http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/3/1/a/ ... 000106.tkl


Ὁ Θησαυρός εἶναι μιά συλλογή τριάντα ἕξι λόγων σέ Δεσποτικές καί Θεομητορικές ἑορτές, σέ ἑορτές Ἁγίων, ἀλλά καί σέ Κυριακές τοῦ Τριωδίου καί τοῦ Πεντηκοσταρίου. Στό μέσον περίπου τῆς συλλογῆς (ὡς 15ος λόγος) ὑπάρχει καί ἕνας ἐπικήδειος πού ἐκφωνήθηκε στήν κηδεία κάποιου ἄρχοντος καί τιτλοφορεῖται: «Διδασκαλία προτρεπτική περί τοῦ μή σφροδρῶς θρηνεῖν τούς τελευτῶντας».

Σύμφωνα μέ τόν π. Γεώργιο Μεταλληνό: «Ὁ «Θησαυρός» εἶναι σημαντικός μάρτυρας τῆς ἡσυχαστικῆς μας παραδόσεως, ὅπως συνεχίσθηκε στά χρόνια τῆς Ὀθωμανοκρατίας καί Λατινοκρατίας, ὁ δέ συντάκτης του ἄριστος ἐκφραστής της. Καί ὁ συγγραφέας καί τό ἔργο του κινοῦνται μέσα στήν πατερικότητα, τήν αὐθεντική ὀρθόδοξη παράδοση, τήν παράδοση τοῦ ἡσυχασμοῦ».


Οἱ ἕνδεκα πρῶτοι λόγοι τοῦ Θησαυροῦ ἀναφέρονται στά κύρια γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ὅσιος Δαμασκηνός ξεκινάει ἀπό τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου καί συνεχίζει ἀκολουθώντας τόν ἑορτολογικό κύκλο τοῦ ἔτους καί ὄχι τήν χρονολογική σειρά τῶν δεσποτικῶν γεγονότων. Ἔτσι ἀναφέρεται στήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, καί κατόπιν στά ἅγια Θεοφάνεια, τήν Ὑπαπαντή, τήν Ἔγερση τοῦ Λαζάρου, τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, τήν Θεόσωμο Ταφή, τό ἅγιο Πάσχα, τήν Ἀνάληψη τοῦ Σωτῆρος, τήν Πεντηκοστή καί τέλος στήν Μεταμόρφωση.


Στήν συνέχεια ἀκολουθοῦν ἐννέα λόγοι, πού δέν μποροῦν νά ἐνταχθοῦν σέ μιά χρονολογική σειρά, μέ πρώτους δύο λόγους πού ἀναφέρονται σέ Θεομητορικές ἑορτές: στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καί στά Εἰσόδια. Ἀκολουθοῦν δύο ἄλλοι λόγοι μέ περιεχόμενο προτρεπτικό: Διδασκαλία προτρεπτική περί νηστείας καί περί τοῦ μή σφοδρῶς θρηνεῖν τούς τελευτῶντας. Ἀπό τούς ὑπόλοιπους πέντε λόγους οἱ τρεῖς ἀναφέρονται σέ μαρτύρια ἁγίων: τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου καί τοῦ ἁγίου Εὐσταθίου, τοῦ δευτέρου Ἰώβ, ἕνας στόν Βίο τοῦ ἁγίου Νικολάου καί ἕνας στά θαύματα τῶν Ταξιαρχῶν Μιχαήλ καί Γαβριήλ. Μπορεῖ νά θεωρήση κανείς ὅτι οἱ λόγοι αὐτοί ἔρχονται ὡς συνέπεια τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν, δηλαδή ὡς συνέπεια τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἱδρύσεως τῆς Ἐκκλησίας ὡς σώματός Του. Προσπαθοῦν νά προτρέψουν καί νά θερμάνουν τό ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας στήν ἐν Χριστῷ ζωή, κάτω ἀπό τόν μαρτυρικό ζυγό ἑνός σκληροῦ ἀλλόθρησκου δυνάστη.

Οἱ ἑπόμενοι δεκατέσσερις λόγοι ἀναφέρονται στίς Κυριακές τοῦ Τριωδίου καί τοῦ Πεντηκοσταρίου. Ξεκινοῦν ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου καί φθάνουν ἕως τήν Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων. Ἀπό αὐτόν τόν κύκλο τῶν λόγων ἀπουσιάζουν οἱ Κυριακές τῶν Βαΐων, τοῦ Πάσχα καί τῆς Πεντηκοστῆς, πού περιλήφθηκαν στόν πρῶτο κύκλο τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν. Ὁ κύκλος αὐτῶν τῶν δεκατεσσάρων λόγων κλείνει μέ δύο λόγους σέ μαρτύρια ἁγίων: τοῦ Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου καί τοῦ Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος. Στούς λόγους γιά τούς μάρτυρες βλέπει κανείς τό πῶς ὁ ὅσιος Δαμασκηνός τόνωνε τό μαρτυρικό φρόνημα τῶν Χριστιανῶν, γιά τούς ὁποίους ἦταν ἐνεργός ὁ πειρασμός τοῦ διωγμοῦ γιά τήν πίστη.