Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
Ὁ Ἅγιος τόν 4ο αἰῶνα μ.Χ. εἶχε νά ἀντιμετωπίσει δύο διαφορετικές ἀμφισβητήσεις. Ἀπό τή μία πλευρά εἶχε τούς «ὑπεράγαν Ὀρθοδόξους», οἱ ὁποῖοι πίστευαν ὅτι ὁ Χριστιανός δέν πρέπει νά μελετᾶ τά ἀρχαιοελληνικά κείμενα γιά νά μή ἀλλοτριωθεῖ ἡ πίστη του. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ὁ αὐτοκράτωρ Ἰουλιανός, ὁ γνωστός καί ὡς Παραβάτης ἤ Ἀποστάτης, εἶχε ἀπαγορεύσει στούς Χριστιανούς καί νά διδάσκουν καί νά διδάσκονται τά ἀρχαῖα ἑλληνικά κείμενα. Τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν βρίσκω κάποιες ἀντιστοιχίες μέ τίς συζητήσεις πού γίνονται στήν ἐποχή μας. Ἄν καί ἀπέχουμε 17 αἰῶνες ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, ἔχουμε καί σήμερα ὁρισμένους πού μᾶς καλοῦν νά εἴμαστε μόνον Χριστιανοί καί νά μήν τονίζουμε τήν ἑλληνιότητά μας καί ἄλλους στήν ἀντίπερα ὄχθη πού ζητοῦν νά εἴμαστε μόνον Ἕλληνες καί ὄχι Χριστιανοί. Ἡ ἰσορροπία μεταξύ αὐτῶν τῶν δύο ἄκρων εἶμαι βέβαιος ὅτι βρίσκεται στά κείμενα τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας καί κατ’ἐξοχήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου.
Πρός τούς Χριστιανούς πού ἀπέρριπταν τήν κλασική ἑλληνική παιδεία ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, ἄριστος μελετητής καί γνώστης τῶν ἑλληνικῆς φιλοσοφίας, ἀπαντᾶ μέ μία χαρακτηριστική ἐπισήμανσή του στόν «Ἐπιτάφιον εἰς τόν Μέγαν Βασίλειον»(1), τήν ὁποία παραθέτω σέ νεοελληνική ἀπόδοση ἀπό τόν Καθηγητή Εὐάγγελο Θεοδώρου:
«Νομίζω πώς ἔχει γίνει παραδεκτό ἀπ’ ὅλους τούς συνετούς ἀνθρώπους ὅτι ἡ παιδεία εἶναι τό πρῶτο ἀπό τά ἀγαθά πού ἔχουμε. Καί ὄχι μόνο ἡ χριστιανική μας παιδεία, πού εἶναι ἡ ἐκλεκτότερη καί ἐπιδιώκει τή σωτηρία καί τό κάλλος τῶν θείων πραγμάτων, τά ὁποῖα μόνο μέ τόν νοῦ συλλαμβάνονται. Ἀλλά καί ἡ ἐξωχριστιανική παιδεία, τήν ὁποία πολλοί χριστιανοί, ἔχοντας σχηματίσει λανθασμένη ἀντίληψη γι’ αὐτήν, τήν περιφρονοῦν, ἐπειδή, λέγουν, κρύβει δόλιους σκοπούς, εἶναι ἐπικίνδυνη καί ἀπομακρύνει ἀπό τόν Θεό. Γιατί ὅπως ἀκριβῶς δέν πρέπει νά περιφρονοῦμε τόιν οὐρανό, τή γῆ καί τόν ἀέρα, καί ὅσα ὑπάρχουν σ’ αὐτά, ἐπειδή μερικοί ἔχουν σχηματίσει λανθασμένη ἀντίληψη καί, ἀντί νά λατρεύουν τόν Θεό, λατρεύουν τά δημιουργήματά Του, ἀλλά ἀφοῦ πάιρνουμε ἀπ’ αὐτά ὅ, τι εἶναι χρήσιμο γιά τή ζωή καί τήν ἀπόλαυσή μας, ἀποφεύγουμε ὅ, τι εἶναι ἐπικίνδυνο.... Κατά τόν ἴδιο τρόπο καί ἀπό αὐτά πού μᾶς προσφέρει ἡ ἐξωχριστιανική παιδεία παραδεχτήκαμε ὅ, τι εἶναι χρήσιμο στήν ἔρευνα καί στίς θεωρητικές ἀναζητήσεις, ἐνῶ ἀποκρούσαμε καθετί πού ὁδηγεῖ στήν εἰδωλολτρεία, στήν πλάνη καί στό βάθος τῆς καταστροφῆς. Μάλιστα ἀπό τήν ἐξωχριστιανική παιδεία ἔχουμε καί ὠφεληθεῖ στήν εὐσέβεια καί στή λατρεία τοῦ Θεοῦ, γιατί γνωρίσαμε καλά τό ἀνώτερο ἀπό τό χειρότερο καί ἔχουμε κάμει δύναμη τῆς διδασκαλίας μας τίς ἀδυναμίες ἐκείνης. Λοιπόν δέν πρέπει νά περιφρονοῦμε τήν παιδεία, ἐπειδή μία τέτοια περιφρόνηση φαίνεται καλό σέ μερικούς. Ἀντίθετα πρέπει νά θεωροῦμε ἀμαθεῖς καί ἀμόρφωτους τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν αὐτή τήν ἀντίληψη».
Μ’ αύτόν τόν ὡραῖο τρόπο ὁ Ἅγιος συνιστᾶ τήν «θύραθεν» ἤ «ἔξωθεν» παιδεία, δηλαδή τά ἑλληνικά γράμματα ἀπό τόν Ὅμηρο μέχρι τούς κλασικούς συγγραφεῖς, ὠς εἰσαγωγική καί ὡς συμπληρωματική πρός τήν ἀνώτερη ἀγωγή πού εἶναι ἡ χριστιανική. Σχετικά μέ τό αἴτημα τοῦ Ἰουλιανοῦ νά μή διορίζονται οἱ Χριστιανοί ὡς δάσκαλοι τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων ὁ Γρηγόριος ἔγραψε δύο πολύ ἐνδιαφέροντα κείμενα μέ τόν τίτλο «Πρός Ἰουλιανόν Βασιλέα Στηλιτευτικός» καί μέ ἀρίθμηση Α΄καί Β΄ Στόν Α΄Στηλιτευτικό, ἀφοῦ ἀναλύει μέ θαυμαστή γνώση τί ἀπορρίπτουν οἱ Χριστιανοί καί τί διατηροῦν ἀπό τά κείμενα τῶν Ἀρχαίων, ἀπευθύνει πρός τόν Ἱουλιανό το ρητορικό ἐρώτημα: «Τίνος τοῦ ἑλληνίζειν εἰσίν οἱ λόγοι;»(2). Δηλαδή ποιός ἔχει τό δικάιωμα νά διδάσκει καί νά μελετᾶ τά ἀρχαῖα ἑλληνικά κείμενα; Καί συνεχίζει: «Ἤ θά μᾶς πεῖς ὅτι εἶναι δικάιωμα μόνον τῶν ὀπαδῶν τῆς ἀρχαίας θρησκείας ἤ ὅλου τοῦ ἔθνους». Καί δίνει ἀμέσως ὁ Γρηγόριος τήν ἀπάντηση: «Δέν εἶναι δικάιωμα μόνον τῶν ὀπαδῶν τῆς ἀρχαίας θρησκείας ἡ διδασκαλία τῶν ἑλληνικῶν κειμένων».
Κατά τόν Γρηγόριο τό δικάιωμα αὐτό τό ἔχουν ὅσοι πιστεύουν ὅτι ἀνήκουν στό «ἔθνος» κατά τήν ὁρολογία πού ὁ ἴδιος χρησιμοποιεῖ. Πρόκειται γιά τόν πρῶτο χριστιανικό ὁρισμό περί ἔθνους, ὅπου ὁ Ἄγιος προσδίδει ἔννοια πολιτιστική, μορφωτική καί ὄχι φυλετική, βιολογική. Αἰσθάνεται ὅτι καί ὁ ἴδιος ἀνήκει σ’ αὐτό τό ἔθνος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού ὅπως μαρτυρεῖ καί ἡ ἐτυμολογία τῆς λέξεως εἶναι κοινότητα ἠθῶν καί ἐθίμων ( ἔθνος: ἀπό τή λέξη ἔθος=συνήθεια). Μία πολιτιστική κοινότητα εἶναι ὁ Ἑλληνισμός κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο θεμελιωμένη ἐπάνω στήν ἑλληνική κλασική παιδεία καί στήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική ἀγωγή. Αὐτό ἦταν καί τό μορφωτικό πρότυπο τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, τό ὁποῖο δυστυχῶς ἐγκαταλείπεται στίς ἡμέρες μας.
Τήν εὐγνωμοσύνη του γιά τήν Ἑλλάδα ὅπου σπούδασε ( Ἀθήνα) καί τήν ἐκτίμησή του γιά τούς Ἕλληνες πού γρήγορα καί ἀβίαστα δέχθηκαν τόν Χριστιανισμό ἐκφράζει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος σέ ἕνα ἐπίγραμμά του ἀπό τή σειρά «Ἔπη εἰς ἑαυτόν»(3). Μιμούμενος ἀριστοτεχνικά τά ἀρχαιοελληνικά ἐπιγράμματα γράφει:
«Ἑλλάς ἐμή, νεότης τε φίλη, κί ὅσσα πέπασμαι καί δέμας ὡς Χριστῷ εἴξατε προφρονέως». Πού σημαίνει: Ἑλλάδα μου, ἀγαπημένη, ὅπου πέρασα τή νεότητά μου καί ὅσσα μέ συγκροτοῦν καί σῶμα μου, σᾶς ἀγαπῶ, διότι προθύμως δοθήκατε στόν Χριστό! Αὐτό εἶναι τό τελικό κριτήριο γιά κάθε παιδευτικό ἀγαθό πού προσφέρει ἡ ἑλληνική παιδεία, μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος. Ἡ ἀναφορά στόν Χριστό, ὁ πνευματικός προσανατολισμός μας πρός τόν ἀληθινό Θεό καί τό Εὐαγγέλιό του. Ἡ ἑλληνική παιδεία εἶναι ἕνα πολύ χρήσιμο ἐργαλεῖο ἀρκεῖ νά ὁδηγεῖ στήν Χριστιανική ἀγωγή καί νά μή μᾶς ἀοκόπτει ἀπό αὐτή.
Ἔτσι μέ τή βοήθεια τῶν μεγάλων Πατέρων καί μέ τήν συνεισφορά τῶν δασκάλων τοῦ Γένους καί τοῦ πιστοῦ λαοῦ δημιουργήθηκε ἡ ἑλληνορθόδοξη παιδεία. Σ’ αὐτό τό πνευματικό καί ἠθικό ἔρεισμα στηρίχθηκε ὁ Ἑλληνισμός σέ καλές ἀλλά καί σέ δύσκολες στιγμές καί αὐτό τό πολιτιστικό ἀγαθό προσέφερε μέ οἰκουμενική διάθεση σέ ἄλλους λαούς. Ἡ ἑλληνορθόδοξη παιδεία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶναι ταυτοχρόνως πανανθρώπινη καί ἑλληνική, διαχρονική καί ἐπίκαιρη. Γι’ αὐτό μπορεῖ νά μᾶς κρατήσει ὄρθιους καί σήμερα ἀπέναντι στήν ὑλιστική καί ἰσοπεδωτική παγκοσμιοποίηση.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(1)
Migne Ἑλληνική Πατρολογία , τόμος 36, σελ. 508-509.
(2)
Migne Ἑλληνική Πατρολογία, τόμος 35, παράγρ. 103-104.
(3)
Migne Ἑλληνική Πατρολογία, τόμος 37, ἐπίγραμμα ἀριθμ. 1449
Κ.Χ.
Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων
http://drupal.antibaro.gr/node/2530
https://christianvivliografia.wordpress ... 82/page/2/
Στίς 25 Ἰανουαρίου ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί στίς 30 τοῦ ἰδίου μηνός τόν τιμοῦμε καί πάλι μαζί μέ τόν Μέγα Βασίλειο καί τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο. Πρόκειται γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες, κορυφαίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας και προστάτες τῆς ἑλληνικῆς παιδείας. Εἶναι κατάλληλη, λοιπόν, ἡ εὐκαιρία νά θυμηθοῦμε τίς ἀπόψεις τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ γιά τήν ἑλληνική παιδεία, τήν ἀρχαία γραμματεία καί γιά τό πολυσυζητημένο-σήμερα-ζήτημα τῆς ἑλληνικότητας.Επιστροφή στο “Eλληνισμός-Χριστιανισμός”
- Φιλούμενος φόρουμ
- - Πίνακας ανακοινώσεων
- - - Αλληλοβοήθεια
- - Ας γνωριστούμε!!!
- - H δική μας γωνιά!(μόνο ενεργά μέλη)
- - - Δικές σας εμπειρίες!!!
- Γενικές συζητήσεις
- - Επικαιρότητα
- - - Ειδησεις απο την Ελλάδα
- - - Ειδησεις απο τον υπόλοιπο κόσμο
- - - Παγκόσμια - Ελληνική Οικονομία
- - Διαφορες συζητήσεις και θέματα.
- - - Δικές σας απορίες
- - - Διάφορα θέματα απο EMAIL
- - - Σαν σήμερα
- - - Ψηφοφορίες
- Παγκόσμια Γεωπολιτική και εθνικός ανθελληνισμός
- - Ο εντός των πυλών ανθελληνισμός
- - - Το μεταναστευτικό ζήτημα
- - - Το παρακράτος και η διαβρωμένη πολιτική
- - - Μ.Κ.Ο. Μπίζνες Καλά Οργανωμένες
- - Η εναντίον της Ελλάδος επιβουλή
- - - Ελληνοσκοπιανά
- - - Ελληνοτουρκικά
- - - Ελληνοεβραικά
- - Παγκοσμιοποίηση και γεωπολιτική
- - - Οι εξελίξεις στα Βαλκάνια
- Παγκοσμιοποίηση
- - Νέα τάξη Πραγμάτων
- - - Η νέα τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα
- - - Δυναστείες και Οικογένειες
- - Νέα Εποχή. Πρόσωπο και Προσωπείο
- - - Τα νεοεποχιτικά ευαγγέλια
- - - Μυστικισμός - Αποκρυφισμός - Πνευματισμός
- - Σύμβολα και αποσυμβολισμοί
- - Βιομηχανία υποταγής συνειδήσεων
- - - Η παραχάραξη της ιστορίας και του πολιτισμού
- - O Μεγάλος Αδελφός - Big Brother state
- - - MicroChip- rfid Το Χάραγμα της Νέας Εποχής?
- - - Νέα από το Κράτος του Μεγάλου Αδελφού
- - - Ο μεγάλος αδερφός στην Ελλαδα
- - - Συστηματα Παρακολούθησης
- - Μυστικές Εταιρείες-Λέσχες-Στοές
- - - Μασωνία - Τεκτονισμός
- - - Τα Τάγματα και οι Λέσχες
- - - Η Μασωνία στην Ελλαδα
- - - Το παγκόσμιο δίχτυ του Σιωνισμού
- - Νεοταξικές Τεχνολογίες και Μαυρα Προγραμματα
- - - HAARP και άλλα υπερόπλα
- - - Η Ιδεολογία του Θανάτου
- - - Chemtrails,oι χημικές ουρές
- - Η Δική μας Αντίσταση
- - - Δράση κατά της Παγκοσμιοποίησης
- - - Ι.Μ.Εσφιγμένου. Το μοναστήρι που έγινε σύμβολο
- - - Αντινεοταξικά τραγούδια
- - - Κληρικοί στην υπηρεσία του Χριστού και της Ελλάδας
- Θρησκευτική αναζήτηση
- - Ορθοδοξία
- - - Γενικά θέματα
- - - Βίοι Αγίων
- - - Διδασκαλιες αγιων και αποστάγματα πατερικης σοφιας
- - - Δογματική, μυστήρια και εορτές
- - - Ιστορικά θέματα για την Εκκλησία
- - - Ανάγνωση και ερμηνεία της Αγίας Γραφής
- - Οικουμενισμός - Πανθρησκεία
- - - Οικουμενιστικές κινήσεις
- - - Kληρικοί στην υπηρεσία του Αντιχρίστου.
- - "Ο Καιρός γάρ εγγύς"
- - - Αντίχριστος - 666 - χξς\'
- - - Προφητείες και Αποκάλυψη
- - - - Προφητείες Γερόντων
- - - - Διάφορες Προφητείες
- - - Σημεία των Καιρών
- - Γενικά θέματα περί θρησκείας
- - - Πνευματικές αναζητήσεις
- - - Eλληνισμός-Χριστιανισμός
- - - Θεός και επιστήμη
- - - O Aντιχριστιανισμός σε όλο του το μεγαλείο
- - Άλλες θρησκείες & αιρέσεις,σἐκτες & παραθρησκείες,
- - - Ισλάμ
- - - Παπισμός
- - - Ιεχωβάδες
- - - Παραθρησκεία-Νεοφανείς Αιρέσεις-Σέχτες-Καταστροφικές Λατρείες
- H Ελλάδα ανά τους αιώνες
- - Γενικά περί Ελλάδας
- - - Μεγάλοι Έλληνες
- - - Θέματα για την Μακεδονία - Θράκη
- - - Θέματα για το Αιγαίο
- - - Χαμένες Πατρίδες
- - Η Ελληνική Γλώσσα
- - Η Κύπρος
- - Ιστορικά θέματα
- Αρχαιότητα
- - Αρχαία Ελλάδα
- - - Οι επιστήμες στην αρχαία Ελλάδα
- - - Ελληνική μυθολογία
- - - Θεματολογία περί Μέγα Αλέξανδρου
- - - Αρχαίοι Ελληνες που άφησαν εποχή
- - - Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
- - - Αρχαία Ελληνικά Μυστήρια
- - - - Παγκόσμιος Αρχαιοελληνικός πολιτισμός
- - Αρχαίοι πολιτισμοί
- - - Αρχαίες και σύγχρονες φυλές
- - - Παγκόσμια μυθολογία
- Το φόρουμ του ανεξήγητου και του μεταφυσικού
- - Ανεξήγητα,μυστήρια και παράξενα φαινόμενα.
- - - Ο κόσμος του μεταφυσικού
- - - Τα μυστήρια της αρχαιότητας
- - - Εξωγήινοι - ATIA - UFO
- - - Παραψυχολογία
- - - Περίεργα πλάσματα
- - - Tόποι δύναμης
- Επιστήμη & Περιβάλλον
- - Επιστήμες
- - - Επιστημονικά "παράξενα"-Περίεργες εφευρέσεις
- - - Αστρονομία - Αστροφυσική-Διάστημα
- - - Αρχαιολογία - Προιστορία και σχετικές ανακαλύψεις
- - - - Αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα
- - - Yγεία
- - Περιβαλλοντικές ανησυχίες
- - - Γενικά θέματα
- - - - H απάτη της υπερθέρμανσης και των κλιματικών αλλαγών
- - - Περιβαλλοντικές καταστροφές
- - - Εθελοντισμός-Προτάσεις-Δράσεις
- - - Εναλλακτικές πηγές ενέργειας
- Η συλλογή μας
- - Τα βιντεάκια μας
- - Youtube video-Συλλογή
- - - Βιντεάκια για τη Νέα Τάξη
- - - Βιντεάκια για την αρχαία και νεότερη Ελλάδα
- - - Βιντεάκια για την θρησκεία.
- - - Βιντεάκια με UFO,μεταφυσικά και ανεξήγητα φαινόμενα.
- - - Βιντεάκια διάφορα
- - Βιβλιοθήκη
- - - Βιβλία με θρησκευτικό περιεχόμενο
- - - - Λειτουργικά κείμενα,βίοι αγίων και παρακλητικοί κανόνες
- - - - Αντιαιρετικά Βιβλία
- - - - Bιβλία Πατερικής σοφίας
- - - Iστορικά βιβλία
- - - Βιβλια για τον αρχαίο Ελληνικό κοσμο
- - - - Αρχαία Ελληνική γραμματεία
- - - Βιβλία για την Ελληνική γλώσσα
- - - Διάφορα