Νεοκλασικισμός - αναβίωση της κλασσικής ελληνικής τέχνης & πολιτισμού

1
Ο Νεοκλασικισμός (Από τα Ελληνικά νέος και κλασικός )[1] είναι το όνομα που δόθηκε σε δυτικά πολιτισμικά κινήματα των εικαστικών τεχνών, της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της μουσικής και της αρχιτεκτονικής, τα οποία αντλούν έμπνευση από της κλασική τέχνη και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας ή της αρχαίας Ρώμης. Το κύριο ρεύμα του νεοκλασικισμού συνέπεσε με τον 18ο αι. και επεκτάθηκε στις αρχές του 19ου αι. ως ανταγωνιστικό ιδίωμα του ρομαντισμού[2]. Σε ό,τι αφορά στην αρχιτεκτονική, το στιλ επιβίωσε έως τον 20ό αιώνα.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE ... F%8C%CF%82
Εικόνα
Ο κλασικισμός και ο νεοκλασικισμός

Ο κλασικισμός το 16ο αιώνα δημιουργείται ως αντίδραση προς τις ακρότητες της τέχνης του μανιερισμού και αργότερα προς τις ακρότητες του μπαρόκ και αναπτύσσεται παράλληλα με αυτη κατά το 16ο αιώνα μ.Χ.

Ο κλασικισμός προτείνει μια ήρεμη και αρμονική σύνθεση, σχέδιο με σωστές αναλογίες, ρυθμική κίνηση και φωτοσκιάσεις απαλές με απαλότερο πλάσιμο των όγκων. Τα θέματα με ατμόσφαιρα υψηλού ήθους και ανώτερης πνευματικής στάθμης, ώστε να πλησιάζουν στο επίπεδο και στο ήθος της αρχαιότητας, πιο κοντά στο κλασικό μέτρο.

Ο κλασικισμός εμφανίζεται αρχικά στην Ιταλία, με κύριο εισηγητή του το ζωγράφο Αννίμπαλε Καράτσι.

Όμως ο αξιολογότερος κλασικιστής ζωγράφος είναι ο Γάλλος Νικολά Πουσσέν

Το 18ο αιώνα μ.Χ. αναζωπυρώνεται το πάθος για την αρχαιολογική
έρευνα και λαμβάνουν χώρα σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις.
Το γεγονός αυτό σχετίζεται με την εμφάνιση μιας καλλιτεχνικής
τεχνοτροπίας, του Νεοκλασικισμού, ο οποίος χαρακτηριζόταν
από το θαυμασμό προς την κλασική τέχνη της αρχαίας Ελλάδας
και της Ρώμης. Ο νέος ρυθμός επιδιώκει να αποδώσει με κάθε λεπτομέρεια
τα γεγονότα και τα αντικείμενα του φυσικού κόσμου. Ο νεοκλασικισμός έχει μεν παρόμοια χαρακτηριστικά με τον κλασικισμό, αλλά τα έργα των καλλιτεχνών, παράλληλα με το αισθητικό περιεχόμενό τους, αποκτούν συνήθως διδακτική-κοινωνική σημασία και συνδέονται με τους αγώνες του λαού για δικαιώματα και δικαιοσύνη.

Το νεοκλασικισμό διακρίνει μια σοβαρότητα και μια απλότητα. Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του Νεοκλασικισμού στη Γαλλία είναι ο Νταβίντ. Οι πίνακες του είναι μνημειώδεις, γεμάτοι ηρωικό συναίσθημα και ηθική αξιοπρέπεια. Στο έργο του εκφράζεται και ο πόθος του γαλλικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία.
http://users.sch.gr//pchaloul/rococo-ne ... lassic.htm

12. ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ

Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στην Ευρώπη η φιλοσοφία του Διαφωτισμού οδήγησε στη διαμόρφωση νέων αντιλήψεων για τον κόσμο, οι οποίες στηρίχτηκαν στη λογική και στην πίστη για τη διαρκή ανθρώπινη πρόοδο. Η επιστημονική έρευνα ανοίγει νέους δρόμους, ενώ οι αλλαγές στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές δομές των κρατών είναι πολύ μεγάλες. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι εφευρέσεις στοχεύουν στην ευτυχία του ανθρώπου και της ανθρώπινης κοινωνίας.

Το πρώτο μισό του 19ου αιώνα ο δυτικός κόσμος γνωρίζει μια σειρά από ριζικές ανακατατάξεις. H Γαλλική Επανάσταση (1789-1796) θέτει νέες βάσεις στην οργάνωση της κοινωνίας, της πολιτείας και του κράτους, καθώς και στη σχέση του ανθρώπου με το κοινωνικό σύνολο. Τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ατομική ελευθερία, η έννοια του έθνους και του ελεύθερου πολίτη, η πολιτική αρετή και η συλλογική πρόοδος χαρακτηρίζουν το τέλος του 18ου και την αρχή του 19ου αιώνα. Η ραγδαία εκβιομηχάνιση, που ξεκίνησε από την Αγγλία και στηριζόταν στις συνεχείς προόδους της επιστήμης και της τεχνικής, καθώς και η ανάπτυξη του εμπορίου οδήγησαν σε μια νέα κατανομή του κέρδους και στην κοινωνική άνοδο της αστικής τάξης. Πλήθη κόσμου συγκεντρώνονται στις πόλεις, οι οποίες γνωρίζουν τεράστια ανάπτυξη. Νέοι κόσμοι ανακαλύπτονται και καινούριες αποικίες προστίθενται στα κράτη της Ευρώπης.

Με τον όρο "Νεοκλασικισμός" εννοούμε το ρεύμα της τέχνης που επικράτησε από το 1750 περίπουέως τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα και εξέφρασε το θεωρητικό προβληματισμό της εποχής, την επαναστατική ορμή και τα υψηλά οράματα της κοινωνίας. Σύμφωνα με τις αρχές του Διαφωτισμού, κάθε επιστημονική εξέλιξη θα έπρεπε να οδηγεί τον άνθρωπο στην αθωότητα που χαρακτήριζε τα πρωτόγονα όντα και στη δημιουργία ενός κόσμου στον οποίο θα κυβερνά ο νόμος της λογικής και της ισότητας. Τα έργα τέχνης της κλασικής αρχαιότητας, σύμφωνα με τη φιλοσοφία της εποχής, θα μπορούσαν να αποτελέσουν το πρότυπο αυτής της θεωρητικής σκέψης. Η μίμηση της αρχαιότητας θα οδηγούσε έτσι στο πλησίασμα της απλότητας της φύσης, όπου κυριαρχεί το αληθινό, το μέτρο και ο κανόνας, με αποτέλεσμα την ηθική και την πολιτική αναγέννηση της ανθρωπότητας. H ελληνική τέχνη αναγνωρίζεται ως ο "ιδανικός τύπος" και, μέσα από τη μίμησή της, ο καλλιτέχνης του Νεοκλασικισμού στοχεύει στη μίμηση της φύσης και συνεπώς του ιδεώδους. Ως εκ τούτου, η μίμηση αυτού του "ιδανικού τύπου" μπορεί να διαφυλάξει τις αισθητικές και τις ηθικές αξίες που δε χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Το μεγαλείο της ψυχής, η ομορφιά των σωμάτων, οι ηθικές αξίες, η πολιτική αρετή, η μελωδικότητα της γλώσσας, το κλίμα είναι τα στοιχεία στα οποία βασίζεται η τελειότητα των έργων της ελληνικής τέχνης κατά το Βίνκελμαν (J.J. Winckelmann, 1717-1768), τον κυριότερο θεωρητικό του Νεοκλασικισμού. Τα έργα των καλλιτεχνών θα έπρεπε να διαποτίζονται από την "ευγενική απλότητα και το ήρεμο μεγαλείο" των έργων της κλασικής αρχαιότητας. H ελληνική αλλά και η ρωμαϊκή αρχαιότητα αποτέλεσαν αισθητικά αλλά και ηθικά πρότυπα, και οδήγησαν σε πολλές θεωρητικές διαμάχες, διεκδικώντας πότε η μία και πότε η άλλη τα πρωτεία της τέχνης. Τα κριτήρια εξαρτιόνταν κάθε φορά από τις ιστορικές επιλογές των κοινωνιών. Για παράδειγμα, η δημοκρατική περίοδος της ρωμαϊκής ιστορίας θεωρήθηκε πρότυπο για τη Γαλλική Επανάσταση, ενώ η αυτοκρατορική Ρώμη υπήρξε το πρότυπο της ναπολεόντειας Γαλλίας.

Για τους νέους καλλιτέχνες της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Γερμανίας το ταξίδι στη Νότια Ευ ρώπη αποτελούσε μέρος της εκπαίδευσής τους. Αρχιτέκτονες, ζωγράφοι, γλύπτες ταξίδευαν στις κοιτίδες των αρχαίων πολιτισμών και τροφοδοτούσαν τη φαντασία τους, ενώ ταυτόχρονα επιδίδονταν σε μια λεπτομερή μελέτη των αρχαιοτήτων. Παράλληλα, οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ηράκλεια και την Πομπηία έφεραν στην επιφάνεια νέα ευρήματα και συνεπώς νέες ευκαιρίες μελέτης των αρχαιότερων πολιτισμών. Η προσέγγιση της κλασικής αρχαιότητας συνοδευόταν από την πίστη στα σύγχρονα ιδανικά και στη σύγχρονη πραγματικότητα των εθνών, που διαμορφώθηκαν στην αρχή του 19ου αιώνα.

0 Νεοκλασικισμός αντιτίθεται στον υπερβολικό χαρακτήρα και στην πολύπλοκη έκφραση της τέχνης του Μπαρόκ, καθώς και στην ελαφρότητα και τη διάσπαση της μορφής του Ροκοκό. Επιδιώκει τη μετάδοση των αισθητικών αρχών που πηγάζουν από την πίστη στην αρμονία της φύσης, στη λογική και στην αντανάκλαση της ηθικής διαύγειας, της απλότητας, της κάθαρσης.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show ... /475,1800/
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Νεοκλασικισμός - αναβίωση της κλασσικής ελληνικής τέχνης

2
Με τον όρο νεοκλασικισμό, χαρακτηρίζεται μια μεγάλη πολιτιστική κίνηση, που διαδόθηκε ευρύτατα στην Ευρώπη, στη δεύτερη πεντηκονταετία του 18ου αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του 19ου. Η αρχή του ανάγεται στο ενδιαφέρον για τις αρχαιολογικές σπουδές, που ανακινήθηκε μετά τις επιτυχείς ανασκαφές του Ηρακλείου και της Πομπηίας στην Καμπανία, και από την εκπληκτική προσωπικότητα του Γερμανού ερευνητή και καλλιτέχνη Γιόχαν Γιοακίμ Βίνκελμαν, ο οποίος με την δημοσίευση του έργου του «Ιστορία της Τέχνης της Αρχαιότητος», (1764), άσκησε μεγάλη επίδραση στις αισθητικές αντιλήψεις των συγχρόνων του.
Εικόνα
Πολωνία- Μερλίνι

Η ερμηνεία που έδωσε στην κλασική αρχαιότητα ο Βίνκελμαν, βασίζεται στην αρχή, ότι η ελληνική τέχνη πραγματοποίησε κατά τρόπο τέλειο, την ιδέα του αιώνιου και ιδανικού «ωραίου», με την τελειότητα και το υψηλό πνεύμα των μορφών και με την εσωτερική ηρεμία. Οι χαρακτήρες αυτοί ανευρίσκονται στις λείες πλαστικές επιφάνειες των γλυπτών, στην αρμονία των αναλογιών των αρχιτεκτονικών μνημείων και στα αριστουργήματα της ποιήσεως, που ακόμα και όταν αποδίδουν τον πόνο ή το πάθος, εκφράζουν μια αξιοπρεπή γαλήνη και ηρεμία.
Εικόνα
Παρίσι- Κονστάν ντ'Ιβρύ

Αυτή η νέα αντίληψη για τον αρχαίο κόσμο υποκρύπτει μια καινούρια ψυχική κατάσταση, διαποτισμένη από βαθειά ανησυχία και ταραχή και σχεδόν άσχετη με άλλα προηγούμενα κλασικίζοντα ρεύματα. Το νεοκλασικό ιδεώδες εκφράζει στην πραγματικότητα μια προρομαντική διάθεση, είναι νοσταλγία περασμένων και χαμένων κόσμων, πόθος χωρίς ελπίδα ανεπανάληπτων παραδείσων, είναι τέλος μιας πλευράς του εξωτισμού, που ήταν ευρύτατα διαδεδομένος στη δεύτερη πεντηκονταετία του 18ου αιώνα.
Εικόνα
Τόμας Τζέφερσον

Η νεοκλασική τέχνη είναι το αποτέλεσμα της αντιδράσεως στο μπαρόκ και στο ροκοκό. Το μνημειακό έργο του Βίνκελμαν έγινε το ευαγγέλιο τριών γενεών καλλιτεχνών, για την προσπάθεια της κατανοήσεως της τέχνης με τα δικά της μέσα, δηλαδή από τα σχήματα και τους ρυθμούς και της αντιμετωπίσεώς της ως ιστορίας των διαδοχικών μορφών και όχι ως χρονικού των καλλιτεχνών. Σκοπός της τέχνης είναι να πραγματοποιήσει το ιδανικό κάλλος, απομιμούμενη τη φύση. Θεμελιώδεις χαρακτήρες του «ωραίου», είναι η απλότητα και η ηρεμία, η στάση και η ανάπαυση είναι ανώτερες από την κίνηση. Με τις έννοιες του δυναμισμού συνδέονται η κίνηση, η στιγμή, το αίσθημα, όλα παροδικά, ενώ με τις στατικές έννοιες συνδέονται το μεγαλείο, το κάλλος και το αιώνιο. Αιώνια είναι η εξιδανικευμένη και γυμνή μορφή, οι ατομικοί και ηθογραφικοί χαρακτήρες. Το σχήμα είναι νοητό και έγκυρο, το χρώμα είναι αισθητό και πρόσκαιρο. Το ιδανικό κάλλος είναι, όπως το νερό, τόσο καλύτερο, όσο είναι καθαρότερο, και τόσο διαυγέστερο, όσο πιο ακίνητο. Το ωραίο δεν υπάρχει στην φύση, αλλά το δημιουργεί ο καλλιτέχνης με την νοητική του δύναμη, αλλά το ιδανικό αυτό κάλλος μόνο οι Έλληνες το έφτασαν. Από τις έννοιες αυτές προκύπτουν η υπεροχή του σχήματος αντί του χρώματος, του κλειστού περιγράμματος αντί της αυθόρμητης γραμμής, του όγκου αντί της κηλίδας, της συνθέσεως αντί της εντυπώσεως και προ παντός του εξιδανικευμένου ανθρώπινου γυμνού. Ιεράρχηση αξιών με βάση τις αξίες που περιέρχονται στο θέμα, αλληγορική σύνθεση, ιστορική σύνθεση, γυμνή ανθρώπινη μορφή, προσωπογραφία, τοπίο, νεκρή φύση. Ένας σωστός πυθαγόρειος πίνακας αυστηρών και συντηρητικών κανόνων και αναλογιών, αλλά και μια αισθητική ιδεολογία τάξεως, αλήθειας και καθαρότητας θεμελιωμένη σε μια άκαμπτη ηθική.
Ο Ναπολέων, ως πρόμαχος των ιδεών της Επανάστασης, έγινε παντοδύναμος στην Ευρώπη, το νεοκλασικό στυλ στην αρχιτεκτονική έγινε το στυλ της Αυτοκρατορίας. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, παράλληλα με το ελληνικό στυλ, παρουσιάστηκε και μια γοτθική αναβίωση. Αυτή τραβούσε ιδιαίτερα τους ρομαντικούς, που δεν πείθονταν ότι η δύναμη του Λόγου θα διαμόρφωνε τον κόσμο, και νοσταλγούσαν την επιστροφή στην Εποχή της Πίστης.
Εικόνα
Ζιροντέ- Τριοζόν

Η ζωγραφική δεν ήταν πια ένα κοινό επάγγελμα που η γνώση του περνούσε από δάσκαλο σε μαθητή. Αντίθετα είχε γίνει μάθημα και το δίδασκαν στις ακαδημίες. Η λέξη ακαδημία συμβολίζει τη νέα στάση. Οι Ιταλοί καλλιτέχνες του 16ου αιώνα, ονόμασαν τις αίθουσες που μαζεύονταν ''ακαδημίες'', για να υπογραμμίσουν την ισοτιμία τους με τους λογίους, όμως τον 18ο αιώνα οι ακαδημίες αυτές έγιναν σχολές Καλών Τεχνών. Οι ακαδημίες αυτές, βρίσκονταν υπό βασιλική προστασία, ένδειξη του ενδιαφέροντος του βασιλιά για τις τέχνες του κράτους του. Η μεγάλη προβολή από τις ακαδημίες των δασκάλων του παρελθόντος, έκανε τους πελάτες να προτιμούν να αγοράζουν τους παλαιούς καλλιτέχνες, παρά να παραγγέλνουν έργα στους ζωντανούς.
Εικόνα
Φρανσουά Ζεράρ

Το αποτέλεσμα αυτής της μεγάλης κρίσης ήταν ότι οι καλλιτέχνες αναζητούσαν νέα θέματα, πιο μελοδραματικά για να προσελκύσουν το κοινό. Το μεγαλύτερο μέρος από τα παλαιότερα έργα παριστάνουν, φυσικά, θρησκευτικά θέματα από την Αγία Γραφή και τους βίους των Αγίων. Την ελληνική μυθολογία με τους έρωτες και τις έριδες των θεών, τις ηρωικές ιστορίες των Ρωμαίων με τα παραδείγματα θυσίας και ανδρείας και τα αλληγορικά θέματα που εικονογραφούν μια γενική αλήθεια προσωποποιώντας τη. Όλα αυτά άλλαξαν στην περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης. Ο καλλιτέχνης αισθάνθηκε ελεύθερος να διαλέξει για θέμα του οτιδήποτε ερέθιζε τη φαντασία του και τραβούσε το ενδιαφέρον του. Ο νεοκλασικισμός ξεκίνησε σαν άρνηση του ακαδημαϊσμού, αλλά κατέληξε σε ένα άγονο ακαδημαϊσμό.
Εικόνα
Αντουάν- Ζάν Γκρό

Η αρχιτεκτονική, η κυριότερη τέχνη της νεοκλασικής περιόδου, αντιτάσσει στην πλαστικότητα του μπαρόκ, την απλότητα των όγκων και της διακοσμήσεως, τη σκοπιμότητα των κατασκευών, των σεβασμό της φύσεως των χρησιμοποιημένων υλικών, αρχές που αποτελούν προϋποθέσεις και βασικούς όρους της έννοιας του «ωραίου». Αυτές, μαζί με τις καθαρές μορφές, τους αναγκαίους όγκους, τις αρμονικές αναλογίες, μπορούν, όπως οι επτά νότες της μουσικής, να δημιουργήσουν άπειρες παραλλαγές. Οι αρχιτέκτονες αναζητούν το ιδανικό κάλλος, «ωραίο συνειρμό ωραίων τμημάτων», μέσα από την κατασκευαστική αξία των όγκων και το ρυθμό των επιφανειών. Οι κανόνες τους, εφαρμοζόμενοι στους ελληνικούς και ρωμαϊκούς ρυθμούς, έπρεπε να αποτελούν, όχι τις διακοσμήσεις, αλλά τα ουσιαστικά τμήματα και τους σκελετούς των κατασκευών, με αντικειμενικό σκοπό τη συνοχή και την αρμονία των κτιρίων και την ισορροπημένη σχέση τους με το περιβάλλον. Έτσι, οι πέντε ρυθμοί ξαναζούν σε όλη την Ευρώπη, από τη Μαδρίτη ως τη Μόσχα, καθώς και στη Βόρειο και Νότιο Αμερική, μια τελευταία διεθνή αναλαμπή, γιατί το νεοκλασικό πνεύμα είναι ήδη ένας ιστορικός, προκαθορισμένος και πρόσκαιρος εκλεκτικισμός.
Εικόνα
Ουάσινγκτον- Καπιτώλιο

Πηγή : http://www.artmag.gr/art-history/art-hi ... classicism
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν
Απάντηση

Επιστροφή στο “Ιστορικά θέματα”