Re: Περί της θεωρίας της δι' εξελίξεως καταγωγής του ανθρώπου

19
...συνέχεια από προηγούμενο

(3) Ένας εξελισσόμενος κόσμος

Σύμφωνα με αυτή την τρίτη άποψη, ο κόσμος έχει μεγάλη διάρκεια και συνεχώς μεταβάλλεται, εξελίσσεται. Παρότι μπορεί να μας φαίνεται παράξενο σήμερα, η έννοια της εξέλιξης ήταν αρχικά ξένη προς τη δυτική σκέψη. Η ισχύς του χριστιανικού φονταμενταλιστικού δόγματος ήταν τόσο δυνατή ώστε απαιτήθηκε μια μακρά σειρά από διαδικασίες αλλαγής και ανάπτυξης στον 17ο και 18ο αιώνα προτού γίνει πλήρως αποδεκτή η ιδέα της εξέλιξης. Όσον αφορά την επιστήμη, η αποδοχή της εξέλιξης σήμαινε ότι ο κόσμος δεν μπορούσε πλέον να θεωρείται απλώς το κέντρο δράσης των φυσικών νόμων, αλλά έπρεπε να ενσωματώσει την ιστορία και, το πιο σημαντικό, τις παρατηρούμενες αλλαγές στον έμβιο κόσμο προϊόντος του χρόνου. Σταδιακά, ο όρος «εξέλιξη» κατέληξε να σημαίνει αυτές τις αλλαγές.

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΑΛΛΑΓΕΣ;

Τα πάντα σε αυτή τη Γη φαίνεται να βρίσκονται σε συνεχή ροή. Συμβαίνουν άκρως τακτικές μεταβολές. Η αλλαγή από τη μέρα στη νύχτα και πάλι στη μέρα, η οποία οφείλεται στην περιστροφή της Γης, αποτελεί μια τέτοια τακτική κυκλική μεταβολή. Το ίδιο και οι μεταβολές στη στάθμη της θάλασσας κατά τις παλίρροιες που προκαλούνται από τον σεληνιακό κύκλο. Ακόμα πιο εκτεταμένες είναι οι εποχικές αλλαγές λόγω της ετήσιας περιστροφής της Γης γύρω από τον Ήλιο. Άλλες μεταβολές είναι έκτακτες και ακαθόριστες, όπως οι κινήσεις των τεκτονικών πλακών, η δριμύτητα του χειμώνα από χρονιά σε χρονιά, ή οι μη περιοδικές κλιματικές αλλαγές (το φαινόμενο ΕΙ Nino, οι περίοδοι των παγετώνων), όπως και οι περίοδοι ευημερίας στην οικονομία ενός συγκεκριμένου έθνους. Οι μη τακτικές μεταβολές είναι κατά μεγάλο μέρος απρόβλεπτες, καθώς υπόκεινται σε διάφορες στοχαστικές διαδικασίες.
Ωστόσο, υπάρχει ένας ιδιαίτερος τύπος μεταβολής που φαίνεται να βαίνει συνεχώς και να έχει μια κατευθυντήρια συνιστώσα. Η μεταβολή αυτή ονομάζεται εξέλιξη. Η πρώτη ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τις ιστορίες περί Δημιουργίας, αλλά ότι μάλλον εξελίσσεται μπορεί να εντοπιστεί στον 18ο αιώνα. Τελικά έγινε αντιληπτό ότι η στατική scala naturae μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος βιολογικής κυλιόμενης κλίμακας, οδηγώντας από τους κατώτερους οργανισμούς σε όλο και ανώτερους, και τελικά στον άνθρωπο. Όπως ακριβώς η βαθμιαία αλλαγή κατά την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου οργανισμού οδηγεί από το γονιμοποιημένο αβγό στο πλήρως ανεπτυγμένο ενήλικο άτομο, ομοίως πιστευόταν ότι και ο οργανικός κόσμος ως σύνολο μετακινούνταν από τους απλούστερους οργανισμούς σε όλο και πιο πολύπλοκους, με αποκορύφωμα τον άνθρωπο. Ο πρώτος συγγραφέας που διατύπωσε λεπτομερώς τη συγκεκριμένη ιδέα ήταν ο γάλλος φυσιοδίφης Lamarck. Μάλιστα κάποιος απέδωσε στη λέξη εξέλιξη, που αρχικά είχε χρησιμοποιηθεί από τον Charles Bonnet στην περιγραφή της ανάπτυξης του αβγού, την έννοια της ανάπτυξης του έμβιου κόσμου. Η εξέλιξη, είπε κάποιος άλλος, συνίσταται στη μεταβολή από το απλό στο πολυσύνθετο και από το κατώτερο στο ανώτερο. Η εξέλιξη, πραγματικά, ήταν αλλαγή, αλλά έμοιαζε να είναι μια ευθύγραμμη αλλαγή, μια αλλαγή προς ολοένα και μεγαλύτερη τελειότητα, όπως λεγόταν την εποχή εκείνη, και όχι κυκλική αλλαγή όπως οι εποχές του χρόνου, ή έκτακτη αλλαγή όπως οι εποχές των παγετώνων ή ο καιρός.

Αλλά τι είναι αυτό που πραγματικά εμπλέκεται σε τούτη τη συνεχή μεταβολή του οργανικού κόσμου; Το εν λόγω ερώτημα στην αρχή ήταν αρκετά αμφιλεγόμενο, αν και ο Δαρβίνος γνώριζε ήδη την απάντηση. Τελικά, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής σύνθεσης, προέκυψε μια ομοφωνία: «Εξέλιξη είναι η αλλαγή στις ιδιότητες των πληθυσμών των οργανισμών μέσα στο χρόνο.» Με άλλα λόγια, ο πληθυσμός είναι η αποκαλούμενη μονάδα της εξέλιξης. Τα γονίδια, τα άτομα και τα είδη παίζουν επίσης ρόλο, αλλά την οργανική εξέλιξη τη χαρακτηρίζει η αλλαγή στους πληθυσμούς.
Μερικές φορές υποστηρίζεται ότι η εξέλιξη, με το να παράγει την τάξη, έρχεται σε αντίθεση με το «νόμο της εντροπίας» της φυσικής, σύμφωνα με τον οποίο κάθε εξελικτική αλλαγή θα έπρεπε να προκαλεί αύξηση της αταξίας. Στην πραγματικότητα δεν υφίσταται κάποια αντίθεση, επειδή ο νόμος της εντροπίας ισχύει μόνο για κλειστά συστήματα, ενώ η εξέλιξη των ειδών των οργανισμών λαμβάνει χώρα σε ένα ανοικτό σύστημα, στο οποίο οι οργανισμοί μπορούν να μειώνουν την εντροπία εις βάρος του περιβάλλοντος, και στο οποίο η παροχή ενέργειας από τον Ήλιο είναι συνεχής.
Η εξελικτική σκέψη εξαπλώθηκε κατά το δεύτερο μισό του 18ου και το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, όχι μόνο στη βιολογία αλλά και στη γλωσσολογία, τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία, την οικονομία και άλλους οργανωμένους τομείς σκέψης. Εντούτοις, η εξελικτική σκέψη παρέμεινε για την επιστήμη στο σύνολο της μειοψηφούσα άποψη για πολύ καιρό. Η πραγματική μετατόπιση από την πίστη σε έναν σταθερό κόσμο στην εξελιξικρατία προκλήθηκε από το συγκλονιστικό γεγονός της δημοσίευσης του βιβλίου On The Origin of Species (Περί της καταγωγής των ειδών) από τον Κάρολο Δαρβίνο, στις 24 Νοεμβρίου του 1859.

σημ. Όσον αφορά για τον C.Darwin μπορεί να ήταν ο πρώτος σύγχρονος που έθεσε το πλαίσιο για την εξέλιξη αλλά στην αρχαιότητα σπουδαίοι προγονοί μας είχαν από τότε μιλήσει για εξέλιξη της ζωής από απλούστερα είδη σε πιο πολύπλοκα (παράδειγμα ο Αναξίμανδρος και άλλοι ίωνες πρωτοεπιστήμονες) άσχετα αν κατόπιν οι εντυπωσιακές για την εποχή ιδέες τους καταπνίχτηκαν από διάφορα θεοκρατικά καθεστώτα.
Απάντηση

Επιστροφή στο “Ορθοδοξία”

cron