Ο όρος "δαίμονες" στην αρχαιότητα

1
Σε αυτό το θέμα αναλύουμε τον όρο "δαίμονες" όπως των κατανοούσαν στην αρχαιότητα.

Ας ξεκινήσουμε με την ανάλυση που κάνει ο Σωκράτης στο βιβλίο Κρατύλος Πλάτωνος.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αλήθεια,Ερμογένη.Τι να σημαίνει άραγε το όνομα «δαίμονες»;Πρόσεξε αν σου φανώ ότι λέω κάτι σπουδαίο.

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Λέγε.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Γνωρίζεις ποιοι κατά τον Ησίοδο,είναι οι δαίμονες;

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Δεν γνωρίζω.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:Δεν γνωρίζεις ούτε για το χρυσό γένος των ανθρώπων,πού λέει ότι υπήρξε πρώτο;

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Αυτό το ξέρω.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Λέει λοιπόν γι' αυτό: Μόλις το γένος τούτο χωρίστηκε σε μέρη,οι δαίμονες αγνοί καΐ γήινοι ονομάζονται,λαμπροί,προστάτες από το κακό,φύλακες των ανθρώπων!

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Δηλαδή τι εννοείς;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Νομίζω πώς λέγοντας χρυσό γένος δεν εννοεί φτιαγμένο από χρυσάφι,άλλα καλό και ωραίο.Απόδειξη θεωρώ το γεγονός,ότι για μας λέει πώς είμαστε σιδερένιο γένος.

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Έχεις δίκιο.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Πιστεύεις λοιπόν ότι και αν κάποιος από τους σύγχρονους μας είναι καλός,θα μπορούσε να πει πώς ανήκει στο χρυσό γένος;

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Βέβαια.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Οι καλοί όμως είναι συνετοί ή τίποτε άλλο;

ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Συνετοί.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Κατά τη γνώμη μου,αυτό περισσότερο απΌ οτιδήποτε άλλο χαρακτηρίζει τους δαίμονες.Επειδή ήταν συνετοί και δαήμονες (σοφοί),τους ονόμασε ο Ησίοδος δαίμονες.Και στην αρχαία γλώσσα μας το όνομα αυτό αντιστοιχεί στο ίδιο.Σωστά λοιπόν και αυτός και άλλοι ποιητές λένε ότι,αν πεθάνει κάποιος ενάρετος,μεγάλη τύχη και τιμές αποκτάει και γίνεται δαίμονας,σύμφωνα με την ονομασία της φρόνησης.Έτσι και εγώ λοιπόν αντιλαμβάνομαι τον δαήμονα,δηλαδή κάθε άνθρωπο,θεϊκό όσο ζει και αφότου πεθάνει,και νομίζω ότι σωστά ονομάζεται δαήμων.

πηγή : Κρατύλος Πλάτωνος


Σχόλιο : Παρατηρούμε ότι ο Σωκράτης ονομάζει δαίμων τον δαήμων, δηλαδή το σοφό άντρα ο οποίος είτε εν ζωή είναι σοφός (δαήμον) είτε μετά θάνατο αποκτάει τιμές και γίνετε σοφός (δαήμον).
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Ο όρος "δαίμονες" στην αρχαιότητα

2
Από το "Συμπόσιο" Πλάτωνος

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αλλά τότε,είπα,τι να είναι ο Έρως;θνητός;

ΔΙΟΤΙΜΑ: Κάθε άλλο.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μα τότε τι;

ΔΙΟΤΙΜΑ: Όπως και τα προηγούμενα παραδείγματα.Κάτι μεταξύ θνητού και αθανάτου.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Δηλαδή,Διοτίμα,τι;"

ΔΙΟΤΙΜΑ: Δαίμων μέγας Σωκράτη.Άλλωστε κάθε τι δαιμονικό βρίσκεται μεταξύ θεού και θνητού.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Και ποία είναι,είπα εγώ,η δράση του;

ΔΙΟΤΙΜΑ: Να μεταφράζει και να μεταβιβάζει στους θεούς τα προερχόμενα από τους ανθρώπους και στους ανθρώπους τα εκ των θεών,εκείνων μεν τις προσευχές και τις θυσίες,τούτων δε τις προσταγές και τις ανταποδόσεις. Στο μέσον δε και των δύο όπως ευρίσκεται,γεμίζει το κενό.Ώστε το σύμπαν να έχει εσωτερική συνοχή.Δια μέσου τούτου προβαίνει στο έργο της και η μαντική ολόκληρη και η τέχνη των ιερέων η σχετική με τις θυσίες και τις μυσταγωγίες και τις επωδούς και γενικά με την μαγεία και την γοητεία.
Το θείον με τους ανθρώπους δεν έρχεται σε άμεση επαφή,αλλά δια της μεσολαβήσεως τούτου συντελείται οποιαδήποτε επικοινωνία και συνομιλία θεών και ανθρώπων,είτε κατά την εγρήγορση είτε στον ύπνο τους.Όποιος σ' αυτά τα ζητήματα είν' έμπειρος,είν' ένας άνθρωπος δαιμόνιος.Ενώ όποιος είναι σε άλλα πράγματα σοφός,σε επιστήμη π.χ. ή χειρωνακτική εργασία,είναι ένας βάναυσος.Οι δαίμονες λοιπόν αυτοί είναι πολυάριθμοι και διαφόρων ειδών.Ένας από αυτούς είναι και ο Έρως.


Εδώ ο "δαιμόνιος" άνθρωπος είναι ο έμπειρος , εκείνος δηλαδή που είναι ειδήμων < αρχαία ελληνική εἰδήμων < εἴδω (ἰδεῖν), "γνωρίζω"
http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B5%CE ... F%89%CE%BD
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Ο όρος "δαίμονες" στην αρχαιότητα

3
Ευδαιμονία

Η λέξη ευδαιμονία προέρχεται από το ευ + (καλό) και δαίμων (πνεύμα)

Σύνδεση της ευδαιμονίας με όλες τις πνευματικές δραστηριότητες του ανθρώπου διακρίνουμε πρώτη φορά στο πολυσχιδές έργο του Δημόκριτου . Αλλά ο Αριστοτέλης επιχείρησε συστηματικά να συνδέσει την ευδαιμονία του ανθρώπου με την ηθική αντίληψη και δράση του γράφοντας τα τρία έργα που προσημειώσαμε. Και διατύπωσε σχετικό ορισμό στο τέλος του πρώτου βιβλίου των Ηθικών Νικομαχείων γράφοντας: "Η ευδαιμονία είναι μια ευχάριστη ψυχική κατάσταση που προκύπτει από τη δραστηριότητα της ψυχής, εφόσον αυτή η δραστηριότητα είναι σύμφωνη με την τέλεια αρετή". http://ellinonfilosofia.blogspot.gr/201 ... st_27.html

Δηλαδή ο ευδαίμων είναι αυτός που έχει καλή ψυχική κατάσταση. Το -δαίμον εδώ δηλώνει πνευματική κατάσταση.
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Ο όρος "δαίμονες" στην αρχαιότητα

4
δαίμων < δαίομαι < δαίω(=μοιράζω)
(θρησκεία) θεός, θεότητα
ὦ δαῖμον, οἵας συζύγου μ' ἀποστερεῖς (Ευριπίδης, Άλκηστις, 384)
μοίρα, τύχη, κλήρος, πεπρωμένο
το (καλό) πνεύμα που προστατεύει κάποιον
(πληθυντικός) δαίμονες: οι ψυχές (των ανθρώπων του χρυσού γένους και γενικότερα)

φιλικά(καλά) είτε αρνητικά(κακά) για τους ανθρώπους υπεράνθρωπα όντα

Διογένης Λαέρτιος,Βίοι Φιλοσόφων,Βιβλίο Η,Πυθαγόρας
32 εἶναί τε πάντα τὸν ἀέρα ψυχῶν ἔμπλεων· καὶ ταύτας δαίμονάς τε καὶ ἥρωας ὀνομάζεσθαι· καὶ ὑπὸ τούτων πέμπεσθαι ἀνθρώποις τούς τ' ὀνείρους καὶ τὰ σημεῖα νόσους τε, καὶ οὐ μόνον ἀνθρώποις ἀλλὰ καὶ προβάτοις καὶ τοῖς ἄλλοις κτήνεσιν· εἴς τε τούτους γίνεσθαι τούς τε καθαρμοὺς καὶ ἀποτροπιασμοὺς μαντικήν τε πᾶσαν καὶ κληδόνας καὶ τὰ ὅμοια. μέγιστον δέ φησιν τῶν ἐν ἀνθρώποις εἶναι τὴν ψυχὴν πεῖσαι ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν ἢ ἐπὶ τὸ κακόν. εὐδαιμονεῖν τ' ἀνθρώπους ὅταν ἀγαθὴ ψυχὴ προσγένη- ται, μηδέποτε δ' ἠρεμεῖν μηδὲ τὸν αὐτὸν ῥόον κρατεῖν.

Όλος ο αέρας είναι γεμάτος ψυχές που ονομάζονται ήρωες και δαίμονες.Αυτοί δε στέλνουν στους ανθρώπους τα όνειρα και τα σημάδια μελλοντικής αρρώστειας και υγείας,και όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στα πρόβατα και στα άλλα ζώα.Και σχετικά με αυτούς γίνονται οι καθαρμοί κι οι εξαγνίσεις και όλη η μαντική και οι κλήδονες και τα όμοια με αυτά.Το πιο βαρυσήμαντο πράγμα στη ζωή του ανθρώπου
είναι το αν η ψυχή του θα τραπεί προς το καλό ή προς το κακό.Και ευδαιμονούν οι άνθρωποι όταν αποκτούν αγαθή ψυχή...αν δεν είναι κακή,ποτέ δεν ηρεμούν και αδυνατούν να έχουν μια όμοια,μια αδιατάρακτη διαβίωση.
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος Μακεδνός την 15 Μαρ 2014, 00:12, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.
Να μη φανερώνεις στους πολλούς και αδαείς την γνώμη σου για τον Θεό. Να μην αποκαλύπτεται η γνώση και τα μυστικά στους αμόρφωτους και στους αδαείς, διότι δεν μπορούν να τα κατανοήσουν και θα τα διαστρεβλώσουν.\nΠυθαγόρας

Re: Ο όρος "δαίμονες" στην αρχαιότητα

5
Το "δαιμόνιο" του Σωκράτους.

Σωκράτης
«… αντιλαμβάνομαι μέσα μου κάτι σαν σημείον θείον και υπερφυσικόν… Τούτο δε, το οποίον ήρχισεν από την παιδικήν μου ηλικίαν, είναι έν είδος φωνής, η οποία ομιλεί και πάντοτε μεν με αποτρέπει, από τούτο το οποίον μέλλω να πράξω, ουδέποτε δε με προτρέπει …»

Σχόλιο : Ο Σωκράτης μιλάει για μία πνευματική κατάσταση που τον απέτρεπε να κάνει όσα δεν ήταν σύμφωνα με τους ηθικούς κανόνες του.
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν
Απάντηση

Επιστροφή στο “Αρχαία Ελληνική Γραμματεία”

cron