Άγιοι επτά Μακκαβαίοι και Χανουκά

1
Tι εορτάζει αυτή η μεγάλη εορτή των Εβραίων: Κατά την ιουδαϊκή εορτή Χανουκά (αντίστοιχη των Χριστιανικών Φώτων) η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 25 του Εβραϊκού μήνα Κισλέβ και διαρκεί οκτώ ημέρες, εορτάζεται (σύμφωνα με τα βιβλία των Μακκαβαίων) η νίκη των εβραίων επί των στρατευμάτων του επίγονου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Αντιόχου του Επιφανούς (και η σφαγή των Ελλήνων που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη).

Η Ορθοδοξία και η ελληνική Εκκλησία, εορτάζει κι αυτή το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός την 1η Αυγούστου, τιμώντας, όχι βέβαια τον Έλληνα Αντίοχο, αλλά τους Εβραίους « Αγίους Μακκαβαίους» καθώς και την μητέρα τους Σολομονή, ακόμα και τον διδάσκαλό τους Ελεάζαρο. Οι 7 αδελφοί Μακκαβαίοι πιστοί στον Θεό, βασανίστηκαν φρικτά και εκτελέσθηκαν από τον βάρβαρο, κακό Έλληνα βασιλιά γιατί δεν έφαγαν από τα απαγορευμένα φαγητά που τους πρόσφερε (!!!;;;).

«Ο ευσεβής λογισμός είναι κυρίαρχος και εξουσιαστής επί των παθών». Αυτό με περισσή ανδρεία απέδειξαν οι επτά αδελφοί Μακκαβαίοι με τη στάση τους απέναντι στο βασιλιά της Συρίας Αντίοχο, όταν αυτός τους έταξε δόξες, τιμές και επίγειες απολαύσεις, αν αυτοί καταπατούσαν το Μωσαϊκό νόμο και έτρωγαν από τα απαγορευμένα φαγητά που τους πρόσφερε. Προηγήθηκε ο ενενηκονταετής διδάσκαλός τους Ελεάζαρος, που εφάρμοσε στο έπακρο το νόμο που τους δίδασκε, με αποτέλεσμα ο Αντίοχος να τον ρίξει στη φωτιά. Εμπνεόμενα από τη θυσία του γέροντα διδασκάλου τους, τα επτά αδέλφια κράτησαν την ίδια γενναία στάση απέναντι στο βασιλιά, όταν τους κάλεσε μπροστά του. Στην αρχή ο Αντίοχος προσπάθησε να τους κολακεύσει με διάφορα εγκώμια για τη νιότη τους. Τους είπε ότι αν έτρωγαν από τα ειδωλόθυτα που τους πρόσφερε, θα απολάμβαναν μεγάλες τιμές, και φυσικά θα τους έσωζε από το θάνατο. Τότε οι επτά αδελφοί απάντησαν στον Αντίοχο, «είναι περισσότερο επιβλαβής και απ’ αυτόν το θάνατο, νομίζουμε, η συμπάθειά σου για την παράνομη σωτηρία μας». Εξοργισμένος τότε ο Αντίοχος, με τροχούς, φωτιά και ακόντια, έναν-έναν τους σκότωσε όλους. Όταν είδε αυτό η μητέρα τους Σολομονή, ρίχτηκε μόνη της στη φωτιά και έτσι όλοι μαζί πήραν το στεφάνι του μαρτυρίου.Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους την 1η Αυγούστου.
Τὰ σχετικὰ μὲ τὸ Χανουκὰ περιγραφόμενα στὰ 4 «Βιβλία τῶν Μακκαβαίων» παρουσιάζονται συνοπτικὰ στὸ φυλλάδιο, ποὺ ἐξέδωσε πρόσφατα τὸ Κ.Ι.Σ. Ἑλλάδος μὲ τίτλο: «Ἡ γιορτὴ τοῦ Χανουκά».
Στὸ φυλλάδιο αὐτὸ ἀναφέρεται, ὅτι «μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Ἀλεξάνδρου ἡ αὐτοκρατορία μοιράστηκε σὲ πολλὰ βασίλεια. Οἱ Ἑβραῖοι τῆς Παλαιστίνης βρίσκονταν μεταξὺ τῆς ἑλληνιστικῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς ἑλληνιστικῆς Συρίας.
Οἱ δύο αὐτὲς χῶρες ἦταν σὲ συνεχῆ πόλεμο γιὰ τὴν κυριαρχία τῆς Παλαιστίνης.
Ὁ Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανής, τοῦ οἴκου τῶν Σελευκιδῶν, ἔγινε διοικητὴς τῆς Συρίας καὶ τῆς Παλαιστίνης. Ἦταν ἀποφασισμένος νὰ ὀργανώσῃ ἕνα ὁμογενὲς κράτος μὲ μία θρησκεία γιὰ ὅλους τοὺς ὑπηκόους του καὶ οἱ Ἑβραῖοι, ποὺ ἀρνοῦνταν νὰ ἀποκηρύξουν τὴ θρησκεία τους, ἦταν οἱ μόνοι ἀπὸ τοὺς ὑποδουλωμένους λαοὺς ποὺ ἀντιστάθηκαν.
Ὁ Ἀντίοχος τότε κινήθηκε, γιὰ νὰ ξεριζώσῃ τὸν Ἑβραϊσμὸ διὰ τῆς βίας.
Διώρισε αὐτὸς Ἀρχιερέα, ἀπαγόρευσε τὴν περιτομή, ἀπαγόρευσε τὴν τήρηση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου καὶ τῶν ἄλλων ἑβραϊκῶν νόμων καὶ παραδόσεων καὶ ἐπέβαλε θυσίες καὶ νόμους δικούς του. Βωμοὶ ἀφιερωμένοι στοὺς θεοὺς τοῦ Ὀλύμπου στήθηκαν σὲ κάθε
ἑβραϊκὴ πόλη.
Δὲν ἐπέτρεπαν στοὺς πιστοὺς νὰ μελετοῦν τὴν Τορὰ καὶ νὰ ἐκτελοῦν τὶς θρησκευτικὲς ὑποχρεώσεις τους, βεβήλωσαν τὸ Ναὸ καὶ μόλυναν τὸ χῶρο καὶ τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας. Βασάνιζαν καὶ δολοφονοῦσαν ὅσους παρέμεναν πιστοὶ στὸν Ἰουδαϊσμὸ κι ἀρνοῦνταν νὰ προσκηνύσουν τὰ εἴδωλα. Ὑπέφεραν πολὺ οἱ Ἑβραῖοι, μέχρι ποὺ ὁ Θεὸς τῶν προγόνων
μας τοὺς λυπήθηκε καὶ τοὺς ἔσωσε ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἐχθρῶν του.
Μερικοὶ Ἑβραῖοι, εἰδικὰ τῆς ἀνώτερης τάξης, ἐνέδωσαν στὴν ἑλληνικὴ ἐπιρροὴ καὶ υἱοθέτησαν τὰ στοιχεῖα τῆς ἑλληνικῆς θρησκείας. Ὅμως οἱ μᾶζες τοῦ λαοῦ παρέμειναν προσκολλημένες στὴν πίστη τους.
Οἱ πρῶτοι ὠνομάστηκαν Ἑλληνιστὲς καὶ οἱ πιστοὶ στὸν Ἑβραϊσμὸ ἔμειναν γνωστοὶ ὡς Χασιντίμ. Μὲ τὴν καθοδήγηση τῶν Χασιντὶμ ἄρχισε μία παθητικὴ ἀντίσταση στὶς διαταγὲς τοῦ Ἀντιόχου. Πολλοὶ Ἑβραῖοι βασανίστηκαν. Ὁ ἡλικιωμένος Ἐλιέζερ χτυπήθηκε μέχρι θανάτου, ὅταν ἀρνήθηκε νὰ φάῃ χοιρινό, ἡ Χαννὰ προτίμησε νὰ χάσῃ τοὺς ἑπτὰ γιούς της παρὰ νὰ τοὺς παροτρύνῃ νὰ προσκυνήσουν τὰ εἴδωλα.
Ἡ ἐξέγερση ξεκίνησε στὴ Μοντιίν, ἕνα χωριὸ κοντὰ στὴν Ἱερουσαλήμ. Ἐκεῖ, ἕνας γέρος ἱερέας τῆς οἰκογένειας τῶν Χασμοναΐμ, ὁ Ματαθίας, μὲ τοὺς πέντε γιούς του δὲν ἐπέτρεψαν νὰ ἐπιβληθῇ ἡ θυσία στὰ εἴδωλα. Μὲ τὴν κραυγὴ “Μίλα Ἀντονάι ἐλάι” (= ὅποιος εἶναι μὲ τὸν Κύριο νὰ μὲ ἀκολουθήσῃ), ὁ Ματαθίας ξεσήκωνε τοὺς Χασιντίμ, ποὺ κατέφυγαν στοὺς λόφους, γιὰ νὰ πολεμήσουν. Ὠργανώθηκε ἔτσι ἕνας ἀνταρτοπόλεμος, ποὺ κλόνισε τὸ ἠθικὸ τῶν στρατιωτῶν τοῦ Ἀντίοχου».
Ὅταν πέθανε ὁ Ματαθίας – σύμφωνα πάντα μὲ τὸ φυλλάδιο τοῦ Κ.Ι.Σ. – ὁ γιός του ὁ Γιεουντὰ (Ἰούδας), γνωστὸς ὡς ὁ Μακκαβαῖος [τὸ ὄνομα Μακαμπὶ ἀποτελεῖται
ἀπὸ τὰ ἀρχικὰ γράμματα τῶν λέξεων τοῦ συνθήματος τῶν πολεμιστῶν «Μὶ Καμόχα Μπά-ελὶμ Ἀντονάϊ» (=ποιός σὰν καὶ σένα Κύριε)], ἀνέλαβε τὴν ἀρχηγία τῶν λιγοστῶν ἑβραϊκῶν δυνάμεων. Ὁ Γιεουντὰ γενίκευσε τὸν πόλεμο κατὰ μέτωπο καὶ μετὰ ἀπὸ μία σειρὰ ἐπιτυχημένων μαχῶν, ὁ στρατὸς τῶν Σελευκιδῶν ἀποχώρησε ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη.
«Τὴν 25η ἡμέρα τοῦ Κισλὲβ τοῦ ἔτους 165 π.Χ. ὁ Ναός, ποὺ εἶχε βεβηλωθῆ ἀπὸ τὴν λατρεία τῶν εἰδώλων, ἐγκαινιάστηκε (χανουκά = ἐγκαίνια) καὶ ἐπαναφιερώθηκε στὴ δόξα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ἡ εἰρήνη καὶ ἡ τάξη ἐπανῆλθαν στὴ χώρα. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, βρέθηκε μόνο μιὰ μικρὴ κανάτα μὲ λάδι, ποὺ εἶχε ἀκόμη ἐπάνω της ἄθικτη τὴ σφραγίδα τοῦ μεγάλου Ἀρχιερέα. Μὲ αὐτὸ τὸ λιγοστὸ λάδι ἄναψαν τὴ Μενορὰ (ἑπτάφωτη λυχνία), καὶ αὐτὸ τὸ λάδι ἔκαιγε ἀναπάντεχα ἐπὶ ὀκτὼ μέρες, τόσο ὅσο χρειαζόταν, γιὰ νὰ ἑτοιμαστῇ νέο κατάλληλο λάδι γιὰ τὸ ἄναμμά της.»
Ἐκτὸς ἀπὸ ἐγκαίνια «ἡ λέξη Χανουκὰ μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ, ὅτι ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο συνθετικά: τὴ λέξη χανοῦ (=ἀπαλλάχτηκαν) καὶ τὸ κὰ (ἑβραϊκὴ παράσταση τοῦ ἀριθμοῦ 25, καθ’ ὅτι οἱ Μακκαβαῖοι τὴν 25η ἡμέρα τοῦ μῆνα Κισλὲβ ἀπαλλάχθηκαν ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς τους», τοὺς Ἕλληνες).

Ποιά εἶναι ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια
Η ἱστορικὴ ἀλήθεια εἶναι, ὅτι ὁ Ἀντίοχος Δ΄ ὁ Ἐπιφανὴς ἦταν γιὸς τοῦ Ἀντιόχου τοῦ Μεγάλου καὶ τῆς Λαοδίκης καὶ διαδέχθηκε στὸ θρόνο τὸν μεγαλύτερο ἀδελφό του Σέλευκο Δ΄ τὸν Φιλοπάτορα. Σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς βασιλείας του προσπάθησε νὰ ξαναφέρῃ τὸ κράτος τῶν Σελευκιδῶν στὴν παλαιά του ἀκμὴ καὶ νὰ ἐπιβάλῃ τὸν Ἑλληνικὸ Πολιτισμό.
Οἱ πολυάριθμες πόλεις, ποὺ ἵδρυσε, μαρτυροῦν τὴν γιγάντια προσπάθειά του καὶ τὰ ἴχνη τῶν ἀποτελεσμάτων της ἔμειναν γιὰ πολλοὺς αἰῶνες μετὰ τὸν θάνατό του.
Ὁ ἀνταρτοπόλεμος τῶν Μακκαβαίων ἐναντίον του δὲν ἔφερε κανένα ἀποτέλεσμα.
Τὸν Ἀντίοχο τὸν Ἐπιφανῆ διαδέχθηκε στὸ θρόνο ὁ γιός του Ἀντίοχος Ε΄ ὁ Εὐπάτωρ.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς βασιλείας του ἐπαναστάτησαν οἱ Ἑβραῖ οι ὑπὸ τὴν ἀρχηγία τοῦ Γιεουντᾶ, ὁ ὁποῖος πέτυχε μὲν συμφωνία εἰρήνης, ἀλλὰ ὁ ἑπόμενος βασιλιᾶς Δημήτριος Α΄ ὁ Σωτὴρ ἔστειλε τὸ στρατηγὸ Βακχίδη, ὁ ὁποῖος κατέλαβε τελικὰ ὅλη τὴν Ἰουδαία.
Δὲν ὑπάρχουν ἱστορικὲς περιγραφὲς στὶς ὁποῖες νὰ φαίνεται, ὅτι οἱ –χωρὶς τακτικὸ στρατό- ἐπαναστάτες Ἑβραῖοι νίκησαν σὲ μάχες τοὺς Ἕλληνες.
Προφανῶς γίνονταν περιωρισμένης ἐκτάσεως συμπλοκές, ἐνδεχομένως καὶ σφαγές, ἀλλὰ σὲ συνθῆκες ἀνταρτοπολέμου, οἱ ὁποῖες περιγράφονται μὲ ἀρκετὲς ὑπερβολὲς στὰ βιβλία τῶν Μακκαβαίων.
Τὰ βιβλία τῶν Μακκαβαίων (ἀγνώστων Ἰουδαίων συγγραφέων) εἶναι τέσσερα, τρία δευτεροκανονικὰ κι ἕνα ἀπόκρυφο καὶ περιγράφουν ἀναλυτικὰ τὰ - μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Γιαχβέ- κατορθώματα ἐπαναστατημένων Ἑβραίων, μὲ τὰ ὁποῖα ἀπομακρύνθηκε ὁ κίνδυνος νὰ ἐξελληνισθοῦν, διαφυλάχθηκε ἡ πατρική τους θρησκεία καὶ ἀποκτήθηκε ἡ πολιτική τους ἀνεξαρτησία.

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἔχει ἀνακηρύξει προστάτες τῶν πολυτέκνων ἑπτὰ Μακκαβαίους παῖδες, τὴ μητέρα τους Σολομωνὴ καὶ τὸν δάσκαλό τους Ἐλιάζαρ (1 Αὐγούστου), τοὺς ὁποίους –σύμφωνα μὲ τὸ συναξάρι– σκότωσαν, γιατὶ δὲν ἄλλαζαν τὴν πίστη τους, ποὺ δὲν ἦταν βέβαια ἡ χριστιανική, γιὰ νὰ δικαιολογῆται ἡ τιμὴ ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ ἡ ἰουδαϊκή.

Σὲ κάθε εὐκαιρία χριστιανοὶ ἀπολογητὲς ἐγκωμιάζουν τοὺς Μακκαβαίους.
Στὴν πρώτη σελίδα τοῦ «Ὀρθόδοξου Τύπου» τῆς 25ης Ἰανουαρίου 2002 γιὰ παράδειγμα
φιλοξενήθηκε ἄρθρο τοῦ θεολόγου κ. Μ. Μιχαηλίδη μὲ τίτλο: «Τὸ ἄγος τῶν Ἑλλήνων Ἀντιβλασφημικὸς συναγερμός». Στὸ ἄρθρο αὐτὸ διαβάζουμε ἔκπληκτοι: «Στὰ χρόνια ἐκεῖνα τὰ ἡρωικὰ τῶν Μακκαβαίων, ποὺ κυβερνοῦσε τὴν Παλαιστίνη ὁ Ἀντίοχος ὁ Δ΄ ὁ Ἐπιφανὴς –ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ἀσεβὴς καὶ ἀδίστακτος- στρατιῶτες δικοί του εἶχαν καταλάβει κάποιο φρούριο καὶ ἀγέρωχοι τὸ θεωροῦσαν ἀπόρθητο.
Μέσα λοιπὸν στὴν ἀλαζονεία τους βλασφημοῦσαν τὸν Θεὸ καὶ τοὺς πολιορκητὲς τοῦ Ἰούδα τοῦ Μακκαβαίου μὲ λόγους ἀθέμιτους καὶ ὑβριστικούς. Τὰ παλληκάρια ὅμως τοῦ Ἰούδα ἄλλους ἔσφαξαν καὶ ἄλλους “πυρὰς ἀνάψαντες ζῶντας τοὺς βλασφήμους κατέκαιον”.»

Κάθε λαὸς ἔχει ἀναφαίρετο δικαίωμα νὰ θυμᾶται, νὰ τιμᾷ καὶ νὰ ἑορτάζῃ ἐπετείους νικῶν του ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν του. Ἀσφαλῶς καὶ οἱ Ἑβραῖοι ἔχουν τὸ δικαίωμα νὰ ἑορτάζουν τὶς νίκες τῶν προγόνων τους ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν τους, ὅποιοι κι ἂν ἦταν αὐτοί.
Τὸ πρόβλημα περιπλέκεται βέβαια μὲ τοὺς Ἑβραίους Ἕλληνες ὑπηκόους, οἱ ὁποῖοι, ἐνῷ ἀφ’ ἑνὸς συμμετέχουν κανονικὰ στὴν ἑλληνικὴ κοινωνικὴ ζωὴ μὲ ἴσα δικαιώματα κι ὑποχρεώσεις, ἀφ’ ἑτέρου χαίρονται καὶ τιμοῦν ἀγῶνες κατὰ τῶν Ἑλλήνων.

Τὴν ἰδέα γιὰ τὴν τοποθέτηση μιᾶς μεγάλης ἐννεάφωτης λυχνίας στὴν Πλατεῖα τοῦ Παλαιοῦ Ψυχικοῦ καὶ τὸν δημόσιο ἑορτασμὸ τοῦ Χανουκὰ ἐμπνεύστηκε ὁ κ. Γεράσιμος Βαλεντῆς, ὁ ὁποῖος στὰ πλαίσια τῆς «ἴσης μεταχείρισης καὶ τῆς ἀλληλεγγύης ὅλων τῶν θρησκειῶν καὶ ὅλων τῶν πολιτισμῶν», ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀνέφερε στὴν ἐπιστολή του πρὸς τὸ Δῆμο Ψυχικοῦ, ὑπέβαλε τὴ σχετικὴ πρόταση στὸν Δήμαρχο καὶ στὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο.
Ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὰ Πρακτικὰ τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου τῆς συνεδριάσεως τῆς 20ῆς Ἰανουαρίου 2004 ὁ Πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου κ. Παναγιώτης Ξυθάλης συνώψισε τὴν ἐπὶ τοῦ θέματος συζήτηση ὡς ἑξῆς:
«Ἑπομένως, κατ’ ἀρχὰς κρίνεται θετικὴ ἀπὸ ὅλους μας ὁμόφωνα ἡ πρόταση καὶ θὰ δοῦμε πράγματι, πῶς αὐτὴ ἡ πρόταση θὰ πάρῃ τὴν ὑλοποίησή της στὸ τέλος τοῦ χρόνου, ἔτσι ποὺ πραγματικὰ νὰ γίνῃ πραγματικότητα.» Μὲ παμψηφεὶ ἀπόφαση λοιπόν, καθιερώθηκε νὰ φιλοξενῆται κάθε χρόνο, κατὰ τὴν περίοδο τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Χανουκά, τὸ θρησκευτικὸ σύμβολο τοῦ Ἑβραϊσμοῦ, ἡ ἐννεάφωτος λυχνία, στὴν Α΄ Πλατεῖα τοῦ Δήμου τοῦ Παλαιοῦ Ψυχικοῦ. Τὴν διοργάνωση τῶν ἐκδηλώσεων ἀνέλαβε τὸ Κ.Ι.Σ. σὲ συνεργασία μὲ τὸν Δῆμο Ψυχικοῦ καὶ τὴ Ραββινεία Ἀθηνῶν.

Re: Άγιοι επτά Μακκαβαίοι και Χανουκά

3
Κατά τη ταπεινή μου γνώμη πρέπει να μελετηθούν τα 3 βιβλία των Μακκαβαίων που είναι ούτως ή άλλως στον κανόνα μας (υπάρχουν στην Π.Διαθήκη) και μάλιστα μιλάνε για τον Μέγα Αλέξανδρο :
Α΄ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ 1 Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του. 1Ο Αλέξανδρος ο Μακεδόνας, γιος του βασιλιά Φίλιππου, ήρθε από τη χώρα των Χετιίμ και νίκησε το Δαρείο, βασιλιά των Μήδων και Περσών, κι έγινε βασιλιάς στη θέση του Δαρείου, όπως βασίλευε ήδη και στην Ελλάδα. 2Ο Αλέξανδρος έκανε πολλούς πολέμους, κυρίεψε πολλές οχυρωμένες πόλεις και θανάτωσε τους τοπικούς βασιλιάδες. 3Έφτασε μέχρι τα πέρατα της οικουμένης,........
https://www.bible.com/el/bible/346/1MA.1.TGVD
και το 4ο το Απόκρυφο....http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG ... accabD.htm


αν θέλουμε εμείς να έχουμε άποψη πάνω σε αυτό το θέμα.

Γενικώς, θεωρείται ότι οι Μακκαβαίοι πολεμούσαν κατά του Αντιόχου Δ΄ του Επιφανούς (215 π.Χ. – 164 π.Χ.), ο οποίος δεν συμπεριφέρθηκε ως Έλληνας στους υπόδουλους Ιουδαίους, αλλά ως δυνάστης ανατολίτης - σατράπης! Κατά αυτού του "ελληνισμού" και "ελληνων" ήταν οι Μακκαβαίοι και όχι κατά του Ελληνικού Έθνους! Όλα πρέπει να λαμβάνονται σε συνάρτηση με τον χρόνο, τον τόπο, την περιοχή, και όχι έτσι γενικά και αόριστα να λέμε. Για αρχή, καλό είναι να γνωρίζει κάποιος την Επανάσταση των Μακκαβαίων ως ιστορικό γεγονός και αφού μελετήσει τα 4 βιβλία των Μακκαβαίων να σχολιάσει αυτό το θέμα.
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν
Απάντηση

Επιστροφή στο “Eλληνισμός-Χριστιανισμός”

cron