρακλή, Απόλλωνος τούτο χρησμοδοτήσαντος (…)
βωμώ: τω κατά την Ολυμπίαν μαντικώ βωμώ του Διός.
Τότ’ αυ χρηστήριον θέσθαι: το δια των εμπύρων μαντεύεσθαι. ούτως δε μέχρι νυν οι Ιαμίδαι μαντεύονται, έμπυρα θύματα τιθέντες εν τω βωμώ. Ηρακλεί¬δης δε εν τω περί χρηστηρίων (FHGII, ρ. 197 η. 2) τοις δέρμασί φησιν αυτούς μαντεύεσθαι αφορώντας <εις τας> σχισμάς των δερμάτων, πότερον ευθείαί εισιν ή ου.» (56)

Συνεχίζεται…
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

8
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (7)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..


Συνέχεια από το προηγούμενο…

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΤΡΑΛΛΕΩΝ… ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ…

Συνεχιζοντας το οδοιπορικό μας προς αναζήτησιν όρων σχετικώς με τους χρησμούς που χρησιμοποιούσαν όχι μόνον οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, αλλά και διάφοροι άλλοι συγγραφείς της Ελληνικής Πατρολογίας, θα βρούμε τον όρο «χρησμοδοτήσας», που χρησιμοποιείται στην Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (57), κάτι που κάνει ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος (58) και ο Ιωάννης Δαμασκηνός (59).
Υπάρχει, όμως, και ο όρος «χρησμοδότησον», που κατά κόρον βλέπουμε στις Φυλλάδες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεδομένου ότι –σύμφωνα με τα κείμενα- ο θρυλικός Στρατηλάτης έκτισε την Παρατόνιον πόλιν συμφώνως προς τον χρησμόν (60) – κάτι που βλέπουμε και στον όρο «χρησμοδοτίαν» (61), όπου υπάρχει και σχετικός χρησμός:
«Έστι μαντείον του Διός εις χώραν Βαβυλώνος
και παρ’ αυτού ληψόμεθα χρησμοδοτίαν πάντες
θώμεν δε τούτου λείψανον όπου Θεός κελεύει». (62)

Ο Νικηφόρος Γρηγοράς (περί το 1340 μ.Χ.) μέσα στην Ρωμαϊκή Ιστορία του, μιλάει για το πώς ένας χρησμός προέβλεψε το σβήσιμο του κάλλους και της καταστροφής της πόλεως των Τραλλλέων υπό των βαρβάρων επιδρομέων, ενώ μέσα στην εντυπωσιακή περιγραφή του χρησιμοποιεί και τον όρον «χρησμοδοτουμένων» (63).
Μία χρησμοδοσία επιστρατεύει και ο Ιωάννης Δαμασκηνός λέγοντας επί λέξει τα εξής:
«Ίσως ουκ επέστησας τω προσφυώς χρησμοδοτούντι Μη σπεύδε πλουτείν, μη ταχύ πένης γένη» (64), ενώ o αναγνώστης εκπλήσεται με όλα όσα περιγράφει ο Ιωάννης Ζωναράς στην Επίτομη Ιστορία του:
«Ην δε τω βασιλεί τούτω εκτομίας Στέφανος, το μεν γένος εκ βαρβάρων έλκων, απηνής δε και υπέρ βαρβάρους και λίαν ωμότατος, ούτος παρ’ αυτώ πλείστα δεδυνημένος και σακελλάριος προεβλήθη• και βαρύς ην άπασιν ουκ εν εισπράξεσι μόνον, αλλά μέντοι και εν κολάσεσι, και ου τους τυχόντας μόνον εκόλαζεν, αλλά και των υπερλίαν ήπτετο, ως και αυτήν τυπτήσαί ποτε την μητέρα του βασιλεύοντος, καί τινα δε μοναχόν Θεοδόσιον, έγκλειστον πριν όντα, γενικόν ο βασιλεύς προεβάλετο, και ην ουδ’ ούτος ήττων εις κακίαν του εκτομίου Στεφάνου. πολλών ουν παρ’ αυτών δεινών επενηνεγμένων τω πολιτεύματι, μισητός άπασιν ο Ιουστινιανός έδοξε. τον γουν στρατηγόν Λεόντιον εξ υπονοίας του της βασιλείας εφίεσθαι καθείρξας επί δύο ενιαυτούς, ύστερον εκβαλών στρατηγόν Ελλάδος εποίησεν. ο δε Παύλω τινί μοναχώ αστρολογίαν μετιόντι και την βασιλείαν χρησμοδοτούντι αυτώ φησιν ως "εγώ ήδη άπειμι προς Ελλάδα• οίδα δε ότι ο βασιλεύς στελεί τους αναιρήσοντάς με οπίσω μου. α δε συ μοι προύλεγες, οίχονται." ο δε "μή δειλανδρήσης" έφη, "αλλ’ επιχείρησον τη πράξει, και ουκ αστο¬χήσεις του εφετού." παραλαβών ουν ό Λεόντιος τους οις εθάρρει και τας δημοσίας διαρρήξας ειρκτάς τους καθειργμένους εξήγαγεν, εις πλήθος περιισταμένους πολύ, οι και εις το μέγα παρελθόντες τέμενος του θεού, πολλών και άλλων συνεισρυέντων, ύβριζον μεν τον Ιουστινιανόν, ευφήμουν δε τον Λεόντιον, συνεργούντος και Καλλινίκου του πατριάρχου, εκείθεν δ’ εις το Ιππήλατον μεταχωρήσαντες θέατρον τα όμοια διεπράττοντο, και τον Ιουστινιανόν των ανακτόρων εξαγαγόντες κατά την Σφενδόνην ερρινοτόμησαν και εις Χερσώνα έθεντο υπερόριον, ενιαυτούς εξκαίδεκα της βασιλείας κρατήσαντα. τον δ’ εκτομίαν Στέφανον, τον σακελλάριον δηλαδή, και τον μοναχόν Θεοδόσιον τον γενικόν συλλαβόμενοι και σχοίνους εξάψαντες των ποδών αυτών, σύροντες δια της αγοράς εις τον Βουν απήγαγον και κατέκαυσαν…» (65)

«Φωνή τις εκ των δένδρων ανθρωπινή προσγίνεται καλώς χρησμοδοτούσα», γράφει η Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (66), ενώ για το ρήμα «χρησμοδοτώ» διαβάζουμε τα εξής:
Χρείω, το χρησμοδοτώ, ήγουν το μαντεύομαι (67).
Χρείω, το χρησμοδοτώ, δια διφθόγγου παρά γαρ το χρέος και πλοενασμώ του ι. χρείω τοις γαρ χρείαν χρησμωδεί ο θεός. Χρίω δε, το αλείφω δια του ι. [εξ ου και Χριστός] από του χρίμπτω ή προς αντιδιαστολήν αλλήλων (68).
Χρείω, το χρησμοδοτώ (69).

Ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς (5ος αι. μ.Χ.), μέσα στο μέγα ελλληνικό Λεξικό του, εξηγεί πώς μαντευόμενος είναι ο «χρησμοδοτών» (70), ενώ ο Κύριλλος ο θεολόγος, μέσα στο έργο του «Πίναξ τήσδε της Βίβλου», υπάρχει ένας διάλογος με τη εξής αναφορά:
« (ΠΑΛΛ): Αρ’ ουν εν τώνδε διαγνωσόμεθα πότερα Θεός ο χρησμοδοτών εστιν, ήγουν εκείνοι λαλούσι τα σφων αυτών;
(ΚΥΡ.): Και μάλα θείος γαρ και ημάς προς τούτο ευθύς αναπείσει νόμος…» (71).

Περιττόν δε να πούμε ότι η μετοχή «χρησμοδοτών» αναφέρεται και υπό του Σχολιαστού του Αριστοφάνους (72).

Βεβαίως, ο Επιμενίδης (7ος αι. π.Χ.), που ήταν σοφός, αλλά και μάντης, σε κάποια αποσπάσματα των έργων του, διασώζονται ορισμένοι στίχοι από το σύγγραμμά του «Επιμενίδου Θεογονία ή Χρησμοί Κρητικά», όπου, όπως αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, πέραν του ότι θα είχαμε πολλλές πληροφορίες για τους χρησμούς, υπάρχει μία φράσις που αναφέρεται σαφέστατα στον όρο «προφήτης»:
«είπέν τις εξ αυτών, ίδιος αυτών προφήτης» (73)

Στο σημείο αυτό αξίζει να μνημονεύσουμε το σημαντικό γεγονός, ότι στην Θεογονία του Μουσαίου (5ος αι. π.Χ.), υπάρχει μία αναφορά, που θεωρούμε σωστό να την καταχωρίσουμε:

«χρησμοί

HEROD. VII6 έχοντες Ονομάκριτον άνδρα Αθήναιον χρησμολόγον τε και διαθέτην Χρησμών των Μουσαίου αναβεβήκεσαν [ες Σούσα] την έχθρην προκαταλυσάμενοι εξηλάσθη γαρ υπό Ιππάρχου του Πεισιστράτου ο Ονομάκριτος εξ Αθηνέων επ’ αυτοφώρω αλούς υπό Λάσου του Ερμιονέος εμποιέων ες τα Μουσαίου χρησμόν, ως αι επί Λήμνω επικείμεναι νήσοι αφανιζοίατο κατά της θαλάσσης, διό εξήλασέ μιν ο Ίππαρχος πρότερον χρεωμένος τα μάλιστα.
-VIII96 των δε ναυηγίων πολλά υπολαβών άνεμος Ζέφυρος έφερε της Αττικής επί την ηιόνα την καλεομένην Κωλιάδα. ώστε αποπλήσαι τον χρησμόν τον τε άλλον πάντα τον περί της ναυμαχίας ταύτης ειρημένον Βάκιδι και Μουσαίω και κτλ.
PAUS. Χ 9,11 την δε πληγήν Αθηναίοι την εν Αιγός
ποταμοίς ου μετά του δικαίου συμβήναί σφισιν ομολογούσι. προδοθήναι γαρ επί χρήμασιν υπό των στρατηγησάντων, Τυδέα δε είναι και Αδείμαντον οι τα δώρα εδέξαντο παρά Λυσάνδρου, και ες απόδειξιν του λόγου Σιβύλλης παρέχονται τον χρησμόν ... τα δε έτερα εκ Μουσαίου χρησμών μνημονεύουσι…» (74)

Συνεχίζεται…
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!..

9
Εικόνα
Οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χρησμοί των Αρχαίων Ελλήνων!.. (8)

Τι γράφουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και άλλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς για τους χρησμούς των αρχαίων Ελλήνων μέσα στα δικά τους χριστιανικά κείμενα, που άλλοι θαυμάζουν, άλλοι εξυμνούν και άλλοι στηλιτεύουν την χρησμοδοσία των Ελλήνων της αρχαιότητος!..

Συνέχεια από το προηγούμενο…

ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΠΑΜΦΙΛΟΥ: ΕΙΔΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΜΟΥΣ!..

Είναι γνωστόν ότι ο Ευσέβιος Παμφίλου, επίσκοπος Καισαρείας, που ήταν βιογράφος του Μεγάλου Κωνσταντίνου και θεωρήθηκε Πατήρ της Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας, ασχολήθηκε πολύ με τους αρχαίους ελληνικούς χρησμούς, παρά το γεγονός ότι, εν πολλοίς, ελάμβανε αρνητικήν θέσιν απέναντι σ’ αυτούς.
Ωστόσο, είναι ο άνθρωπος που μας διέσωσε την προφητικήν ακροστιχίδα της Σίβυλλας της Ερυθραίας για τον Ιησού Χριστό (75), παρέχοντάς μας πληροφορίες γι’ αυτούς που συμφωνούσαν ή διαφωνούσαν με τους χρησμούς αυτούς.
Μέσα στο έργο του, λοιπόν, υπό τον τίτλον «Ευαγγελική Προπαρασκευή», υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για τους χρησμούς, που επιγράφεται: «Ότι των αδυνάτων πέφυκεν τα μέρη του κόσμου ή τας θείας δυνάμεις γοητικαίς ανάγκας καθέλκεσθαι και δια χρησμών τοις ερωτώσι θεσπίζειν» (76), ενώ για τους χρησμούς η αρχαία ελληνική γραμματεία βρίθει κυριολεκτικώς από αναφορές σ’ αυτούς.

ΠΡΩΤΗ Η ΣΙΒΥΛΛΑ ΜΕ ΤΟ «ΣΩΤΗΡΙΟΝ ΑΣΜΑ»!..

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (; + 220 μ.Χ.) όχι μόνον δεν αρνείται τους αρχαίους Έλληνες προφήτες, αλλά υποστηρίζει κιόλας ότι οι αρχαίοι αυτοί χρησμοί «θεμελιώνουν την αλήθεια», ενώ ο ίδιος μας διασώζει έναν σιβυλλικό χρησμό, που ομιλεί για έναν Θεό που πρώτη εμίλησε η Σίβυλλα, θέλοντας προφανώς να αποδείξει ότι ο μονοθεϊσμός προϋπήρξε της βιβλικής εξαγγελίας, και τον οποίον χρησμό ο Κλήμης χαρακτηρίζει «σωτήριον άσμα»!
Ας δούμε καλύτερα το κείμενο:

«Ώρα τοίνυν των άλλων ημίν τη τάξει προδιηνυσμένων επί τας προφητικάς ιέναι γραφάς και γαρ οι χρησμοί τας εις την θεοσέβειαν ημίν αφορμάς εναργέστατα προτείνοντες θεμελιούσι την αλήθειαν γραφαί δε αι θείαι και πολιτείαι σώφρονες σύντομοι σωτηρίας οδοί• γυμναί κομμωτικής και της εκτός καλλιφωνίας και στωμυλίας και κολακείας υπάρχουσαι ανιστώσιν αγχόμενον υπό κακίας τον άνθρωπον, υπερείδουσαι τον όλισθον τον βιωτικόν, μια και τη αυτή φωνή πολλά θεραπεύουσαι, αποτρέπουσαι μεν ημάς της επιζημίου απάτης, προτρέπουσαι δε εμφανώς εις προύπτον σωτηρίαν. Αυτίκα γουν η προφήτις ημίν ασάτω πρώτη Σίβυλλα το άσμα το σωτήριον:

ούτος ιδού πάντ’ εστί σαφής, απλάνητος υπάρχει
έλθετε, μη σκοτίην δε διώκετε και ζόφον αιεί.
Ηελίου γλυκυδερκές, ιδού, φάος έξοχα λάμπει.
Γνώτε δε κατθέμενοι σοφίην εν στήθεσιν υμών.
Είς θεός εστι βροχάς, ανέμους, σεισμούς τ' επιπέμπων,
αστεροπάς, λιμούς, λοιμούς και κήδεα λυγρά
και νιφετούς, κρύσταλλα τι δη καθ’ εν εξαγορεύω;
Ουρανού ηγείται, γαίης κρατεί, αυτός υπάρχει.
ενθέως σφόδρα την μεν απάτην απεικάζουσα τω
σκότει, την δε του θεού γνώσιν ηλίω και φωτί,
άμφω δε παραθεμένη τη συγκρίσει την εκλογήν
διδάσκει το γαρ ψεύδος ου ψιλή τη παραθέσει ταληθούς διασκεδάννυται, τη δε χρήσει της αληθείας εκβιαζόμενον φυγαδεύεται…» (77).

Για τους Σιβυλλικούς χρησμούς και το γνωστό επεισόδιο με τον Κροίσο στις Σάρδεις υπάρχουν αρκετές αναφορές ακόμη και στα σχολικά βιβλία, ενώ ακόμη και σήμερα οι πάντες αναμιμνήσονται τα λόγια του Σόλωνος που έλεγε στον Κροίσο: «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε» ή –όπως λένε οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς- «μη μακάριζε μηδένα προ τελευτής» (78)

Ένα μονάχα: Ο όρος «χρησμός» με τις κλίσεις του ονόματος, σε ενικό και πληθυντικό αριθμό, μέσα στην αρχαία ελληνική και βυζαντινή γραμματεία αναφέρεται περίπου 2.000 φορές!..
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον όρο «μάντις», «μαντεία», «μαντική» κλπ.
Όταν έχεις να κάνεις, λοιπόν, με τόσους πολλούς αρχαίους Έλληνες ιστορικούς και διάφορους άλλους εκκλησιαστικούς ή βυζαντινούς συγγραφείς, που έχουν ασχοληθεί με τους χρησμούς και την μαντική σε εκατοντάδες κείμενα και χιλιάδες αράδες, αντιλαμβάνεται κανείς πόσους τόμους θα χρειαζόμασταν για να εξαντλήσουμε όλο αυτό αυτό το τεράστιο -και μοναδικό στο είδος του- θέμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Αnthologia Craeca:Book 9 epigram 525 line 23.
2. Σχόλια στον Σοφοκλή 463, 1.
3. Martyrium Carpi, Papyli et Agathonicae, Section 17 line 1.
4. Cedrenus: Compendium historiarum, Volum 1 page 86 line 8.
5. Λουκιανός, Περί της Συρίης θεού 10, 8.
6. Λουκιανός, Περί της Συρίης θεού 36, 9.
7. Κλήμεντος Στρωματέως: Προτρεπτικός προς Έλληνας τ1, 1.1.
8. Όπως παραπάνω.
9. Όπως παραπάνω.
10. --Oracula Sibyllina 4,4.
--Christodorus: Epigrammata, Book 2 epigram 1 line 263
-- Αnthologia Craeca:Book 2 epigram 2 line 263.
11. Heliodorus: Aethiopica, Book 8 chapter 11 section 4 line 1.
12. «πολλαί των απορρήτων και χρησμίων αυτοίς βίβλων ας Σιβυλλείους καλούσι» (Πλούταρχος, Φάβιος Μάξιμος 4, 5.2)
13. Σχόλια στον Αισχύλο 766 e, 2.- 766 h, 1.
14. Ιππόλυτος, Του κατά πασών αιρέσεων Δ΄ 28, 11.6.
15. Vettius Valens: Anthologiarum libri ix. Ρage 184 line 6.
16. Pollux: Onomasticon, Book 1 section 14 line 1.
17. Όπως παραπάνω.
18. Όπως παραπάνω.
19. Ευσεβίου Καισαρείας: Ευαγγελική Προπαρασκευή Δ΄ 2. 13, 5.

20. Eusebius: Demonstratio evangelica, Book 5 chapter Prooem section 14 line 10.

21. Historia Alexandri Magni, Book 1 chapter 3 section 5 line 1.

22. “Χρονικόν σύντομον εκ διαφόρων Χρονογράφων τε και εξηγητών συλλεγέν και συντεθέν υπό Γεωργίου αμαρτωλού Μοναχού” (Volum 110 page 869 line 51) .

23. «Έκθεσις πίστεως κατ’ αποκάλυψιν Γρηγορίου επισκόπου Νεοκαισαρείας», Τόμος 3, παρ. 220, σελίς 10.

24. Σχόλια στον Αριστοφάνη 9, 18.

25. Historia Alexandri Magni, Book 1 chapter 3 section 5 line 1.

26. “Χρονικόν σύντομον εκ διαφόρων Χρονογράφων τε και εξηγητών συλλεγέν και συντεθέν υπό Γεωργίου αμαρτωλού Μοναχού” (Volum 110 page 869 line 51) .
27. «Έκθεσις πίστεως κατ’ αποκάλυψιν Γρηγορίου επισκόπου Νεοκαισαρείας», Τόμος 3, παρ. 220, σελίς 11.
28. Σχόλια στον Αριστοφάνη 9, 38.
29. α) Historia Alexandri Magni, Book 1 chapter 45 section 1 line 5. β) Historia Alexandri Magni, Book 1 chapter 3 section 5 line 1.
30. Historia Alexandri Magni, line 2161.
31. Magica: Papyri magicae, Preizendanz number 12 line 305.
32. «Εκλογή χρονογραφίας συνταγείσα υπό Γεωργίου Μοναχού Συγκέλλου γεγονότος Ταρασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως από Αδάμ μέχρι Διοκλητιανού» (151, 16).
33. «Του Κυρού Κωνσταντίνου του Μανασσή σύνοψις χρονική αρκομένη από κοσμοποιίας μέχρι του Κυρού Νικηφόρου του Βοτανειάτου» (line 1735)
34. Ιωάννης Μαλάλας, Χρονογραφία (Page 23 line t1).
35. Ιωάννης Μαλάλας, Χρονογραφία (Page 136 line 9.).
36. «Θεοφάνους αμαρτωλού Μοναχού και Ηγουμένου του αγρού και Ομολογητού Χρονογραφία ετών φκη΄ αρχομένη από πρώτου έτους Διοκλητιανού έως δευτέρου έτους Μιχαήλ και Θεοφυλάκτου υιού αυτού τούτ’ έστιν από του εψοζ΄ έτους του κόσμου έως έτους στε΄ κατά τους Αλεξανδρείς. Κατά δε Ρωμαίους στκα΄» (Page 323 line 11.).
37. «αι πάλαι χρησμοδοτηθείσαι τω Λαΐω» (764, 5)
38. Ιωάννης Ζωναράς, Επίτομη Ιστορία (lib. 13-18)
39. Κλήμης Πάπας Ρώμης, Προς Κορινθίους επιστολή (Chapter 55, section 1 line 3)
40. Historia Alexandri Magni (Book 1 section 15 line 1).
41. Historia Alexandri Magni (Section 18 line 11).
42. Historia Alexandri Magni (line 692).
43. α.Ιωάννης Ζωναράς, Επίτομη Ιστορία (508, 2)
β. « Χρησμώδημα. η προφητεία. Χρησμοδότημα
δε, μικρόν» [Ιωάννης Ζωναράς, Λεξικόν (1862,
1)]
44. Σούδα, Λεξικόν (509, 2).
45. «Του Κυρού Κωνσταντίνου του Μανασσή σύνοψις χρονική αρκομένη από κοσμοποιίας μέχρι του Κυρού Νικηφόρου του Βοτανειάτου» (line 3612)
46. Σχόλια στον Αισχύλο (203, 9)
47. Vettius Valens: Anthologiarum (libri ix. Ρage 112 line 14.)
48. Pollux: Onomasticon (Book 1 section 17 line 6).
49. Ιωάννης Ζωναράς, Επίτομη Ιστορία (243, 3)
50. α) Historia Alexandri Magni Β΄ 14, 3, 1.
β) Historia Alexandri Magni 2, 14.10
γ) Historia Alexandri Magni 14.14
51. «Του εν αγίοις πατρός ημών Βασιλείου Αρχιεπισκόπου Καππαδοκίας Καισαρείας Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου» (29, 721, 40)
52. «Του μακαρίου Ιωάννου μοναχού και πρεσβυτέρου επιστολή γραφείσα προς Ιορδάνην αρχιμανδρίτην περί του τρισαγίου ύμνου» (21, 14)
53. «Του μακαρίου Θεοδωρήτου επισκόπου Κύρρου Ερμηνεία της προφητείας του θείου Ιερεμείου» (81, 496 1t)
54. Γεώργιος Κεδρηνός, Σύνοψις Ιστοριών (1, 793.18)

56. Λέων Γραμματικός, Χρονγραφία (Ode O 6 scholion 115c line 1)
57. Historia Alexandri Magni (2398)
58. Βασίλειος Καισαρείας, Ανατρεπτικός του δυσσεβούς Ευνομίου (29, 497, 21t)
59. «Του μακαρίου Ιωάννου μοναχού και πρεσβυτέρου επιστολή γραφείσα προς Ιορδάνην αρχιμανδρίτην περί του τρισαγίου ύμνου» (21, 11)
60. Historia Alexandri Magni (Book 1 section 30 line 5)
61. Historia Alexandri Magni (2395)
62. Historia Alexandri Magni (6067)
63. Νικηφόρος Γρηγοράς, Ρωμαϊκής Ιστορίας Α΄ 143, 15.
64. Ιωάννης Δαμασκηνός, Πρόλογος των Παραλλήλων (Volume 95 page 1520 line 35)
65. Ιωάννης Ζωναράς, Επίτομη Ιστορία (231, 14)
66. Historia Alexandri Magni (4945)
67. Etymologicum Gudianum, Alphabetic entry zeta page 229 line 32.
68. Etymologicum Magnum, Kallierges page 814 line 40.
69. Σούδα, Λεξικόν (469, 1)
70. Ησύχιος, Λεξικόν (243, 1)
71. Κύριλλος ο θεολόγος, «Πίναξ τήσδε της Βίβλου»(Volum 68 page 432 line 6)
72. Σχόλια στον Αριστοφάνη 359, 3.
73. Επιμενίδης, «Επιμενίδου Θεογονία ή Χρησμοί Κρητικά»(Fragment 1 line 5)
74. Μουσαίος, Θεογονία ((Fragment 20a line tit)
75. Ίδε ειδικό κεφάλαιο στο βιβλίο μας καθώς και το έργο μας «Ιησούς Χριστός: Ελληνισμός-Χριστιανισμός», Αθήνα 2000, Θεσσαλονίκη 2003.
76. Ευσέβιος Παμφίλου: «Ευαγγελική Προπαρασκευή» 3, 15.5.
77. Κλήμης Αλεξανδρεύς, Προτρεπτικός προς ΄Ελληνας, 8, 77.1.1.
78. Ιωάννου Χρυσοστόμου: «Υπόμνημα εις την προς Θεσσαλονικείς επιστολήν δευτέραν υπόθεσιν» (Vol. 62 pg 480 ln 47) http://www.sakketosaggelos.gr/Article/2644/
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>
Απάντηση

Επιστροφή στο “Eλληνισμός-Χριστιανισμός”