Ο Διάβολος στο μυαλό Η πάλη με τους λογισμούς

1
Ο Διάβολος στο μυαλό

Η πάλη με τους λογισμούς

Τού π. Νίκωνα, Νέα Σκήτη




Πηγή: Ηχητική ομιλία από: http://www.pigizois.net/arxodariki/omil ... _Myalo.mp3

Απομαγνητοφώνηση: Μ. Ο.



Οι άνθρωποι σκέπτονται περισσότερο από όσο αναπνέουν. Σε μια αναπνοή μπορούμε να κάνουμε χίλιες σκέψεις, και αυτό είναι κάτι που δεν το σκεπτόμαστε. Δε σκεπτόμαστε ότι οι σκέψεις που κάνουμε σχηματίζουν τον χαρακτήρα μας, διαμορφώνουν την προσωπικότητά μας, οι σκέψεις που κάνουμε μας δίνουν την ταυτότητά μας και παρουσιάζουν αυτό που είμαστε, σε τέτοιο σημείο που ένας Αμερικανός φιλόσοφος λέει: “είστε αυτό που σκέπτεστε”.


Ολόκληρη η ζωή μας είναι αποτέλεσμα των σκέψεών μας, μπορούμε με τις σκέψεις μας για παράδειγμα να αλλάξουμε το μέλλον μας, το μέλλον μας δεν είναι δεδομένο, δεν υπάρχει γραφτό, δεν υπάρχει κισμέτ, εμείς θα αποφασίσουμε ποιο θα είναι το μέλλον μας. Με τις σκέψεις μας μπορούμε να κάνουμε και τον Θεό να αλλάξει το μέλλον που είχε κατά νου Του για μας.


Όσο απίστευτο και να ακούγεται αυτό, όσο εξωφρενικό και να ακούγεται, είναι η ίδια η διδασκαλία της Αγίας Γραφής. Το βλέπουμε για παράδειγμα στην ιστορία του Ιωνά και της Νινευί. Μια πόλη μεγάλη αμάρτησε, ο Θεός αποφασίζει να καταστρέψει τον λαό αυτό. “Νινευί καταστραφήσεται”.
Πήρε μία απόφαση, αυτό θα είναι το μέλλον της Νινευί. Πηγαίνει ο Ιωνάς κηρύσσει μετάνοια και μετανοούν οι Νινευίτες κι αλλάζει και ο Θεός την γνώμη Του. “Και μετενόησεν ο Θεός” λέει επί λέξη η Αγία Γραφή και όλος ο κόσμος σώθηκε. Τι μπορεί να κάνει μια αλλαγή στις σκέψεις μας, πώς προετοιμάζει το μέλλον μας.


Να κάνουμε μία διάκριση: Άλλο είναι η σκέψη, άλλο είναι ο λογισμός. Πολλές φορές ταυτίζονται λέμε μου 'ρθε μια σκέψη έχω έναν λογισμό. Το ίδιο είναι, αλλά στην κυριολεξία ο λογισμός είναι η σκέψη που επιμένει, όχι μια σκέψη που πέρασε απλώς και έφυγε.


Είναι μια σκέψη που έρχεται, ξανάρχεται, μας ενοχλεί, επιμένει, αυτή την σκέψη την λέμε λογισμό. Και είναι φοβερή η δύναμή τους αυτών των λογισμών, αυτών των σκέψεων, όχι μόνο στη ζωή μας στο παρόν ή στο μέλλον, αλλά ακόμη και στο σώμα μας. Για παράδειγμα πώς μπορεί μια σκέψη να επηρεάσει το σώμα μας:


Μια σκέψη, ήμουνα σε ένα μοναστήρι, ένας πατέρας δεν μπορούσε με τίποτα να φάει ταχίνι, του άρεσε όμως ο χαλβάς. Και έτρωγε και ξετρελαινόταν. Και ένας άλλος απόρησε και λέει: “καλά πώς γίνεται εσένα που δε σου αρέσει το ταχίνι να σου αρέσει ο χαλβάς”; Και λέει ο πατέρας αυτός: “Γιατί, τι σχέση έχει ο χαλβάς με το ταχίνι;” “Μα ο χαλβάς από το ταχίνι φιάχνεται!” Μόλις το άκουσε αυτό, άρχισε να κάνει εμετό. Πώς η σκέψη επέδρασε στο σώμα!

Είναι ένας ψυχίατρος στην Αθήνα, πολύ καλός, πνευματικοπαίδι ενός πολύ γνωστού αρχιμανδίτου, ο οποίος είχε μία κυρία με ένα τρομερό ψυχολογικό πρόβλημα. Χάριν εκείνης φέρνει κάτι δύσκολα χάπια, σπάνια, πανάκριβα από την Ολλανδία, της το εξήγησε: “Πρόσεξέ τα, εφάρμοσε ακριβώς αυτά που θα σου πω. Δεν είναι εύκολο να ξαναβρούμε, δεν είναι θέμα χρημάτων, δεν είναι εύκολο να ξαναβρούμε, θα τα πάρεις έτσι κι έτσι κι έτσι.”


Εκείνη τον ευχαρίστησε συγκινημένη από την αγάπη του ιατρού που ενδιαφέρθηκε για εκείνη τόσο πολύ, ειδικά για την περίπτωσή της, πήρε τα χάπια ακριβώς όπως της είπε ο γιατρός, και έγινε καλά. Έγινε καλά και δόξασε και τον Θεό και πήγε να ευχαριστήσει και τον γιατρό γιατί η ασθένεια αυτή την βασάνιζε πάνω από 10 χρόνια, και χάρις σε αυτά τα χάπια έγινε καλά. Ποιο είναι το θέμα; Ότι αυτά τα χάπια ήτανε απλές καραμέλες. Δεν ήτανε χάπια, βλέπετε τι κάνει η σκέψη;


Βλέπετε πόσο επιδρά στο σώμα η σκέψη; Το ατύχημα είναι ότι δεν επιδρά πάντα θετικά σαν την περίπτωση αυτήν. Να σας πω ένα άλλο περιστατικό, πέρα για πέρα εξωφρενικό και πέρα για πέρα αληθινό, μετά αν θέλετε να σας πω και το όνομα του γιατρού. Λέει ο γιατρός: Κάποιος συγγενής μου πήγε σε μία κρυσταλλοσκόπο, η οποία του είπε ότι η καρδιά του έχει πρόβλημα, και θα πέθαινε στην επόμενη πανσέληνο.


Ο συγγενής μου ήταν ευτυχισμένος, υγιής, γεμάτος ζωντάνια. Αλλά είχε μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτή την κρυσταλλοσκόπο η οποία είχε μεγάλη φήμη. Έβλεπε ένα κρύσταλλο και έλεγε τι επρόκειτο να συμβεί στον κάθε άνθρωπο. Και πολλά από αυτά βγαίνανε αληθινά κι είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του. Η τελευταία τώρα του έκανε μία τελευταία υποβολή και εκείνος δέχθηκε τον λογισμό.
Τρομοκρατήθηκε και το μυαλό του κόλλησε σε μία σκέψη ότι πρόκειτο να πεθάνει κατά την επόμενη Πανσέληνο, άρχισε μάλιστα λέει να μιλά σε όλους, ετοίμασε τα κληρονομικά του, έκανε και την διαθήκη του κι η φοβερή αυτή υποβολή πραγματοποιήθηκε επειδή την πίστεψε απόλυτα. Πέθανε, πέθανε χωρίς να έχει τίποτα! Αυτή είναι η δύναμη των λογισμών και για το καλό και για το κακό.


Οι λογισμοί είναι τριών ειδών να τους ξεχωρίσουμε: Είναι οι λογισμοί οι δικοί μας, οι σκέψεις οι δικές μας, αυτές που κάνει το ανθρώπινο μυαλό. Είναι οι λογισμοί, οι σκέψεις που μας φέρνει ο διάβολος. Λέμε για παράδειγμα: “Μου 'ρθε μια σκέψη” Δεν φαντάζεται κανείς πόσο κυριολεκτεί πολλές φορές όταν λέει αυτή την φράση. Πραγματικά σου 'ρθε, πραγματικά κάποιος στην έφερε.
Ο διάβολος είναι πνεύμα και σαν πνεύμα που είναι, μπορεί και ακουμπάει μέσα στο μυαλό μας σκέψεις. Είναι λοιπόν σκέψεις δικές μας που μπορούμε και τις κάνουμε εμείς, σκέψεις που τις κάνει ο διάβολος, και σκέψεις - λογισμοί που τους στέλνει ο καλός Θεός. Πώς θα μπορέσουμε τώρα να τους ξεχωρίσουμε, ώστε να μπορούμε να ασχοληθούμε με τις δικές μας σκέψεις και τις σκέψεις που μας στέλνει ο Θεός και να απορρίψουμε τις σκέψεις που μας στέλνει ο διάβολος;



Πώς θα κάνουμε αυτή τη διάκριση στους συλλογισμούς; Είναι πολύ απλό, δε μπορούμε να την κάνουμε, με τίποτα δε μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποιες είναι οι σκέψεις οι δικές μας, ποιές είναι του Θεού και ποιές είναι από τον διάβολο. Χρειάζεται μεγάλη εξάσκηση, χρειάζεται μεγάλος αγώνας, οι Πατέρες της εκκλησίας λένε ότι το χάρισμα της διακρίσεως των λογισμών είναι η μεγαλύτερη αρετή.
Τότε λοιπόν πώς θα δεχθούμε τους λογισμούς του Θεού για να ζήσουμε και πώς θα απορρίψουμε τους λογισμούς τους κακούς τους δικούς μας ή του διαβόλου για να μη χαθούμε; Γενικά δεχόμαστε τους καλούς λογισμούς και απορρίπτουμε τους κακούς.

Φαίνεται απλό, δεν είναι. Διότι αμέσως προκύπτουν δύο προβλήματα:

Πρώτον, πώς αντιμετωπίζεται και απορρίπτεται ένας κακός λογισμός, και
Δεύτερον όταν έναν καλό λογισμό μας τον φέρνει ο διάβολος; Πώς θα ξέρουμε ότι είναι από τον διάβολο για να τον απορρίψουμε;


Γιατί όλοι ξέρουμε, πέρασε ο καιρός που ο διάβολος ερχότανε με κέρατα και ουρά, τώρα έχει μεταλλαχθεί, ξέρει να μεταμφιέζεται, έρχεται σαν μία ωραία ιδέα, σαν ένας άνθρωπος με χαρίσματα, σαν πολιτικός με ευγλωττία, σαν ένας εκκλησιαστικός που θα σε συναρπάσει με τις ομιλίες του.

Πώς θα καταλάβουμε ότι πίσω του σε μια τέτοια περίπτωση βρίσκεται ο διάβολος. Όταν ο λογισμός είναι κακός εντάξει τον απορρίπτουμε, όταν όμως έρχεται έτσι σαν καλή σκέψη; Και είναι από τον διάβολο; Τι θα κάνουμε; Γιατί λέει και η Αγία Γραφή: (έστιν οδός, ή δοκεί παρά ανθρώποις ορθή είναι, τα δε τελευταία αυτής έρχεται εις πυθμένα άδου )“ Εστίν οδαί έτι δοκούσαι αγαθαί τα δε έσχατα αυτών εις πυθμένα Άδου”.


Φαίνονται δρόμοι που τους ξεκινάς και είναι ωραίο και καλό και στο τέλος σε περιμένει ο θάνατος. Πώς θα το καταλάβουμε αυτό ώστε να μην ξεκινήσουμε αυτόν τον καλό δρόμο, που θα μας οδηγήσει στον θάνατο; Για το πρώτο, πώς θα αντιμετωπίσουμε και θα απορρίψουμε έναν κακό λογισμό, θα σας δώσω ένα μικρό σχέδιο, ένα σχέδιο εξέλιξης του λογισμού, που είναι απλό για να μπορείτε να το θυμάστε.


Ο κάθε λογισμός έχει μία εξέλιξη. Για παράδειγμα, περνάμε έξω από ένα πορνείο, ή βλέπουμε ένα πορτοφόλι, μας έρχεται ο λογισμός, έμπα ή παρ' το. Αυτό το στάδιο της σκέψης του λογισμού λέγεται προσβολή. Μας προσβάλει, επιτίθεται, μας χτυπάει. Εσύ την απορρίπτεις την σκέψη, λες: όχι δεν θα μπω. Δε θα το βάλω στην τσέπη μου το πορτοφόλι που βρήκα. Ο λογισμός ξανά επιμένει, έμπα να δεις πώς είναι, μπορεί να 'ναι καμιά καλή. Το πορτοφόλι φαίνεται φουσκωμένο, δε θα έχασε και πολλά αυτός που το έχασε. Φαίνεται να τα 'χει. Ξαναδιώχνεις το λογισμό, θα πεις: όχι. Ξανάρχεται ο λογισμός. Το πρώτο ήταν η προσβολή. Δεν έχουμε ενώπιον του Θεού ευθύνη για αυτή την άσχημη σκέψη όσο αμαρτωλή και να είναι για αυτόν τον άσχημο λογισμό. Ενώπιον του Θεού είμαστε αθώοι. Μετά ο λογισμός έρχεται - τον διώχνουμε, έρχεται - τον διώχνουμε.


Το δεύτερο στάδιο, είναι η πάλη. Παλεύουμε με τον λογισμό, για το πρώτο δεν είμαστε υπεύθυνοι για την προσβολή, για την πάλη όχι μόνο δεν είμαστε υπεύθυνοι αλλά θα στεφανωθούμε από τον Θεό. Θα πάρουμε μισθό από τον Θεό, επειδή παλεύουμε διώχνουμε τον λογισμό, κάτι που πολλές φορές είναι επώδυνο για μάς, γιατί θέλουμε να κάνουμε αυτό που μας σπρώχνει η επιθυμία μας και μας τραβάει ο λογισμός και εμείς για την αγάπη του Χριστού δεν θα το κάνουμε. Θα 'χουμε μισθό από το Θεό. Από αυτή την πάλη θα σωθούμε.
Εάν τώρα αρχίσουμε μέσα στο μυαλό μας να το συζητάμε και να λέμε: Εντάξει θα μπω, να την δω μπορεί να 'ναι καμιά καλή, δε θα κάνω τίποτα να δω απλώς πώς είναι και θα βγω, ή θα πάρω το πορτοφόλι και θα κάνω και καμιά ελεημοσύνη, πολλά έχει μέσα, θα κρατήσω κάτι λίγα, θα κάνω και ένα καλό.


Προσέξετε από αυτό το στάδιο και μετά αρχίζει η ενοχή μας. Δεν είμαστε ακόμα ένοχοι, αρχίζει η ενοχή, λέγεται συνδυασμός, προσπαθούμε να μπαλώσουμε τα πράγματα, προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τα πράγματα, από εκεί αρχίζει η ενοχή μας. Η αρχή, από την στιγμή που θα πούμε: “Θα μπω”, από την στιγμή που θα πούμε: “Το πήρα και το έβαλα στην τσέπη”, τελείωσε η ιστορία. Ενώπιον του Θεού είμαστε ένοχοι.


Δεν έχει σημασία αν δεν μπούμε μέσα αν μπούμε ή αν θα το πάρουμε ή όχι. Αυτό πια εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες. Μπορεί να περάσει κάποιος, να μας δει, μας βλέπει, να ντραπούμε και να φύγουμε. Να μη μπούμε στο πορνείο. Δεν έχει σημασία, το κακό μέσα στο μυαλό μας έχει γίνει. Αυτά είναι τα τέσσερα στάδια του λογισμού, η προσβολή, η πάλη, ο συνδυασμός και η συγκατάθεση.
Από την συγκατάθεση ξεκινάνε όλα, δεν υπάρχει κακό που κάνετε, που κάνουμε, εάν δεν έχουμε συμφωνήσει πρώτα μέσα στο μυαλό μας να το κάνουμε, αν δεν έχουμε συγκατατεθεί να το κάνουμε. Λίγα είναι τα κακά, λίγα είναι τα εγκλήματα, λίγες είναι οι αμαρτίες που κάνουμε από απροσεξία επειδή ήμασταν αφηρημένοι, επειδή μας βρήκε ο διάβολος απρόσεκτους. Τις περισσότερες φορές έχουμε συμφωνήσει μέσα μας να κάνουμε το κακό και το κάνουμε.
Εάν λοιπόν δεν γίνει μέσα μας το κακό δε θα γίνει ποτέ ούτε έξω μας. Αυτό εννοούσε ο Χριστός όταν έλεγε, ότι όποιος δει γυναίκα και “επιθυμήσαι αυτήν, ήδη εμοίχευσε αυτήν εν τη καρδίαν του”. Γι αυτό λέει στη Γραφή το Πνεύμα του Θεού: “ο μισών τον αδελφόν αυτού, ανθρωποκτόνος εστί” αυτός που μισεί τον αδελφό του τον έχει σκοτώσει μέσα του. Θα κριθεί σα δολοφόνος, και μιλάνε οι πατέρες της εκκλησίας περί του φθόνου του δυνάμει φόνου.


Όταν φθονείς κάποιον, όταν ζηλεύεις κάποιον, ήδη μέσα σου τον έχεις σκοτώσει, είναι εν δυνάμει φόνος. Γι αυτό επέμενε ο Χριστός, καθαρίστε πρώτα το μέσα του ποτηριού και θα 'ναι καθαρό και το απέξω. Διαφορετικά όσο καλοί και να φαινόμαστε απέξω λέει, θα 'σαστε σα τους τάφους, που λάμπουνε,αστράφτουν από τα μάρμαρα απ' έξω και από μέσα είναι σκουλήκια κόκκαλα και αράχνες.


Γι αυτό δίνουμε τόση μεγάλη σημασία στους λογισμούς. Είπαμε τα στάδια του λογισμού, είναι τέσσερα. Θα πούμε και τέσσερις τρόπους αντιμετώπισης. Αυτά όλα μπορεί να διανθιστούνε και να διακλαδωθούνε. Μένουμε απλώς σε ένα σκελετό και αυτά που λέμε είναι εντελώς τηλεγραφικά. Απλώς ένα σχεδιάγραμμα για να μπορούμε να το θυμόμαστε, πώς θα αντιμετωπίσουμε τον λογισμό. Τον αποκρούουμε μιας εξ αρχής. Να μην αφήνουμε ευκαιρία να πιάσει ρίζα μέσα μας. Μόλις μας έλθει ο λογισμός τον διώχνουμε αμέσως όταν φαίνεται ότι είναι κακός. Όταν ξέρεις ότι είναι κακός, διώχτον αμέσως. Πριν δυναμώσει μέσα σου. Είναι σαν να ξέρεις ότι έρχεται τώρα κάποιος δολοφόνος να σε σκοτώσει και χτυπά την εξώπορτα του κήπου, την εξώπορτα του σπιτιού. Εάν δεν του ανοίξεις, είναι πολύ μακρυά. Είσαι ασφαλισμένος. Αν τον αφήσεις να περάσει την εξώπορτα και αρχίσει να χτυπά την πόρτα του σπιτιού, έχει πλησιάσει πιο πολύ.


Τώρα για να τον διώξεις πρέπει να τον βγάλεις και από την αυλή. Αν του ανοίξεις και την πόρτα κι ανέβει επάνω κι αρχίσει να χτυπά την πόρτα του δωματίου που είσαι, από κει και μετά είναι ακόμα πιο δύσκολο να τον βγάλεις έξω. Αν του ανοίξεις και την πόρτα και αρχίσεις να παλεύεις ακόμα πιο δύσκολο.


Το ίδιο γίνεται και με μια αρρώστια. Σού λέει ο γιατρός: Είσαι στην αρχή της αρρώστιας σου, πάρε αυτά τα χάπια, μια μικρή θεραπεία”. Κάνεις υπακοή σώζεσαι. Δεν κάνεις; Χειροτερεύεις, θα χρειαστείς περισσότερα χάπια,
περισσότερη αντιβίωση περισσότερη θεραπεία. Δε θα την κάνεις και αυτή; Θα φτάσεις στην εγχείρηση. Δεν ξέρεις αν θα ζήσεις στο τέλος. Γι' αυτό μιας εξ αρχής όταν ξέρουμε ότι κάτι είναι κακό δεν έχουμε δικαιολογία, το διώχνουμε αμέσως. Δεν σκεπτόμαστε άσχημα, δεν δεχόμαστε κακούς συλλογισμούς, κακές σκέψεις.


Ναι, αλλά το θέμα είναι, πώς θα γίνει;


Κοιτάξτε, θέλει εξάσκηση. Όπως τα μαθαίνουμε όλα, με εξάσκηση, με επιμονή, λίγο λίγο. Να μάθουμε να είμαστε ξύπνιοι να μην είμαστε αφηρημένοι. Μάς μιλάει κάποιος. Τι μας λέει τώρα; Να προσέχουμε! Φεύγει το μυαλό μας; Να το ξαναφέρουμε. Ξεχάστηκα, έχασα κάτι που είπε. Όπου είναι το σώμα μας να είναι και το μυαλό μας. Όχι να' ναι αλλού το σώμα, αλλού εμείς, κι αλλού το μυαλό.

Ήταν ένας κομμουνιστής, φανατικός. Του είχανε σκοτώσει οι δεξιοί μάνα, πατέρα, του 'χανε βιάσει την αδελφούλα του 9 χρονών, την εσφάξανε μετά, εσφάξανε τα αδέλφια του... “Το όνειρό μου ήτανε (λέει) να σκοτώσω ένα χωροφύλακα και μετά ας πεθάνω, να μην πεθάνω αν δε σκοτώσω έναν χωροφύλακα, έναν αστυνόμο”.

Τρεπτά τα ανθρώπινα, άλλαξαν τα πράγματα, γίνεται πιστός χριστιανός. Γίνεται μοναχός, έρχεται στο Άγιον Όρος. Το σώμα, ήρθε, το μυαλό; “Πού ήμασταν σήμερα αγόρι μου;” τονε ρώταγε ο Γέροντάς του. “Αχ, να Γέροντα, ήμασταν με τον Λένιν και την Κρούπσκαγια, την γυναίκα του Λένιν και κηρύσσαμε τα ιδεώδη του κομουνισμού στο τάδε μέρος”. Γέλαγε ο γέροντας. “Λέγε την ευχή παιδί μου: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με”, να μαζεύεται το μυαλό.
Μετά από μια εβδομάδα: “Πώς πάμε αγόρι μου; πού είναι το μυαλό;” “-Ε, να Γέροντα, είμαστε στην Ελλάδα, διορθώνουμε την Ελλάδα, δεν έπρεπε να γίνουν αυτά, σ' αυτή την σύναξη των αριστερών που έγινε εκεί, έπρεπε να πάρουν άλλες αποφάσεις”. Γέλαγε ο Γέροντας. Μετά από λίγο: “Πώς πάμε αγόρι μου;” “-Α! γέροντα στην Ουρανούπολη έχουμε φτάσει”. “-Πως πάμε αγόρι μου;” “-Α! Γέροντα, η Επιστασία δεν έκανε σωστά που πήρε αυτή την απόφαση”.

Το μυαλό είχε αρχίσει και είχε μπει στο όρος. Τα μοναστήρια έπρεπε να σκεφθούν διαφορετικά, διόρθωνε το Όρος τώρα, τακτοποιούσε τα του Όρους. Μετά από λίγο καιρό: “Πώς πάμε αγόρι μου;” “-Ε! Να, εδώ στην Σκήτη τριγυρνάμε Γέροντα”.

Σιγά – σιγά. Δεν μπορούμε να μαζέψουμε ξαφνικά το μυαλό μας, και να είναι στην θέση του.

Όταν μια ολόκληρη ζωή το έχουμε μάθει να φεύγει και όταν το αφήνουμε συνέχεια να φεύγει, γίνεται συνήθεια, κι όταν θα 'ρθει η ώρα στην προσευχή, ή όταν θα πρέπει να κάνουμε μια πνευματική εργασία, να χρειαστεί να διαβάσουμε κάτι και να μας μείνουνε αυτά που θα διαβάσουμε, θα πρέπει να τα προσέξουμε. Ε! Δεν συμμαζεύεται αυτή την ώρα το μυαλό όταν όλη την ημέρα γυρνάει και μαζεύει σαβούρα και σκουπίδια.
Γι αυτό σιγά - σιγά από το πρωί που ξεκινά, το μυαλό στην θέση του. Πού είμαι; Είμαι εδώ. Τι κάνω; Κάνω αυτή τη δουλειά. Είναι σημαντικό που τραβάς το μυαλό στο εδώ και στο τώρα. Και γίνεται εξάσκηση και γίνεται συνήθεια και τελικά μαθαίνει το μυαλό. Αυτά είναι πράγματα που τα ξέρουμε. Τα ζούμε και ξέρουμε ότι είναι έτσι. Και είναι τόσο απλά που μπορείτε και εσείς να τα διαπιστώσετε ότι είναι έτσι.

Ναι αλλά τι θα σκεφτόμαστε; Το μυαλό δε μπορεί να μένει άδειο. Κάτι πρέπει να σκέπτεται. Δε μπορούμε να σκεπτόμαστε τώρα συνέχεια αυτό το φύλο χαρτιού. Κάτι πρέπει να σκεφτόμαστε. Τι θα κάνουμε; Απλούστατα δε θα γεμίζουμε το μυαλό με χίλια δυο.

Δε μπορεί το μυαλό να μένει ακίνητο, δε μπορεί να μένει αργό. Θέλει κάτι να σκέπτεται, Υπάρχει μια ινδική παροιμία, για το πώς θα σκεπτόμαστε μόνο καλά: Εάν μέσα σε ένα δωμάτιο βάλεις έναν ελέφαντα, δε χωράει τίποτα άλλο. Υπερβολή αλλά πολύ χαρακτηριστική. Λένε οι πατέρες της εκκλησίας: Μελέτα καλά για να μην μελετήσεις κακά. Σκέψου καλά για να μην σκέπτεσαι κακά. Δες καλά για να μην βλέπεις άσχημα. Άκουγε καλά για να μην ακούς άσχημα. Δε μπορεί το μυαλό να μένει ακίνητο. Θέλει τροφή, δουλεύει. Θα του δώσεις καλά, για να μη μένει χώρος για άσχημα. Αυτός είναι ο δεύτερος τρόπος. Λέει δε μία ευχή στην Θεία Μετάληψη που την διαβάζουμε πριν κοινωνήσουμε: “θαψον μου δια τών αγαθών λογισμών τα πονηρά διαβούλια”.
Δε μπορεί να μείνει το μυαλό ακίνητο. Με αγαθούς λογισμούς θα θάβουμε τους λογισμούς του πονηρού, θα τους πετάμε, δε θα τους αφήνουμε να χωρέσουνε.
Ο πρώτος τρόπος ήταν η απόκρουση, μιας εξ αρχής.
Ο δεύτερος να μην αφήνουμε χώρο.
Ο τρίτος να αποφεύγουμε τις αιτίες που γεννάνε τους συλλογισμούς.
Κοιτάξτε, δε μπορούμε να λέμε ότι δε θα σκέπτομαι πορνικά, σαρκικά και από την άλλη μεριά να κοιτάμε τσόντες. Και να χαζεύουμε στα περίπτερα και να κοιτάμε τηλεόραση, σε ώρες που ξέρουμε τι θα δούμε, και μετά να λέμε θα κρατάμε το μυαλό καθαρό. Θα αποφεύγουμε τις αιτίες που γεννάνε τους άσχημους λογισμούς, που μας κυριαρχούνε και εμείς θέλουμε να τους διώξουμε.
Δε μπορείς να λες: Δε θα σκέπτομαι άσχημα, θα σκέπτομαι καλά, όταν ακούς άσχημα τραγούδια. Θα κολλήσουν μέσα στο μυαλό σου. Θα αποφεύγεις από τους χώρους που είναι η αιτία του κακού. Λέει κάτι ωραίο η Γραφή στην περίπτωση των Σοδόμων και Γομόρων που είπε ο Θεός στον Λωτ, φυγε από τα Σόδομα και τα Γόμορα. Δε του ειπε μόνο “φύγε από τα Σόδομα και τα Γόμορα”. “Μακρυά! (του λέει), να ανεβείς απάνω στα βουνά! ούτε στα περίχωρα, γιά να σωθείς”.
Είχε πάει ένα ναρκομανάκι στον πατέρα Παϊσιο και του λέει: "τι να σου κάνω ρε, είσαι σαν αυτόν που θέλει να κόψει το τσιγάρο και γυρνάς γύρω-γύρω από το περίπτερο", δε θα πάρει μια δε θα πάρει δυό την τρίτη θα πάρει. Θα φεύγεις και από τους τόπους που θα γεννάνε το κακό σε σένα, όχι μόνο να προσέχεις τους λογισμούς.
Λένε οι πατέρες, "Φεύγε και σώζου". Οταν ήμουνα φοιτητής ετοιμαζόμασταν να πάμε να δούμε ένα έργο, αισχρό. Λέω σε κάποιον άλλονε. “Θάρθεις;” Μου λέει: “-Ο Χριστός θα πήγαινε;” “-τι είπες;” του λέω. “-Να, όταν θέλω να πάω κάπου, λέω: Θα πήγαινε ο Χριστός εκεί που θέλω να πάω; και βλέπω. Αν η συνειδησή μου θα πήγαινε, πηγαίνω και εγώ”. Είχα μείνει κόκκαλο, είχε βρει ένα τρόπο για να αποφεύγει τους τόπους που είχαν τις παγίδες.
Είναι απλά τα πράγματα, απλώς θα τα μάθουμε, θα τα θυμόμαστε και θα τα βάλουμε στην πράξη. Αυτός είναι, ο τρίτος τρόπος: Η αποφυγή των αιτιών.
Κοιτάξτε τώρα: “Θέλουμε”, είναι το πρόβλημα, “αλλά δεν μπορούμε”. Θέλουμε να αποκρούουμε αμέσως τον λογισμό, αλλά δεν μπορούμε. Θέλουμε να αποφύγουμε τους τόπους που θα μας οδηγήσουν στις πτώσεις, αλλά δε μπορούμε. Θέλουμε να σκεπτόμαστε καλά για να μη σκεπτόμαστε κακά, αλλά δε μπορούμε.
Λέει ο απόστολος Παύλος: "πάντα ισχύω" (όλα τα μπορώ). Πώς τα μπορείς όλα; Το ανθρώπινο μυαλό έχει μια πείρα 100 χρόνων, παραπάνω δεν έχει, γιατί πεθαίνουμε. Ο διάβολος έχει μία πείρα αιώνων. Πώς θα τα βγάλουμε πέρα; πώς μπορεί ο Απόστολος Παύλος; "Πάντα ισχύω, (λέει), εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ". Όταν μου δίνει δύναμη ο ίδιος ο Χριστός.
Ο ίδιος ο Χριστός είπε: «Άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» τίποτα δε μπορούμε να κάνουμε, χωρίς την βοήθεια του Χριστού. Και μόνο που θα ξεκινήσουμε να πάμε στον πνευματικό, κόψαμε τα πόδια του διαβόλου. Διαβάζει ο παπάς συγχωρητική ευχή; Εξαφανίσθηκε. δεν μπορούμε να ταπεινωθούμε στον αέρα.
Δεν έχει νόημα η ταπείνωση που κάνουμε μόνοι μας. Σημασία έχει όταν ταπεινωνόμαστε ενώπιον κάποιου άλλου για την αγάπη του Χριστού, για να τηρήσουμε την εντολή του Χριστού.
Πάνω στην πράξη θα δείτε αν αυτά είναι αλήθεια ή όχι, πάνω στην πράξη, όπως άμα έφτανε τώρα δύο χιλιάδες χρόνια τόσα εκατομμύρια άνθρωποι, μπορείτε να τα διαπιστώσετε και εσείς.
Είπαμε προηγουμένως πως πέρασε ο καιρός που ο διάολος ερχότανε με κέρατα και ουρά. Τώρα έρχεται σαν ωραία σκέψη, σαν σωστός λογισμός. Έτσι όπως σας ανέφερα προηγουμένως με την απόκρουση, με το να μην αφήνουμε χώρο, με το να αποφεύγουμε τις αιτίες και με τα μυστήρια της εκκλησίας, γλιτώνουμε από τον λογισμό που φαίνεται ότι είναι, που ξέρουμε ότι είναι κακός.
Αλλά όταν έρχεται σαν καλός λογισμός και είναι διάολος; Όταν έρχεται σαν καλός φίλος, και είναι διάολος; Εκεί πώς θα το καταλάβω; Αδελφοί μου υπάρχουνε πολλά είδη δαιμονίων, και υπάρχουνε δύο είδη δαιμονισμού. Με δύο τρόπους κυριαρχεί ολοκληρωτικά ο διάβολος σε κάποιον.
Υπάρχουν δαιμόνια χοντρά, το δαιμόνιο της λαιμαργίας, της πορνείας, της φιλαργυρίας, δεν είναι πάντα φυσικό ότι αισθανόμαστε. Σε ένα γειτονικό μου μοναστήρι ήταν ένας πατέρας, ξαφνικά άρχισε να τρώει, και να τρώει, και να τρώει, και να τρώει δέκα ολόκληρα καρβέλια ψωμί την ημέρα. Δεν ήταν χοντρός. Πού πηγαίνανε; Δέκα ολόκληρα ψωμιά την ημέρα πού πηγαίνανε;
Τον πιάνουνε οι πατέρες αρχίζουν να του διαβάζουν εξορκισμούς, σε μια εβδομάδα έγινε καλά, κι αυτός που με 10 καρβέλια δε χόρταινε, τώρα χόρταινε με δυο φέτες. Μπορούμε να πούμε πολλά πάνω σε αυτά τα θέματα. Δαιμόνιο της πορνείας, δαιμόνιο του θυμού, δαιμόνιο της λαιμαργίας, είναι χονδρά δαιμόνια.
Και υπάρχουνε δαιμόνια πρίγκιπες, άρχοντες, ξυράφια. Αλίμονο σε όποιον πέσει στα χέρια τους, δεν τον γλυτώνει τίποτα. Αν δεν κάνει ο Θεός προσωπικά ένα θαύμα γι' αυτόν τον άνθρωπο δε γλυτώνει με τίποτα. Όπως είναι το δαιμόνιο της υπερηφάνειας, το δαιμόνιο της αιρέσεως, το δαιμόνιο της πλάνης. Δέχεται ο άλλος ο πλανεμένος να του βγάλεις το δέρμα, δε του βγάζεις την πλάνη του με τίποτα.
Σας είπα ότι υπάρχουνε δύο είδη δαιμονισμού. Ο ένας τρόπος δαιμονισμού είναι να πιάσει ο διάβολος το μυαλό σου, να κυριαρχήσει στην σκέψη σου και να δέχεσαι ό,τι λογισμό σού έρχεται. Έτσι δαιμονίζονται όσοι έχουνε πολύ μυαλό, όσοι είναι πολύ έξυπνοι, όσοι είναι προικισμένοι πολύ, επειδή πέφτουν και σε μεγάλη υπερηφάνεια.
Κυριαρχει ο διάβολος στο μυαλό τους ολοκληρωτικά και από εκεί και πέρα όλες τους τις σκέψεις τις δέχονται σαν αληθινές, τις δέχονται σαν σωστές, και το φοβερό είναι ότι δεν το καταλαβαίνουν. Όλοι οι άλλοι καταλαβαίνουνε ότι δεν πάει καλά, εκτός από τον ίδιο. Είναι η ευφυία του διαβόλου αυτή, η πονηριά του διαβόλου, δεν είναι έξυπνος ο διάβολος. Αν ήταν έξυπνος θα είχε μετανοήσει και θα είχε σωθεί, αυτή είναι η πονηριά του διαβόλου.


Λέει ο Αγιος Εφραίμ ο Σύρος, πόσο σοφός είναι ο εχθρός, δε με δένει με δεσμά που εγώ μισώ, με δένει με δεσμά που μου αρέσουνε και χαίρομαι δεμένος. Να 'σαι νικημένος, να 'σαι σκλαβωμένος σε κάτι και να χαίρεσαι κι όλας. Εκεί είναι η πονηριά του διαβόλου, όταν ο διάβολος έρχεται σαν χάρισμα, σαν αρετή, ντυμένος με το ένδυμα της ελευθερίας, είμαι ελεύθερος να κάνω ότι θέλω.
Γι' αυτό σας είπα πιο μπροστά, αν δεν κάνει ο Θεός κάποιο θαύμα, ο άνθρωπος που έχει δαιμονιστεί έτσι, που έχει κυριαρχηθεί το μυαλό του από τον διάβολο, δεν γλυτώνει ποτέ και δε μπορεί να το καταλάβει. Έναν μόνο ξέρω, έναν συγγραφέα ο οποίος το κατάλαβε και δε μπορούσε να κάνει τίποτα.


Δε μπορείς να κάνεις τίποτα, δε ξέρεις τι θα πει (λέει κάπου), να κάθεται ένας μαύρος πάνω στο μυαλό σου και να μη πηγαίνεις εκεί που θες εσύ, αλλά να σε πηγαίνει εκεί που θέλει εκείνος. Δε μπορούσε να κάνει τίποτα. Όταν φτάσει ο άνθρωπος να δαιμονισθεί έτσι, σημαίνει ότι έχει δώσει μεγάλο δικαίωμα στον διάβολο.
Το αποτέλεσμα ποιο ήτανε; Να τον πείσει ο διάολος ότι ήταν ο νέος μεσσίας της ανθρωπότητος, ότι θα σώσει την ανθρωπότητα. Ένας τόσο έξυπνος άνθρωπος, το δέχθηκε. Και έφτασε στο σημείο να γράφει σε έναν αρχιμανδρίτη στην Αμερική. Έχω τα γράμματά του: "Γιέ της βροντής, ας ετοιμαζόμαστε, πρέπει χωρίς άλλο να ιδρύσουμε εκκλησίες, στα διάφορα μέρη. Είμαστε τρεις, δεν πειράζει". Μια παρέα, αυτός ο αρχιμανδρίτης και ένας άλλος ακόμα, θα ιδρύανε την εκκλησία του. Δε πειράζει που είμαστε τρεις, ο Χριστός ήθελε δώδεκα, πιο αδύνατος ο Χριστός χρειαζόταν πιο πολλούς να τον βοηθήσουνε. Εμένανε μου φτάνετε εσείς οι δύο.


Τέτοιο πείραγμα, λέει: "Εσύ ίδρυσε ένα τάγμα στην Αμερική, εγώ ιδρύω ένα στο Βερολίνο και την Πολωνία, τις πρώτες εκκλησίες. Είναι και ο Λευτέρης ο τρίτος, οι αποστολικές πορείες θα αρχίσουν, οι αγώνες, τα μαρτύρια, μια Οικουμενική Σύνοδο σε δυο τρία χρόνια πρέπει να γίνει".


Προσέξετε για να γίνει η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος, να μαζευτούν δηλαδή από όλη την οικουμένη οι επίσκοποι, και να συζητήσουν την πρώτη αίρεση του Χριστιανισμού χρειάσθηκαν τριακόσια χρόνια, αλλά η θρησκεία του ταλαίπωρου αυτουνού εδώ ήταν τόσο ανώτερη από του Χριστού, η φιλοσοφία του τόσο βαθύτερη, που σε τρία χρόνια κι όλας θα τον είχανε παρανοήσει.


Που σημαίνει ότι αφού λέει σε τρία χρόνια θέλω οικουμενική σύνοδο, σε τρία χρόνια θα έχει απλωθεί το κήρυγμά του σε όλη την οικουμένη, θα 'χαν γίνει σε όλο τον κόσμο εκκλησίες, θα υπήρχαν ιερείς σε όλον τον κόσμο δικοί του, επίσκοποι, μητροπολίτες σε όλον τον κόσμο δικοί του, και σε τρια χρόνια θα τον είχανε παρανοήσει κι όλας, και θα έπρεπε σε τρία χρόνια να γίνει οικουμενική σύνοδος.
Και λες: Είναι στα καλά του; Είναι στα καλά του; Ανόητος είναι; Απ' τους εξυπνότερους ανθρώπους που έχει γνωρίσει η Ελλάδα και ο κόσμος. Πώς έφτασε σε τέτοιο κατάντημα; Το φαινόμενο οι πατέρες της εκκλησίας και ειδικά της ερήμου το λένε αιχμαλωσία. Όταν αιχμαλωτίζει ο διάολος το μυαλό σου, από κει και πέρα ξόφλησες. Δε μπορείς να κάνεις τίποτα, σε κάνει ότι θέλει.


Γι αυτό δε θα μένουμε μόνοι μας, με τις απόψεις μας και με τις σκέψεις μας. Να τα συζητάμε να συμβουλευόμαστε. Να μη προσπαθούμε να επιβάλλουμε την άποψή μας στον άλλον με την βία. Να ακούμε τον άλλον, μην έχουμε εμπιστοσύνη στον λογισμό μας. Να μάθουμε να υποχωρούμε, να δεχόμαστε συμβουλές.

Θα πηγαίνουμε και θα εξομολογούμαστε. Θα τα λέμε στον Πνευματικό και εκεί απλά χωρίς πολλά λόγια, και να μάθουμε να ακούμε και τις συμβουλές του πνευματικού. Λέει η Γραφή: "Ανήρ ασύμβουλος εαυτώ πολέμιος". Άνθρωπος που δεν ρωτάει είναι εχθρός του εαυτού του, δε χρειάζεται άλλον εχθρό. Αρκεί να μην ρωτάς, και έχεις τον εχθρό που θα σε καταστρέψει. "Ανήρ ασύμβουλος εαυτώ πολέμιος".


Ο διάβολος δε φοβάται ούτε την εξυπνάδα μας, ούτε τις γνώσεις μας. Έχει περισσότερες. Ούτε τις αρετές μας φοβάται, έχει περισσότερες. Μια δεν έχει κι αυτή τον σκοτώνει και με αυτήν σωζόμαστε. Ποια αρετή δεν έχει, κι αυτή τον σκοτώνει;


Μιά φορά κατάφερα κάτι και πάω όλο καμάρι στον γέροντά μου. Μόλις με είδε εκείνος κατάλαβε ότι κάποια πεπονόφλουδα πάτησα, και πρίν προλάβω να του πω πολλά - πολλά μου λέει:


Γιατί να καυχηθούμε εμείς αγόρι μου; Για τι πράγμα να περηφανευτούμε; Επειδή νηστεύουμε; Τρώμε λίγο; Ο διάολος νηστεύει πιό πολύ από μας, δεν τρώει ποτέ. Επειδή αγρυπνάμε, ξυπνούμε την νύχτα; Κοιμόμαστε λίγο; Ο διάολος ξαργυπνά πιό πολύ απο εμάς, δε κοιμάται ποτέ. Επειδή εγκρατευόμαστε; Παρθενεύουμε και είμαστε καθαροί; Ο διαβολος είναι πιο παρθένος από εμας. Γιατί και να θέλει να πορνεύσει δε μπορεί, είναι πιο παρθένος από μας, δεν έχει σώμα.
Και μου έπεσαν τα αυτιά. Ό,τι αρετες και να αποκτήσουμε τις έχει και ο διάολος. Όσες αρετές και να αποκτήσουμε, τις αρετές που είχε ο διάβολος όταν ήταν αρχάγγελος, δε θα τις αποκτήσουμε ποτέ. Και όλες πήγανε χαμένες, γιατί; Γιατί του έλλειπε μία. Αυτήν θα κοιτάξουμε να αποκτήσουμε αυτήν την μία αρετή για να σωθούμε.
Και να έχετε τον νου σας, μη νομίσετε ότι ο διάβολος μας πολεμά μόνο με αμαρτήματα, μας πολεμά με αρετές πιο πολύ παρά με αμαρτήματα. Τα αμαρτήματα τα βλέπουμε, μπορούμε να τα αποφύγουμε, αλλά τις αρετές μας τις αγωνιζόμαστε να τις αποκτήσουμε.
Λέει ένας άγιος της εκκλησίας: “Θέλεις να νηστεύεις, σε βοηθάει ο διάβολος, θέλεις να κάνεις ελεημοσύνες, σε βοηθάει ο διάβολος, να κτίσεις εκκλησίες, σε βοηθάει ο διάβολος, γιατί σε βοηθάει; Γιατί ξέρει, ότι με όλα αυτά που καταφέρνουμε μπορεί να μας ρίξει στην υπερηφάνεια και να πάνε όλα χαμένα”. Θα έχουμε λοιπόν αυτήν την αρετή που δεν έχει ο διάβολος, θα είμαστε ταπεινοί. Αυτό ακριβώς έκανε ο Χριστός και τι λέει η Γραφή; «Εταπείνωσε εαυτόν γινόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, έκλινε ουρανούς και κατέβη». Θα γίνουμε ταπεινοί, θα μάθουμε να έχουμε ταπεινό φρόνημα.
Να ταπεινοφρονούμε, να μην ταπεινολογούμε. Όχι στα λόγια. Στο φρόνημα ταπεινό, σκέψη ταπεινή, και σκέψη ταπεινή θα πει να μην θεωρούμε τους άλλους κατώτερους από εμάς, να μη θεωρούμε τον εαυτό μας τόσο σπουδαίο. Θα βλέπουμε ότι έχουμε κάποιο καλό, θα λέμε: “ο Θεός μου το έδωσε”.
Έχουμε χαρίσματα; “ο Θεός μου τα έδωσε”. Κάνουμε κάτι καλό; Θα το κάνουμε βέβαια με τη βοήθεια του Θεού. Αμέσως θα φυλαγόμαστε, θα βάζουμε μία ασπίδα, θα τα ρίχνουμε όλα στον Θεό. Ότι χάρις σε Εκείνον τα καταφέρνουμε. Κι έτσι φυλάμε την ταπείνωσή μας και δεν πέφτουμε σε υπερηφάνεια.
Είχε έλθει ένας στο κελί μου και μου λέει: Αμάν βρε Γέροντα όλα εσύ τα κάνεις εδώ μέσα;” “-Τι εννοείς;” του λέω; “-Να, είπα στον υποτακτικό σου, ωραίο το φαϊ”, “-ο γέροντας, ο γέροντας”. “Καλό αυτό το πράγμα”, “-ο γέροντας, ο γέροντας”. Ό,τι και να του πω, “ο γέροντας”. Όλα εσύ τα κάνεις; Είχε πιάσει το νόημα. Έκανε κάτι καλό; “Με την ευχή του γέροντά μου το έκανα. Με την βοήθεια του Θεού το έκανα”.
Αυτό θα κάνουμε και εμείς. Ό,τι και να κάνουμε θα έχουμε ταπεινό φρόνημα. Στην σκέψη μας μέσα δεν είναι ανάγκη να παρασταίνουμε τους ταπεινούς. Και στην πράξη θα είμαστε ταπεινοί όταν χρειάζεται. Για παράδειγμα όταν βλέπουμε ότι δημιουργείται μία έκρυθμη κατάσταση. Τσακωνόμαστε με κάποιον, υποχωρούμε. Υποχώρησε, ας έχεις δίκαιο, όταν δεν είναι κάτι σοβαρό υποχώρησε.
Να ελεείς και την ψυχή του άλλου. Δεν τον παραδίδεις στον διάβολο, θέλει προσοχή εδώ. Άλλο να είσαι ταπεινός και άλλο να είσαι φοβητσιάρης, και να μην παλεύεις. Άλλο να είσαι ταπεινός και άλλο καρπαζοεισπράκτορας. Όταν δεις ότι εσύ υποχωρείς, υποχωρείς, υποχωρείς και ο άλλος το βλέπει αυτό, και του έχουν πάρει τα μυαλά αέρα και θα σου ανέβει και στο σβέρκο, τότε θα σταθείς στα πόδια σου και θα τον βάλεις στην θέση του.

Δε σημαίνει ότι δε θα είσαι ταπεινός. Θα το προσέξουμε αυτό. Όχι με την πολλή υποχωρητικότητά μας να γινόμαστε αιτία να αμαρτάνει ο άλλος. Είναι φορές που θα υποχωρούμε και θα είμαστε ταπεινοί, επειδή είμαστε ταπεινοί από αγάπη για τον άλλον, κι είναι φορές που θα στεκόμαστε στα πόδια μας και θα βάζουμε τον άλλον στην θέση του, και πάλι θα είμαστε ταπεινοί.

Το παράδειγμα μάς το δίνει ο ίδιος ο Χριστός. Ο Χριστός δε δίδαξε μόνο με τα λόγια του. Δίδαξε και με την ζωή του. Όταν τον είχανε συλλάβει και τον χτυπούσαν, τον είχανε κάνει ένα ματωμένο κουρέλι από τα χτυπήματα, και θα σταυρωνόταν. Θα τον παραδίδανε στον σταυρό, πάει και ένας στρατιώτης και του δίνει ένα χαστούκι.

Ο ίδιος ο Χριστός τι είχε πει; Αν σε χαστουκίσουνε στο ένα μάγουλο, εσύ γύρνα και το άλλο. Του δίνει ένας στρατιώτης το χαστούκι, γύρισε και το άλλο μάγουλο; Δε το γύρισε! Γιατί; Αφού είχε πει οταν σε χτυπάνε από το ένα μάγουλο γύρνα και το άλλο. Δεν το γύρισε ο ίδιος, αλλά γυρνά και λέει στον στρατιώτη: “Αν σου έκανα κάτι άσχημο, μαρτύρησον περί αυτου, διαφορετικά γιατί χτυπάς;”.

Τι ήθελε να μας δείξει με αυτό; Ακριβώς αυτό. Είναι δυνατόν να μην δεχόταν το χαστούκι αφού δέχθηκε τον σταυρό; Το χαστούκι τον πόνεσε; Τα καρφιά δέχθηκε, και την λόγχη δέχθηκε και ένα τέτοιο μαρτυρικό θάνατο δέχθηκε, για να μας δείξει αυτό ακριβώς: Άλλο ταπεινός άλλο δειλός. Να το έχουμε αυτό κατά νου μας.
Θα είμαστε ταπεινοί και θα ξέρουμε ταυτόχρονα και να αγωνιζόμαστε. Ξαναγυρνάμε πάλι, να μη ξεχνάμε την δύναμη που έχουνε οι σκέψεις μας είπαμε. Να μη ξεχνάμε ποτέ την περίπτωση του διαβόλου. Λέει ο προφήτης Ησαΐας ότι με την σκέψη του έγινε διάβολος. “Συ είπας εν τη διανοία σου” (λες μες το μυαλό σου). Σκέφθηκες: “εις τον ουρανό αναβήσσομαι επάνω των αστέρων του ουρανού στήσω τον θρόνον μου, αναβήσσομαι επάνω των νεφών, έσομαι όμοιος τω Υψίστω.

Και η πτώση του διαβόλου έγινε πριν δημιουργηθεί ο κόσμος. Ο Θεός δεν είχε πλάσει ακόμα τον άνθρωπο, ο διάολος δε σκότωσε κανένα. Ποιόν να σκοτώσει αφού δεν υπήρχε κανένας; Δεν υπήρχαν άνθρωποι, δεν έχει πει ψέματα σε κανέναν, δε κορόιδεψε κανέναν δεν είχε δημιουργηθεί ο κόσμος.

Πρώτα έγινε η δημιουργία του πνευματικού κόσμου, και η πτώση του Εωσφόρου και μετά δημιουργήθηκε ο υλικός κόσμος. Μόνο λοιπόν με την σκέψη του έγινε διάβολος. Τι δύναμη έχουνε οι σκέψεις!

Απέναντι από την σκήτη που μένω σε μία κορυφή ψηλά, μόλις που φαίνεται ένα κελί, Το είχε ένας πνευματικός παλιά, επιτρέψετέ μου να σας διαβάσω παραλείποντας πάρα πολλά, κάτι εντυπωσιακό που έγινε σε αυτό το κελί. Τον πνευματικό τον λέγανε παπά – Σάββα. Στους τόσους που εξομολογούσε ο παπά-Σάββας λέει το κείμενο, ήτανε και ένας Ρουμάνος διάκονος.
Νεαρός ακόμη ήρθε στον Άθω και ησύχαζε κάπου στην έρημο όχι και πολύ μακρυά από την Αγία Άννα, (πριν αρκετά χρόνια αυτό). “Πνευματικέ μου, (του λέει μία μέρα ο διάκονος περίλυπος), μη ξεχάσεις να μνημονεύσεις αύριο στην λειτουργία την μητέρα μου που έχει τα τρίτα της”. (Πέθανε δηλαδή πριν τρεις μέρες).
Και του λέει χωρίς να δείξει τώρα την αγωνία του ο πνευματικός: “Για πες μου παιδί μου: Η μητέρα σου έχει αύριο τα τρίτα της, δηλαδή πέθανε προχθές. Πέθανε στην Ρουμανία. Πώς εσύ σε δυό μέρες πληροφορήθηκες τον θάνατό της;” Μεσολάβησε λίγη σιγή, δεν υπήρχαν τηλέφωνα δεν είχαν τηλέφωνα, όπως εγώ στην σκήτη μου, δεν έχουμε ρεύμα. Δεν είχανε τηλέφωνα.
“Πώς το έμαθα;” Άρχισε να λέει δειλά ο διάκονος. “Να, μου το είπε...” “-Ποιος σου το είπε;” “-Μου το είπε ο φύλακας άγγελος μου”. “-Ο φύλακας άγγελος σου; Έχεις δει τον άγγελο σου;” “-Αξιώθηκα να τον δω. Δεν είναι μια και δύο φορές, είναι τώρα δύο χρόνια μου παρουσιάζεται και με συντροφεύει στην προσευχή. Λέμε μαζί τους χαιρετισμούς κάνουμε μετάνοιες, ανοίγουμε πνευματικές συζητήσεις”.
Εκείνο το “δύο χρόνια”, πίκρανε πολύ τον παπά-Σάββα. “-Και γιατί παιδί μου τόσο καιρό δε μου ανέφερες τίποτα;” “-Μού είπε ο άγγελος πως δεν είναι απαραίτητο”. “-Παιδί μου είσαι βέβαιος πως είναι άγγελος του Θεού αυτός που σου εμφανίζεται;” “-Βέβαιος; Βεβαιότατος γέροντά μου, μα προσευχόμαστε μαζί, κάνουμε καθημερινώς χίλιες μετάνοιες, συζητούμε για την μέλλουσα ζωή, για τον Παράδεισο, ο φύλακας άγγελός μου είναι”.
Ο διάκονος φαινόταν αμετάπειστος. Εκείνο όμως που τον έκανε δεκτικό ήταν η εμπιστοσύνη του στον θεοφώτιστο πνευματικό του. Αλλά πάλι έλεγε πώς μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύσει στην προσευχή; Αυτός πολεμεί τους προσευχομένους. Μετά από πολλά, συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες, να δοκιμάσουν τον φύλακα άγγελο.
“Ζήτησέ του μόλις ξανάρθει (λέει ο παπά-Σάββας) να πει το: “Θεοτόκε Παρθένε” , ακόμη πες του να κάνει το σημείο του Σταυρού”. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά. Όταν δύο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη, τότε και τα μάτια σου, και τα αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το Θεοτόκε Παρθένε και νομίζεις ότι τον βλέπεις να κάνει τον σταυρό του και να σταυροκοπιέται.
Στην επόμενη επίσκεψη ο διάκονος με κάποια ικανοποίηση ανάγγειλε στον πνευματικό: “Γέροντά μου τα πράγματα έχουν όπως σου τα έλεγα είναι άγγελος του Θεού, είναι ο φύλακας άγγελός μου. Και το Θεοτόκε Παρθένε το είπε και τον σταυρό του τον έκανε”.
Παραλείπω, οι άγιοι και οι άγγελοι ξέρουνε τι σκεπτόμαστε. Προσέξετε, ο διάβολος δεν έχει τις δυνάμεις που νομίζουμε. Μη του δίνουμε μεγαλύτερη αξία από όση έχει, έχει τρομερά μειονεκτήματα, τρομερά μείον, Δε θα αναφερθούμε σε τίποτε άλλο τώρα, μόνο σε αυτό, το ότι δεν ξέρει τι σκεπτόμαστε.

Προσέξετε το αυτό, οι άγγελοι ξέρουν τι σκεπτόμαστε. Οι άγιοι, όχι μόνο όσοι έχουν φύγει στον ουρανό αλλά και όσοι είναι ανάμεσά μας, μόλις μας δούνε, ξέρουνε τι σκεπτόμαστε. Ο διάβολος δεν το ξέρει.

Τότε τι συμβαίνει με τις σκέψεις; Μας αφήνει μια σκέψη. Δεν ξέρει ότι την δεχθήκαμε. Αν δει ότι αλλάζουμε το πρόγραμμα τότε καταλαβαίνει ότι την δεχθήκαμε. Μας βάζει μία σαρκική σκέψη. Δε ξέρει αν την δεχθήκαμε. Όταν αρχίζει και βλέπει ότι ανεβαίνει ο σφυγμός μας ότι αρχίζουμε και αλλάζουμε τα σχέδιά μας, τότε καταλαβαίνει ότι τη δεχθήκαμε.
Δε ξέρει τι σκεπτόμαστε. Είναι ένα από τα μεγάλα του μειονεκτήματα. Για τα άλλα θα πούμε μια άλλη φορά. Του λέει τώρα ο πνευματικός ο παπά-Σάββας: “Πρόσεξε τι θα κάνουμε: Εγώ αυτή τη στιγμή, ακριβώς αυτή τη στιγμή κάτι θα σκεφθώ (σκέφθηκε κάτι εις βάρος του διαβόλου), και το αφήνω κρυφό, μέσα μου. Εσύ το βράδυ θα ζητήσεις από τον άγγελο να σου πει. Αν το βρει τότε χωρίς αμφιβολία είναι άγγελος από τον Θεό. Και να έρθεις να με ενημερώσεις”.

Γυρίζοντας ο διάκονος στην καλύβη του, κάτι σάλευε μέσα του, κάτι σαν αγωνία, κάτι σα δυσάρεστη προαίσθηση. Από την άλλη μεριά θαύμαζε και την σπουδαία ιδέα του πνευματικού. Η υπόθεση θα περνούσε την κρίσιμη φάση της. Μόλις ζητήθηκε την νύχτα από τον άγγελο η λύση του προβλήματος, κάποια δυσδιάκριτη ταραχή, αυλάκωσε το φωτεινό πρόσωπό του. Φάνηκε να σαστίζει.

“Μα αγαπητέ μου πάτερ, γιατί εσύ ανώτερος άνθρωπος να ενδιαφέρεσαι για τους λογισμούς ενός παπά; Αυτό είναι κατάντημα, φτωχές επιθυμίες. Δε προτιμάς να σου δείξω απόψε την κόλαση, τον παράδεισο, την δόξα της Κυρίας Θεοτόκου;” Ο διάκονος που κάτι άρχισε να υποψιάζεται επέμεινε στο θέμα τους. “-Κάνω υπακοή στον πνευματικό μου, να μου πεις τι σκεφθηκε”. Ο άγγελος με μερικούς ελιγμούς προσπάθησε να μεταφέρει αλλού την συζήτηση.
Ο διάκονος όμως με επιμονή τον μετέφερε στο θέμα. Άλλωστε οι τεχνικές αυτές υπεκφυγές δε του προξενούσαν καλή εντύπωση. “Να μου πεις τι σκέφθηκε ο πνευματικός. Το θέμα είναι απλό! Γιατί αποφεύγεις; Το αγνοείς;” “-Πρόσεξε διάκο, με τον μικροπρεπή τρόπο που μου συμπεριφέρεσαι κινδυνεύεις να χάσεις την εύνοιά μου”. “-Δε ξέρω, σου ζητώ κάτι το εύκολο. Γνωρίζεις ή όχι επιτέλους, τι σκεφθηκε ο πνευματικός;”

Την ώρα αυτή πετάχτηκε το λαμπερό προσωπείο. Μια φρικτή μορφή αποκαλύφθηκε και σαν από στόμα θηρίου ακούσθηκαν τα λόγια: “-Να χαθείς άθλιε, αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση και στην φωτιά, θα σε κάψουμε και θα σε καταστρέψουμε, αύριο αυτή την ώρα”. Και ο διάκονος έμεινε μόνος του και σωστό ερείπιο. Όλη η γλυκύτητα των οπτασιών δυο χρόνια τώρα δεν αντιστάθμιζε την τωρινή του πικρία.

Εάν δεν τον στήριζαν από μακρυά οι προσευχές του πνευματικού που ξαγρυπνούσε και παρακαλούσε για αυτόν, θα είχε παραδώσει το πνεύμα του. Πέρασαν αρκετές ώρες ώσπου να συνέλθει και να σταθεί στα πόδια του. Η καλύβη του πια δεν τον χωρούσε. Πουθενά δεν έβλεπε ασφάλεια παρά μόνο κοντά στον πνευματικό. Σ' όλη την διαδρομή βούιζε στα αυτιά του η απειλή: “Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση”. Κι ο τρόμος τον διαπερνούσε μέχρι το μεδούλι.
Έφτασε όπως έφτασε ως την καλύβη της αναστάσεως. Έπιασε το ράσο του πνευματικού και δεν το άφηνε ούτε στιγμή, και την ώρα που έπρεπε να κοιμηθεί εκείνος λίγο, δίπλα του ο τρομοκρατημένος διάκονος. “Μη φοβάσαι παιδί μου, ηρέμησε!”, “-Πώς να μη φοβηθώ πνευματικέ μου, που πλησιάζει η ώρα; πλησιάζει η ώρα που θα με πάρουνε! Χριστέ μου σώσε με!” Και πράγματι την καθορισμένη ώρα, δέχθηκε βίαια επίθεση των πονηρών πνευμάτων.
Τι κραυγές τρόμου και απελπισίας ήταν αυτές! “Σώσε με πνευματικέ μου, χάνομαι! Με παίρνουν! Σώσε με!” Γονατίζει ο παπά-Σάββας και γεμάτος πόνο και δάκρυα, δέεται στον Κύριο να λυπηθεί τον δούλο του και να επιτιμήσει τους πονηρούς δαίμονες. Εισακούσθηκε η δέησή του. Και ο ταλαίπωρος διάκονος σώθηκε από στόματος λέοντος.


Παραλείπω, με τον χρόνο και την καθοδήγηση του παπά-Σάββα ο Ρουμάνος διάκονος ηρέμησε. Η πνευματική του ζωή πήρε καλή εξέλιξη, χειροτονήθηκε αργότερα και ιερέας, και διακρινόταν πάντα για την ευλάβειά του. Ωστόσο εκείνα τα χρόνια της πλάνης του άφησαν κάποια δυσάρεστα ίχνη. Ο διάβολος είχε αποκτήσει πάνω του δικαιώματα. Δωρεάν θα του προσέφερε τόσα απολαυστικά οράματα; Έτσι σε όλη την κατοπινή ζωή του, εταλαιπωρείτο από διαφόρους ενοχλητικούς πειρασμούς, όλοι οι διακριτικοί πατέρες διέβλεπαν σε αυτούς το κατάλοιπο της διετούς εκείνης συνεργασίας με τον άγγελο που δεν ήταν άγγελος.
Αδελφοί και πατέρες, δεν έχουμε άλλη ευκαιρία για να κερδίσουμε την ζωή και την σωτηρία μας από αυτήν που μας δίνεται τώρα. Δεν έχουμε άλλη ζωή, μόνον αυτήν εδώ. Και είναι κρίμα να χαθούμε. Ο καλός Θεός μάς έχει δώσει τα πάντα για την σωτηρία μας. Μπορει ο διάβολος σήμερα να έχει τόσα όπλα στην διάθεση του, που ποτέ άλλοτε δεν τα είχε. Αλλά και οι χριστιανοί για πρώτη φορά έχουνε τόσα όπλα να αμυνθούν που ποτέ άλλοτε άλλοτε δε τα είχαμε. Ποτέ άλλοτε ένας χριστιανός δεν είχε ραδιοφωνικούς σταθμούς χριστιανικούς όπως έχουμε σήμερα. Ποτέ άλλοτε δε κυκλοφορούσαν τόσα βιβλία χριστιανικά, και πνευματικά, όχι θεολογικά, χριστιανικά πνευματικά που μας ωφελούν στην καθημερινή μας ζωή.
Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόσα. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν τόσες κασέτες, να μπορεί κάποιος να ακούσει κάτι πνευματικό, κάποια συμβουλή κάτι πατερικό και να ωφεληθεί. Έχει ο διάβολος εξοπλίσει τους δικούς του, έχει και ο καλός Θεός εξοπλίσει τους δικούς του. Έχουμε τα πάντα για να σωθούμε, και πάνω από όλα έχουμε τα μυστήρια της εκκλησίας μας.

Μην απομακρυνόσαστε από την ενορία σας. Μην απομακρυνόσαστε από το πετραχήλι του παπά. Με τόσα που έχουμε, δεν έχουμε δικαιολογία να πάμε στην κόλαση. Μόνο από την τεμπελιά μας θα πάμε στην κόλαση, από τίποτε άλλο. Και λέει και ένας πατέρας: Με τόσα που έχουμε, πιο εύκολα πάμε στον Παράδεισο παρά στην κόλαση, (λέει). Πρέπει να κουραστείς περισσότερο για να πας στην κόλαση, στον Παράδεισο πας ευκολότερα.
Θα προσέξουμε αυτό το πράγμα, Όλα ξεκινάνε μέσα από το μυαλό μας. Από πουθενά αλλού. Ο διάβολος έχει τόση δύναμη όση εμείς του δίνουμε. Γιατί άλλους τους κάνει ό,τι θέλει και σε άλλους δε μπορεί να κάνει τίποτα. Γιατί σοφούς σαν αυτόν που σας ανέφερα προηγουμένως, τους ανεβαίνει στο κεφάλι και τους κάνει να λένε τέτοιες βλακείες και να γελάει όλος ο κόσμος εις βάρος τους και αυτοί να μη καταλαβαίνουν τίποτα. Και να λέει: Θέλω εκκλησιές, θέλω οικουμενικές συνόδους. Και όλοι να γελάνε και εκείνος να μην καταλαβαίνει.

Λοιπόν λέει ένας αγιορείτης γέροντας: “Εις το υπερώον εσυνάχθησαν οι Απόστολοι και εδέχθηκαν την επέλευση του Παναγίου Πνεύματος”. Λέει η Αγία Γραφή ότι οι Απόστολοι πριν την Ανάληψη του Χριστού ήταν μαζεμένοι στο υπερώον. Το υπερώον ήταν το πιο ψηλό μέρος ενός σπιτιού. Πώς λέμε το ρετιρέ; Το πιο ψηλό μέρος ενός σπιτιού είναι το υπερώο.
Και λέει ο γέροντας εδώ: “Εις το υπερώο αυτό το πνευματικό που λέγεται νους, (ο νους μας είναι στο πιο ψηλό σημείο του σώματος). Εκεί όπως μαζεύθηκαν οι απόστολοι στο πιο ψηλό σημείο του σπιτιού και δέχθηκαν το Άγιο Πνεύμα, εδώ σε αυτό το υπερώο και μεις, (που λέγεται νους και έχει την εικόνα του μεγάλου νου), εκεί δεχόμεθα και εμείς την χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Από εδώ εξαρτάται η ζωή και ο θάνατος, ο Παράδεισος και η κόλαση, η αφετηρία προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Ιερό εργαστήριο να καταστήσουμε τον νου. Από εδώ ξεκινούν όλα. Να λέμε μια προσευχή που αναφέρεται για την Παναγία μας στην θεια μετάληψη: “Παναγία Δέσποινα το φως της εσκοτισμένης μου ψυχής” λέει αρκετά και λέει: “και δως ανάκλησιν εν ταις αιχμαλωσίαις των λογισμών μου” να ξαναμαζεύω πάλι τους λογισμούς μου, που μου τους αιχμαλωτίζει ο διάβολος.
Λέει ο Απόστολος Παύλος: “Το λοιπόν αδελφοί, όσα εστίν αληθή, όσα είναι αληθινά, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, ητις αρετή, όσα ενάρετα, ταύτα λογίζεσθε, αυτά να σκέφτεσθε”. Και να πούμε μαζί με τον ψαλμωδό: “και πνεύματι ηγεμονικώ στήριξόν με”.
Αμήν! Να εύχεσθε.

π. Νίκων:


Αν καποιος θέλει να ρωτήσει κάτι μετά χαράς. Τα πράγματα είναι απλά. Όπως άλλοι τα καταφέρανε μπορούμε και εμείς.
Από το κοινό: Κάθε λογισμό, το “Κύριε Ιησου Χριστέ ελέησόν με” πιάνει αν κάνεις τον σταυρό σου και το πεις αυτό από μέσα σου; Πιάνει; τα σκορπάει όλα;


π. Νίκων:
Ναι, εξαρτάται. Ότι είναι ένα όπλο, δεν είναι απλό όπλο. Το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με, δεν είναι απλώς όπλο εναντίον του διαβόλου. Προσέξετε, είναι πυρηνική βόμβα. Τινάζει τον διάβολο, τον εξαφανίζει. Είναι μια τρομερά συμπυκνωμένη, είναι μια τρομερά δυνατή ευχή. Μέσα της κλείνει όλες τις προσευχές, ξέρετε γιατί;
Είναι ένα μυστήριο, λέει η Γραφή ότι όταν θα γίνει η δευτέρα παρουσία του Χριστού θα εμφανισθεί στον ουρανό το όνομα του Χριστού και ενώπιον του ονόματος αυτού (λέει), παν γόνυ κάμψει επουρανίων επιγείων και καταχθονίων. Αυτό είναι ένα μυστήριο, το όνομα του Χριστού. Θα γονατίσει μπροστά στο όνομα αυτό το γονατο των επουρανίων, οι άγγελοι θα γονατίσουν οι άνθρωποι θα γονατίσουν, και των υποχθονίων και οι διάβολοι θα λυγίσουν μπροστά σε αυτό το όνομα.
Λέει η γραφή (πάλι ο Απόστολος): “Δεν υπάρχει άλλο όνομα με το οποίο θα σωθούμε, και εμείς τι κάνουμε; Λέμε αυτό το όνομα. Λέμε: “Κύριε Ιησού Χριστέ, το όνομά Σου ονομάζομεν” λέει, “Θεό άλλον εκτός από Εσένα δε γνωρίζουμε το όνομά σου ονομάζομεν”. Είναι κάτι το οποίο προσπαθεί ο διάβολος να μας πείσει να μην το κάνουμε. Ο διάβολος δεν φοβάται αν πιστεύουμε στον Θεό.
Προσέξετε το αυτό: Όση πίστη να έχεις δε σώζεσαι, δε σώζεσαι αν πιστεύεις στον Θεό. Ο διάβολος σκοτώνεται εμείς σωζόμαστε από τι; Όταν πιστεύουμε ότι ο Χριστός είναι ο Θεός. Δεν έχουμε άλλον Θεό. Εκεί είναι το σκάνδαλο για τον διάβολο. Γίνονται θεολογικά συνέδρια στο εξωτερικό με χριστιανούς, (θα καταλήξω εκεί), θεολογικά συνέδρια με χριστιανούς στο εξωτερικό που συμφωνούν, (“χριστιανοί” τώρα) να μην αναφέρουν το όνομα του Χριστού για να μην προσβληθούν και οι βουδιστές και οι ινδουιστές και όποιοι άλλοι συμμετέχουν στο συνέδριο.
Πώς τρέμει ο διάβολος το όνομα του Χριστού! Και εμείς λέμε ονομάζουμε τον Χριστό Κύριο, αυτό το οποίο ο διάβολος προσπαθεί να σε πείσει να μη το κάνεις. Κατ' αρχήν δε θέλει να σκέφτεσαι τον Χριστό. Μετά σου λέει: “Τον σκέπτεσαι; σκέψου τον σαν έναν μεγάλο μύστη. Σαν μια από τις ενσαρκώσεις του Βούδα, σαν έναν μεγάλο ποιητή σαν ένα μεγάλο φιλόσοφο, σαν, σαν, σαν, όχι Κύριο”. Και εμείς τώρα λέμε “Κύριε Ιησού Χριστέ”.
Και τι ακόμα; “Ελέησόν με”. Ελεημοσύνη ποιος ζητάει; Ένας ζητιάνος. Δηλαδή ταπεινώνεσαι; Τον πέθανες! Γι' αυτό εμείς επιμένουμε στο “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με”. Τώρα κάνουμε τον σταυρό μας - δεν τον κάνουμε, δεν έχει καμιά σημασία, όταν έχουμε μέσα στην καρδιά μας τον διάβολο, είναι αστείο να κάνουμε τον σταυρό μας. Δε μας σώζει, είναι ασήμαντο. Το σημαντικό είναι να έχουμε το όνομα του Χριστού στο μυαλό μας.
Είναι πυρηνική βόμβα, στην πράξη θα τα δείτε αυτά. Στην πράξη, απλά πραγματάκια είναι αυτά. Θα κατεβείτε τώρα, θα δείτε, θα αρχίσετε να περπατάτε, κανείς δε μπορεί να σας εμποδίσει να λέτε από μέσα σας: “Κύριε Ιησού χριστέ ελέησόν με, Κύριε Ιησού χριστέ ελέησόν με, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με”.
Τι σας εμποδίζει; Τι σας στοιχίζει; Τίποτα! Όλες οι άλλες προσευχές χρειάζονται μιά ησυχία, έναν τόπο ήρεμο, λίγες εικόνες, το απόδειπνο, τον εσπερινό, κάποια βιβλία, αυτή την προσευχή μπορούμε να την λέμε πάντοτε. Περπατάς; μπορείς να το λες, οδηγάς το αυτοκίνητό σου; μπορείς να το λες. Ξεκινήστε και η ίδια η προσευχή θα σας μάθει τα πάντα.
Στην πράξη τα μαθαίνουμε αυτά όχι με τα λόγια. Τώρα τα λόγια έτσι που σας τα λέω μπορεί να σας φαίνονται ωραία να χαιρόσαστε την ώρα που τα ακούτε. Όταν θα έρθει η ώρα του πειρασμού θα σας χτυπήσει ο διάολος κάτω σαν χταπόδι και δεν θα σας μείνει τίποτα από αυτά που σας λέω.
Τι θα σας μείνει; Ό,τι βάλατε εσείς στην πράξη και το μάθατε εσείς προσωπικά. Αυτό δε μπορεί να σας το μετακινήσει κανένας. Έτσι θα γνωρίσετε αν είναι αλήθεια όλα αυτά και έτσι γνωρίζουμε όλη την αλήθεια του χριστιανισμού. Αν είναι αλήθεια αυτά που μας είπε ο Χριστός ή όχι. Από την ζωή τους τα έχουν μάθει οι άνθρωποι και τα έχουν κρατήσει μέχρι σήμερα. Όχι γιατί τους τα λένε οι παπάδες και οι καλόγεροι.


Οι ίδιοι οι άνθρωποι τα ζούνε και μας τα λένε. Το τι έχουμε ακούσει από ανθρώπους που ζούνε στον κόσμο δε μπορεί να το βάλει το μυαλό σας. Και επειδή ακριβώς είναι θέμα ζωής, γι, αυτό όλοι μπορούμε να σωθούμε, δεν είναι θέμα εξυπνάδας ή μόρφωσης ή γνώσεων. Γι' αυτό έχουμε αγράμματους που είναι άγιοι. Δεν έχουν βγάλει το δημοτικό και λέμε: “Άγιε του Θεού πρέσβευε υπέρ ημών” και έχουμε μορφωμένους που δεν ξέρουν τι λένε και τι τους γίνεται.
Απλά πράγματα είναι, με απλά πράγματα θα πάμε στον Παράδεισο, και με απλά πράγματα θα πάμε στην κόλαση.
Ερώτηση από το κοινό:
Ήθελα να ρωτήσω: Λέμε αυτά τα λόγια Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, όμως δεν είμαστε συγκεντρωμένοι αυτή την ώρα, απλά λέμε τα λόγια. Δεν τα πιστεύουμε πραγματικά;
π. Νίκων:
Τι γίνεται; Το ότι δεν πιστεύουμε πραγματικά, όχι δεν είναι [θέμα], απλά είναι λίγη η πίστη μας. Όλα έχουνε κάποια μέτρα. Αυξάνουνε. Ε!, στην αρχή είμαστε λίγο ταπεινοί, θα αγωνιζόμαστε, ταπεινωνόμαστε περισσότερο, περισσότερο, περισσότερο. Είμαστε λίγο ελεήμονες, ε, στην αρχή δίνουμε κάτι λίγο, βλέπουμε ότι βοηθήσαμε τον άλλον, χαιρόμαστε πιο πολύ, πιο πολύ, πιο πολύ. Νηστεύουμε στην αρχή λίγο, μετά περισσότερο, όλα αυξάνουν, έτσι είναι και η πίστη μας.
Μη σας στεναχωρεί ότι η πίστη σας κλονίζεται, ότι είναι λίγη. Εσείς αυτά τα λίγα που πιστεύετε βάλτε τα στην πράξη, και θα δείτε πάνω στην πράξη τέτοια πράγματα που θα αυξηθεί η πίστη σας. Θα δυναμώσει η πίστη σας και τότε θα κάνετε περισσότερα πράγματα. Και θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο η πίστη σας.
Τώρα όταν λέτε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με και το μυαλό φεύγει και λέμε μόνο τα λόγια, δε πειράζει, είναι αυτό το λίγο που μπορούμε να κάνουμε. Κάντε το, να γίνει μια καλή συνήθεια. Και θα δείτε ότι σιγά - σιγά θα διαπιστώσετε ορισμένα πράγματα. Σα κάτι που σας είπα πιο μπροστά, ότι δε μπορείτε να λέτε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με και να τσακώνεσαι με τον άλλον.
Όταν το βράδυ θα συγκεντρωθείς να πεις με την ησυχία σου Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με, ακριβώς αυτός ο τσακωμός θα σου έρθει στο μυαλό Δε μπορείς να λες Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με, και να βλέπεις περιοδικά που δεν πρέπει. Όταν σταθείς το βράδυ να πεις την προσευχή πριν ξαπλώσεις, μισή ώρα ένα τέταρτο, θα το κανονίσεις αυτό με τον πνευματικό σου.
Δε μπορείς να καθίσεις να πεις την ευχή συγκεντρωμένος. Θα σου φέρει στο μυαλό τα περιοδικά που είδες, ή ίδια η προσευχή. Θα σε μάθει πώς να ζεις, πώς να φέρεσαι, πώς να σκέπτεσαι. Γι' αυτό ξεκινήστε να λέτε αυτό το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με. Η ίδια η ευχή θα σας διδάξει πολλά άλλα που δεν μπορείτε να φανταστείτε τώρα.
Και ύστερα είμαστε και Χριστιανοί, γι' αυτό και λέμε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με. Θα πάμε στην εκκλησία, θα ακούσουμε και κάτι άλλο που θα μας ωφελήσει. Να, τώρα πώς βρισκόμαστε εδώ; θα μπορούσαμε να είμαστε οπουδήποτε αλλού. Και είμαστε μαζεμένοι σαν μία οικογένεια και λέμε αυτά που λέμε. Ξεκινήστε, κάποιοι απο σας, δε λένε: “το ταξίδι για την Κίνα ξεκινάει με το πρώτο βήμα”; Κάνετε το πρώτο βήμα. Στην πράξη θα το δείτε.

Ερώτηση από το κοινό:
Φοράς σταυρό, κάνεις κομποσχοίνι, λες Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, και επιμένουν ακόμα περισσότερο. Γίνεται αυτή η πρώτη φάση που είπατε: Σου έρχεται η ιδέα, ένας λογισμός στο μυαλό -και συ το πολεμάς- τη διώχνεις αμέσως και επανέρχεται δριμύτερη ακόμα. Τι γίνεται;
π. Νίκων:
Το να επανέρχεται δε μας ενδιαφέρει. Τι σημασία έχει; Δε μας ενοχλεί αυτό, δεν μας πειράζει καθόλου αυτό και με πιο απαλή δύναμη να έλθει και με περισσότερη δύναμη να έλθει, εμείς θα τον διώχνουμε. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι η πάλη. Εάν θα νικήσουμε τον λογισμό ή όχι, εξαρτάται από την χάρη του Θεού.
Μας νικάει ο θυμός εμείς πολεμάμε: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με. Κάποιος μας νευριάζει. Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με. Ο θυμός φουντώνει μέσα μας. Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ με. Δε νικάμε τον θυμό, δεν πειράζει, θα συνεχίσουμε τον αγώνα. Εάν θα νικήσουμε τον θυμό ή όχι δεν εξαρτάται από εμάς. Από εμάς εξαρτάται ο αγώνας που θα κάνουμε.
Λέει το γεροντικό για τον Αββά Απολλώ. Είχε το πάθος της οργής, του θυμού. Δέκα τέσσερα χρόνια παρακαλούσε (λέει) τον Θεό να πάρει από πάνω του αυτό το πάθος. Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια. Όχι ένα μήνα, όχι δυο μήνες, όχι ένα χρόνο, δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια. Και εμείς θέλουμε μόλις ξεκινάμε να τα καταφέρουμε κι όλας; Δεν θα απογοητευόμαστε, δεν θα το βάζουμε κάτω. Θα κάνουμε τον διάβολο να σκάσει. Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια και τελικά έγινε αυτό που παρακαλούσε.
Και λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (προσέξτε το και αυτό), πολλές φορές παρακαλάμε τον καλό Θεό να μας δώσει κάτι και προσευχόμαστε και προσευχόμαστε και δε μας το δίνει ο Θεός. Και προσευχόμαστε και επιμένουμε στην προσευχή και δε το δίνει ο Θεός. Και εμείς που επιμένουμε στην προσευχή τελικά (λέει ο Άγιος Ιωάννης) ο Θεός μας παραχωρεί, μας χαρίζει αυτό για το οποίο προσευχόμαστε, και έχουμε ωφεληθεί περισσότερο από την προσευχή που κάναμε παρά από αυτό που κερδίσαμε. Πολλές φορές επίτηδες ο Θεός δε στέλνει την χάρη του για να καταφέρουμε κάτι, για να επιμείνουμε στον αγώνα.
Αυτό είναι που μπορούμε να κάνουμε και αυτό θα κάνουμε, προσευχή και προσοχή όσο μπορούμε. Προσοχή και προσευχή. Και τα δύο. Όχι ενσυνείδητα να μη προσέχουμε. Άλλο το να προσευχόμαστε και το μυαλό να φεύγει και να το ξαναμαζεύουμε, και άλλο να λέμε με το στόμα τα λόγια και να μη μας ενδιαφέρει πού γυρνάει το μυαλό. Όχι, εκεί δε θα σωθούμε που φεύγει το μυαλό.
Θα σωθούμε όταν φεύγει το μυαλό και εμείς το ξαναμαζεύουμε, κι αυτό ξαναφεύγει και εμείς το ξαναμαζεύουμε. Ο διάβολος δε θα σταματήσει να μας πολεμάει ποτέ. Λέει μια από τις προσευχές της θείας μεταλήψεως που τις διαβάζουμε πριν πάμε να κοινωνήσουμε: “Προ των πυλών του ναού Σου παρέστηκα και των δεινών λογισμών ουκ αφίσταμαι”. Έχω έλθει μπροστά στην ωραία πύλη ανοίγω το στόμα μου να κοινωνήσω και το μυαλό μου δε καθαρίζει από τις σκέψεις.
Και αυτά τα λέει ένας άγιος!
Ε, τι! Θέλετε εσείς αποτελέσματα απο τώρα ακόμα δε ξεκινήσαμε; “Προ των πυλών του ναού Σου παρέστηκα και των δεινών λογισμών ουκ αφίσταμαι”. (Κι από τους φοβερούς λογισμούς δε γλυτώνω). Δεν έχει σημασία, δεν θα το βάλουμε κάτω. Θα αγωνιστούμε. Γι' αυτό ονομάζει ο Απόστολος Παύλος “στρατιώτη” τον Χριστιανό που αγωνίζεται.
Πόλεμος γίνεται. Ο διάολος τα όπλα του εμείς τα όπλα μας. Ο διάολος τις επιθέσεις του εμείς τις δικές μας. Ποιανού θα περάσει; Το έχει χάσει το παιχνίδι προ πολλού. Απλώς κοιτάει να δει πόσους περισσότερους μπορεί να κερδίσει.
Δημιουργία αρχείου: 21-3-2011.http://www.oodegr.com/oode/psyxotherap/ ... smwn_1.htm
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>

Re: Ο Διάβολος στο μυαλό Η πάλη με τους λογισμούς

4
Ἱερομόναχος Βενέδικτος Ἁγιορείτης - Λογισμοί καὶ ἡ ἀντιμετώπισή τους

Ἔκδοση Συνοδίας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου
- Νέα Σκήτη - Ἅγιον Ὄρος (1997)

Πρόλογος
1. Ὁ σκληρὸς πόλεμος
2. Οἱ λογισμοὶ καὶ ἡ προέλευσή τους
3. Πορεία πρὸς τὴ χώρα τῆς ἁμαρτίας
4. Τὰ στάδια τῆς ἁμαρτίας
5. Τὰ πάθη πηγὴ τὸν πονηρῶν λογισμῶν
6. Κατηγορίες τῶν λογισμῶν
7. Ἀρχὴ τοῦ πόλεμου οἱ λογισμοί
8. Ἡ δαιμονικὴ πανουργία
9. Οἱ βλάσφημοι λογισμοί
10. Ὁ ὁρμαθὸς τῶν λογισμῶν
11. Συνδυασμὸς λογισμῶν
12. Ἀποτελέσματα τῶν λογισμῶν
13. Ἡ ἀντιμετώπισις τῶν λογισμῶν

Ἐργογραφία τοῦ συγγραφέως
Πρόλογος
Ἀνάμεσα στὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζει ὁ ἄνθρωπος ποὺ προσεύχεται, εἶναι καὶ τὸ πρόβλημα τῶν λογισμῶν.

Τὸ βιβλιαράκι αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ μία ἐμπεριστατωμένη μελέτη στὸ σοβαρὸ αὐτὸ θέμα τῶν λογισμῶν· εἶναι μία ὁμιλία ποὺ ἔχει γίνει πρὶν ἀπὸ ἀρκετὸ καιρό. Ἐδῶ παρουσιάζεται ἀρκετὰ βελτιωμένη χωρὶς νὰ ἔχει χάσει τὴν ἀρχική της μορφὴ ὡς ὁμιλίας. Καὶ ἐπειδὴ πολλοὶ εἶναι αὐτοὶ ποὺ παλεύουν μὲ τοὺς αἰσχροὺς λογισμοὺς καὶ περισσότεροι αὐτοὶ ποὺ «τὰ χάνουν», καταβάλλεται μία προσπάθεια νὰ καταλάβῃ ὁ χριστιανὸς ποὺ ἀγωνίζεται τί εἶναι οἱ λογισμοί, ἀπὸ ποὺ προέρχονται, ποιὰ τὰ ἀποτελέσματά τους καὶ πὼς ἀντιμετωπίζονται.

Ἂν ἀπὸ τὴν μικρὴ αὐτὴ ἐργασία κάποιος ὠφεληθῆ, ἂς προσεύχεται γιὰ ἐκείνους ποὺ κοπίασαν.

Β. Ι.

1. Ὁ σκληρὸς πόλεμος
Πολλὲς φορὲς ἔχει λεχθῆ ὅτι ἡ προσευχὴ γι᾿ αὐτὸν ποὺ προσεύχεται εἶναι μία πράξις δυναμική, ὠφέλιμη καὶ θεάρεστη.

Τὸ πραγματικὸ αὐτὸ γεγονὸς ἐρεθίζει τὸν διάβολο καὶ τὸν κάνει νὰ ἀντιμάχεται τὸν προσευχόμενο.

Ἔτσι ὁ πιστὸς ἐπιθυμώντας τὴν ἕνωσή του μὲ τὸν Θεό, συναντᾶ δαιμονικὰ ἐμπόδια ὀργανωμένα σὲ σύστημα καὶ μὲ φοβερὰ προγραμματισμένη ἐπίθεσι.

Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς προγραμματισμένης ἐπιθέσεως ἡ προσευχὴ γίνεται μία κοπιαστικὴ πράξις καὶ προξενεῖ κόπο μεγαλύτερο ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐργασία. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τονίζει κάποιος ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς ἐρήμου: «Οὔκ ἐστιν ἕτερος κάματος ὡς τὸ εὔξασθαι τῷ Θεῷ· τὸ εὔξασθαι ἕως ἐσχάτης ἀναπνοῆς ἀγῶνος χρήζει» δηλαδή, δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερος κόπος ἀπὸ τὸ νὰ προσεύχεται κάποιος στὸν Θεό. Τὸ νὰ προσεύχεται κάποιος μέχρι τὴν τελευταία του ἀναπνοή, χρειάζεται ἀγώνα.

Δὲν εἶναι μόνον ἡ προσευχὴ ποὺ κουράζει. Εἶναι κυρίως ὁ σκληρὸς καὶ ἀδυσώπητος πόλεμος τῶν δαιμόνων ποὺ τὴν κάνει περισσότερο κοπιαστική.

Τὸ μίσος, λοιπόν, τῶν δαιμόνων ἐναντίον ἐκείνων ποὺ προσεύχονται εἶναι δεδομένο. Ὑπάρχει πόλεμος τῶν πονηρῶν δαιμόνων ἐναντίον τους σὲ δυὸ μορφές: στὴν ὁρατὴ καὶ στὴν ἀόρατη, γιὰ ἀρχαρίους καὶ τελείους. Στοὺς ἀρχαρίους πολλὲς φορὲς χρησιμοποιεῖ καὶ τὸν ὁρατὸ πόλεμο. Χρησιμοποιεῖ ἦχο, ἀντικείμενα, προξενεῖ θορύβους γιὰ νὰ μπόρεση νὰ τοὺς ἀποσπάσῃ ἀπὸ τὴν προσευχή. Ἀρχαρίους, ὅμως, καὶ τελείους, πολεμᾶ κυρίως μὲ τοὺς λογισμούς.

* * *

Ἕναν σκληρό, λοιπόν, ἀγώνα ἔχει ἀναλάβει ὅποιος ἔχει ἀρχίσει τὸν ἀγώνα ἐναντίον τῶν λογισμῶν. Διότι οἱ λογισμοὶ εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἐμπόδιο στὸν ἄνθρωπο γιὰ τὴν πνευματική του κατάρτισι καὶ τελείωσι. Καὶ ἡ τελείωσις αὐτὴ δὲν ἐπιτυγχάνεται ἀλλιῶς, παρὰ μόνον μὲ τὴν συνεχῆ ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ μάλιστα τόσο συχνὴ πρέπει νὰ εἶναι ὥστε, ὅπως τονίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «προτιμότερο εἶναι νὰ μνημονεύη κανεὶς τὸν Θεό, παρὰ νὰ ἀναπνέη».

Ὑπάρχει, ὅμως, ὁ ἐσωτερικὸς αὐτὸς πόλεμος. Κανένας πόλεμος δὲν εἶναι τόσο ἄγριος, ὅσο ἕνας παράλογος λογισμός, ποὺ φωλιάζει στὴν ψυχή μας. Ὅλα, ὅσα προέρχονται ἀπὸ μέσα μας, εἶναι βαρύτερα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ μᾶς προσβάλλουν ἀπὸ ἔξω. Τὸ σκουλήκι, ποὺ γεννιέται μέσα στὸ ξύλο, τρώει περισσότερο τὴν ψύχα τοῦ ξύλου. Οἱ ἀρρώστιες, ποὺ γεννιῶνται ἀπὸ μέσα μας, εἶναι ὕπουλες καὶ προξενοῦν μεγαλύτερη καταστροφὴ ἀπὸ αὐτὴν ποὺ προκαλοῦν τὰ ἐξωτερικὰ αἴτια. Καὶ τὰ κράτη δὲν τὰ διέλυσαν τόσο οἱ ἐξωτερικοὶ ἐχθροί, ὅσο οἱ ἐσωτερικοί.

Ἔτσι, λοιπόν, καὶ τὴν ψυχὴ δὲν μποροῦν νὰ τὴν καταστρέψουν τόσο τὰ μηχανήματα ποὺ ἔρχονται ἀπὸ ἔξω, ὅσο τὰ νοσήματα ποὺ φυτρώνουν μέσα μας, δηλαδή, οἱ αἰσχροὶ καὶ οἱ βλάσφημοι λογισμοί.

2. Οἱ λογισμοὶ καὶ ἡ προέλευσή τους
Τί εἶναι οἱ λογισμοὶ καὶ ἀπὸ ποῦ προέρχονται; Ὅταν λέμε λογισμούς, δὲν ἐννοοῦμε ἁπλῶς τὶς σκέψεις, ἀλλὰ τὶς εἰκόνες καὶ τὶς παραστάσεις κάτω ἀπὸ τὶς ὅποιες ὑπάρχουν κάθε φορὰ καὶ οἱ κατάλληλες σκέψεις. Οἱ εἰκόνες, λοιπόν, μαζὶ μὲ τὶς σκέψεις λέγονται λογισμοί.

Πρώτη καὶ κύρια αἰτία τῶν λογισμῶν στὸν ἄνθρωπο εἶναι τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. Μέχρι τότε ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἦταν «ἐνοειδῆς», δηλαδή, δὲν διεσπάτο σὲ ἄλλα πράγματα ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος ἄρχισε νὰ δουλεύῃ ὁ λογισμὸς τῆς ἀμφισβητήσεως καὶ στὴ συνέχεια ὅλοι οἱ ἄλλοι λογισμοί.

Δεύτερη αἰτία ποὺ ποὺ προκαλεῖ τοὺς λογισμοὺς στὸν ἄνθρωπο εἶναι τὰ αἰσθητήρια ὄργανα, ὅταν αὐτὰ δὲν κυβερνοῦνται ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα νοῦ. Ἰδιαίτερα ἡ ἀκοὴ καὶ ἡ ὅραση. Σήμερα, μάλιστα, λόγω τῆς τεχνολογίας οἱ αἰσθήσεις δέχονται πολὺ περισσότερα ἐρεθίσματα ἀπὸ ὅ,τι παλαιότερα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ ἀγώνας μὲ τοὺς λογισμοὺς εἶναι πιὸ ἔντονος.

Τρίτη αἰτία εἶναι τὰ πάθη τὰ ὁποῖα ὑπάρχουν στὸν ἄνθρωπο. Ἀπὸ αὐτὰ οἱ δαίμονες «λαμβάνουσι τὰς ἀφορμὰς τοῦ κινεῖν ἐν ἡμῖν τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς». Δηλαδή, ἀπὸ αὐτὰ παίρνουν ἀφορμὴ οἱ δαίμονες, γιὰ νὰ κινήσουν ἐναντίον μας τοὺς κακοὺς λογισμούς.

Τέταρτη καὶ βασικώτερη αἰτία εἶναι οἱ δαίμονες. Τονίζει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης: «Οἱ λογισμοὶ λόγοι τῶν δαιμόνων εἰσὶ καὶ τῶν παθῶν πρόδρομοι»· δηλαδή, οἱ λογισμοὶ εἶναι λόγια τῶν δαιμόνων καὶ πρόδρομοι τῶν παθῶν.

Ἀκόμη, τονίζει ὁ ἅγ. Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, λογισμοὺς δημιουργεῖ καὶ «τὸ φυσικὸν θέλημα» ποὺ ὑπάρχει μέσα μας, ἀλλὰ καὶ οἱ κλίσεις, οἱ ροπὲς ποὺ ἔχει ἡ ψυχή μας.

Ἰδιαίτερα ὁ πόλεμος αὐτὸς εἶναι ἔντονος στοὺς μοναχούς, οἱ ὅποιοι πολλὲς φορές, ἔρχονται μὲ τὸν δαίμονα σὲ πάλη σῶμα πρὸς σῶμα κατὰ τὴν ἕφοδο τῶν πονηρῶν λογισμῶν. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τονίζει ὁ ἅγ. Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὅτι ὁ πόλεμος αὐτὸς εἶναι πολὺ πιὸ δύσκολος ἀπὸ τὸν αἰσθητὸ πόλεμο «τοῦ διὰ τῶν πραγμάτων πολέμου ἐστὶ χαλεπώτερος».

Ἀκόμη πονηροὶ λογισμοὶ μπορεῖ νὰ παρουσιασθοὺν καὶ ἀπὸ τὴν κρασὶ τοῦ σώματος, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν καθημερινὴ δίαιτα, καθὼς καὶ ἀπὸ τὶς κινήσεις τῆς ἴδιας της σάρκας.

Ἀπὸ τὶς παραπάνω αἰτίες προέρχονται οἱ αἰσχροὶ λογισμοί.

3. Πορεία πρὸς τὴ χώρα τῆς ἁμαρτίας
Ἡ ἁμαρτία ἐξωτερικὰ μπορεῖ νὰ φαίνεται ἕνα ἁπλὸ γεγονός, ὅπως καὶ ἕνα τροχαῖο ἀτύχημα ἢ κάποιο ἄλλο γεγονός. Γιὰ τὴν διάπραξι, ὅμως, τοῦ γεγονότος αὐτοῦ ἔχουν προηγηθεῖ ἀλλεπάλληλες διεργασίας. Γιὰ νὰ γίνη ἕνας φόνος π.χ. ἔχουν προηγηθεῖ στὸν ἀνθρώπινο νοῦ χιλιάδες σκέψεις καὶ σχέδια. Ὁ ἀνθρώπινος νοῦς μέχρι νὰ φθάσῃ στὴν διάπραξι τοῦ φόνου εἶχε γίνει ὁλόκληρο στρατηγεῖο.

Ἔτσι συμβαίνει καὶ μὲ τὴν διάπραξι τῆς ὁποιασδήποτε ἁμαρτίας. Στὸ ἐργαστήρι ποὺ λέγεται ἀνθρώπινος νοῦς, ἔχει προηγηθεῖ ὁλόκληρη μελέτη καὶ ἐπιχείρησα, χωρίς, μάλιστα νὰ τὸ ἀντιληφθῇ κανένας!

Καὶ ἡ ἀρχὴ ξεκίνησε μὲ ἕναν ἁπλὸ λογισμό...

Ἂς προχωρήσουμε, ὅμως, στὸν δρόμο γιὰ τὴ χώρα τῆς ἁμαρτίας μετὰ τὴν προσβολὴ ἑνὸς ἁπλοῦ λογισμοῦ.

Τὸ νὰ περάσῃ ἁπλῶς ἀπὸ τὸ νοῦ μας μία ἁπλὴ σκέψις ἢ μία εἰκόνα δὲν εὐθυνόμαστε γι᾿ αὐτό, οὔτε καὶ εἶναι δύσκολο νὰ τὴν ἀντιμετωπίσουμε. Ἀπὸ τὴ στιγμή, ὅμως, ποὺ θὰ ἀνοίξουμε τὴν πόρτα στὴ σκέψι αὐτὴ καὶ ἀρχίσουμε νὰ συζητοῦμε, νὰ σκεπτόμαστε τὸ λογισμὸ αὐτό, τότε ὁ λογισμὸς παίρνει μέρος μέσα μας καὶ γίνεται ἕνας κυρίαρχος λογισμός.

Ὁ λογισμὸς εἶναι κυρίως ἡ πορεία πρὸς τὴν ἁμαρτία.

Ἂς παρακολουθήσουμε γιὰ λίγο αὐτὴν τὴν πορεία, ποὺ εἶναι γιὰ μᾶς ὅ,τι ἡ πορεία καὶ ἡ ἐξέλιξις τῆς νόσου στὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Καὶ ὅπως, γιὰ νὰ φθάση κάποιος στὸ νοσοκομεῖο, ὅπως ἀναφέραμε παραπάνω, ἔχουν προηγηθῆ διάφορες ἄλλες μεταβολὲς στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμό, ἔτσι καὶ γιὰ νὰ φθάση κάποιος στὴν διάπραξι τῆς ἁμαρτίας, προηγήθηκε ἕνας μεγάλος πόλεμος, ἕνα πλῆθος ἀπὸ μεταβολὲς στὸ ἐργαστήρι αὐτό, ποὺ λέγεται ἀνθρώπινος νοῦς. Καὶ ὅπως γιὰ τὸν τοκετὸ ἑνὸς παιδιοῦ ἔχει προηγηθῆ ὁλόκληρη διεργασία, ἀπὸ τὴν σύλληψι μέχρι τὴν πολύμηνη κυοφορία, ἔτσι καὶ γιὰ τὴν ἁμαρτία προηγεῖται ἕνας πολύπλοκος μηχανισμός: ἡ σύλληψις τῶν λογισμῶν, ἡ κυοφορία τῆς ἁμαρτίας καὶ ὁ τοκετός της.

Ὁ ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης θεωρεῖ ὅτι ὁ λογισμὸς εἶναι ἡ ἀρχή, τὸ κέντρο, ἡ ρίζα ἀπὸ ὅπου ἀναφύονται ὁ κορμός, τὰ κλαδιὰ καὶ ὁλόκληρο τὸ δένδρο τῆς ἁμαρτίας.

Τὸ κακὸ ἀρχίζει ἀπὸ τὸν πρῶτο λογισμὸ καὶ στὴ συνέχεια ἐπιτείνεται. Ὅταν κάποιος ρίξῃ μία πέτρα μέσα στὸ πηγάδι, ὁ κυματισμὸς ἀπὸ τὴν πτώσι της δημιουργεῖ στὴν ἀρχὴ ἕνα μικρὸ κύκλο, ὁ μικρὸς κύκλος στὴ συνέχεια δημιουργεῖ ἄλλον μεγαλύτερο, ἐκεῖνος μεγαλύτερο, μέχρι ποὺ τὸ κύμα φθάση στὰ τοιχώματα.

Ἔτσι γίνεται καὶ μὲ τὴν ἁμαρτία. Πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκτέλεσί της προηγοῦνται ἀλλεπάλληλοι μηχανισμοὶ καὶ διεργασίες, ποὺ ὁ ἕνας ἀκολουθεῖ τὸν ἄλλον.

4. Τὰ στάδια τῆς ἁμαρτίας
Ἔτσι μποροῦμε νὰ διακρίνουμε τρία στάδια γιὰ τὴν πορεία πρὸς τὴ χώρα τῆς ἁμαρτίας: α) τὴν προσβολή, β) τὴ συγκατάθεσι καὶ γ) τὴν αἰχμαλωσία.

Πῶς λειτουργεῖ ὁ μηχανισμὸς αὐτός; Λειτουργεῖ ὡς ἑξῆς: Κάποιος πονηρὸς λογισμὸς (κενοδοξίας, φιλαργυρίας, κατακρίσεως, κ.λ.π.) εἰσέρχεται στὸ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ πειρασμὸς ἐργάζεται μὲ τὴν φαντασία. Παρουσιάζει τὴν ὑπόθεση ὅσο πιὸ ἑλκυστικὴ μπορεῖ. Ἔτσι ἡ προσβολὴ γίνεται πιὸ ἑλκυστικὴ καὶ δυνατή.

Μέχρι τὸ σημεῖο αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀνεύθυνος. Εἶναι τὸ πρῶτο στάδιο, μία προσβολή, μία ἐπίθεσις τοῦ ἐχθροῦ ἢ πιὸ ἁπλὰ τὸ κτύπημα τῆς πόρτας. Ἡ κατάστασις εἶναι φυσιολογική. Εἶναι ἀδύνατον νὰ ὑπάρξῃ ἄνθρωπος, ποὺ νὰ μὴν δεχθῆ τὴν προσβολή. Ὁ ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος ἔλεγε ὅτι ὅπως μέσα στὸν κῆπο κατὰ φυσιολογικὸ τρόπο φυτρώνει μαζὶ μὲ τὰ φυτὰ καὶ ἡ ἀγριάδα ἢ ὅπως τὰ νησιὰ κτυπιοῦνται γύρω - γύρω ἀπὸ τὰ κύματα, ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος ὁπωσδήποτε θὰ ἔλθη σὲ ἐπαφὴ μὲ τὶς προσβολὲς τῶν λογισμῶν.

Τὸ ἐφάμαρτο στάδιο ἀρχίζει ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα. Ἀρχὴ τοῦ ἀγῶνος εἶναι ἡ προσβολή. Ἂν ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀπομακρύνῃ ἀπὸ τὸ νοῦ του, χωρὶς καθόλου νὰ τὴν περιεργασθῇ, τότε σώζεται καὶ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὶς ἄθλιες συνέπειες ποὺ ἀκολουθοῦν. Ἄν, ὅμως, δεχθῇ τὴ συζήτησι μὲ τὸν πονηρὸ λογισμό, ἀνοίγει τὴν πόρτα στὸν πονηρὸ λογισμὸ ποὺ προηγουμένως ἁπλῶς τοῦ χτύπησε τὴν πόρτα, δημιουργεῖ τὴ φιλία καὶ τότε πιὰ φθάνει στὴ συγκατάθεσι γιὰ τὴν ἁμαρτία, ποὺ εἶναι τὸ δεύτερο στάδιο γιὰ τὴν ἐκτέλεσι τῆς ἁμαρτίας.

Ὁ ἄνθρωπος τώρα μὲ πρωταγωνιστὴ τὸν ἑαυτό του, στὰ ἄδυτα τῆς ψυχῆς του ἐπιτελεῖ τὴν ἁμαρτία: κατακρίνει, βλασφημεῖ, πορνεύει, μοιχεύει, διαπράττει φόνους καὶ ἀμέτρητα ἐγκλήματα καὶ κάνει ὁτιδήποτε μπορεῖ νὰ φαντασθῇ o ἀνθρώπινος νοῦς.

Δὲν μένει τίποτε ἄλλο κατόπιν, παρὰ τὸ τρίτο στάδιο τῆς ἁμαρτίας, ποὺ εἶναι ἡ ἐνεργὸς διάπραξί της ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ προηγουμένως ὁ νοῦς του ἔγινε αἰχμάλωτος τοῦ λογισμοῦ καὶ δὲν τὸν ὁρίζει πλέον, ἀλλὰ ὁρίζεται.

Ἔτσι ὁ λογισμός, ποὺ ξεκίνησε μὲ ἕνα ἁπλὸ κτύπημα τῆς πόρτας, τὴν προσβολή, προχώρησε στὸ ἄνοιγμα τῆς πόρτας, τὴ συγκατάθεσι, τελικὰ δὲν μπόρεσε νὰ νικήση καὶ κατέληξε στὴν διάπραξι τῆς ἁμαρτίας.

Αὐτὴ εἶναι ἡ πορεία πρὸς τὴν ἁμαρτία, ποὺ ἀρχίζει μὲ ἕναν ἁπλὸ λογισμό.

5. Τὰ πάθη πηγὴ τὸν πονηρῶν λογισμῶν
Μέχρι νὰ πεθάνῃ ὁ ἄνθρωπος καὶ ὅσο ἡ ψυχή του βρίσκεται στὸ σῶμα αὐτό, εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴν ἔχῃ λογισμοὺς καὶ πόλεμο.

Βασικὴ αἰτία τῶν λογισμῶν εἶναι ὁ πόλεμος τοῦ διαβόλου. Οἱ πιὸ πολλοὶ λογισμοὶ εἶναι διαβολικοί. Ὁ σκοπὸς τοῦ διαβόλου εἶναι νὰ ρίξῃ τὸν ἄνθρωπο στὴν ἁμαρτία, εἴτε μὲ τὴ σκέψι, εἴτε μὲ τὴν πράξι. Ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος ὀνομάζει πνευματικὴ μοιχεία τὴ συγκατάθεσι στοὺς πονηροὺς λογισμούς. Γι᾿ αὐτὸ καὶ λέγει: «Φυλάττειν τοιγαροῦν δεῖ τὴν ψυχήν, ὅτι νύμφη Χριστοῦ ἐστι»· δηλαδή, πρέπει κάποιος νὰ διατηρῇ καθαρὴ τὴν ψυχή του, διότι εἶναι νύφη τοῦ Χριστοῦ.

Τὶς περισσότερες φορὲς οἱ λογισμοὶ μοιάζουν μὲ ἕνα «ποτάμιον ρεῦμα», μπροστὰ στὸ ὁποῖο πολλὲς φορὲς ὁ ἄνθρωπος πανικοβάλλεται. Γι᾿ αὐτὸ οἱ δαίμονες πρῶτα μᾶς πολεμοῦν μὲ τοὺς λογισμοὺς καὶ κατόπιν μὲ τὰ πράγματα. Ἂν ὑποχωρήσουμε σὲ αὐτούς, τότε σιγὰ-σιγὰ μᾶς σπρώχνουν στὴν ἁμαρτία μὲ τὴν πράξι.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς μᾶς λέγει ὅτι οἱ κυριώτεροι λογισμοὶ τῆς κακίας εἶναι ὀκτώ. Ἂς τοὺς ἀπαριθμήσουμε: α) τῆς γαστριμαργίας, β) τῆς πορνείας, γ) τῆς φιλαργυρίας, δ) τῆς ὀργῆς, ε) τῆς λύπης, στ) τῆς ἀκηδίας, ζ) τῆς κενοδοξίας καὶ η) τῆς ὑπερηφανείας.

Κάποιος ἄλλος θὰ μᾶς πῇ ὅτι τὸ βασικώτερο πάθος στὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ ὁποῖο προέρχονται ὅλα τὰ ἄλλα πάθη εἶναι ἡ φιλαυτία. Καὶ φιλαυτία εἶναι ἡ παράλογος ἀγάπη καὶ φροντίδα τοῦ ἑαυτοῦ μας. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ πάθος τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου. Ἀπὸ τὴν φιλαυτία προέρχονται οἱ τρεῖς κυριώτεροι λογισμοί: τῆς γαστριμαργίας, τῆς κενοδοξίας καὶ τῆς ὑπερηφανείας. Ἀπὸ τοὺς τρεῖς αὐτοὺς λογισμοὺς προέρχονται ὅλοι οἱ ἄλλοι.

6. Κατηγορίες τῶν λογισμῶν
Τὰ ὅσα ἀναφέρθηκαν παραπάνω ἀφοροῦν τοὺς πονηροὺς λογισμούς. Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ αὐτοὺς ὑπάρχουν καὶ οἱ ἀγαθοὶ λογισμοὶ καὶ οἱ μάταιοι ἢ ἀνθρώπινοι λογισμοί. Οἱ ἀγαθοὶ λογισμοὶ προέρχονται ἀπὸ τὸν Θεό. Πῶς θὰ τοὺς διακρίνουμε ἀπὸ τοὺς πονηροὺς λογισμούς;

Κάποιος ἀδελφὸς ρώτησε τὸν Ἀββᾶ Βαρσανούφιο γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ ἔλαβε τὴν ἑξῆς ἀπάντησι «Ὅταν εὑρίσκης χαρὰν ἐν τῷ πράγματι καὶ θλίψιν ἀντιστήκουσαν, μάθε ὅτι ἀπὸ Θεοῦ εἰσί. Οἱ δὲ τῶν δαιμόνων τεταραγμένοι καὶ λύπης μεμεστωμένοι εἰσί». Οἱ λογισμοὶ ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸν Θεὸ προξενοῦν στὸν ἄνθρωπο μία ἐσωτερικὴ εἰρήνη καὶ χαρά. Ἀντίθετα οἱ λογισμοί, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸν διάβολο, εἶναι γεμάτοι ἀπὸ ταραχὴ καὶ λύπη.

7. Ἀρχὴ τοῦ πόλεμου οἱ λογισμοί
Γενικά, ὅπως ἀναφέρθηκα καὶ παραπάνω, οἱ λογισμοὶ εἶναι ἀρχὴ τοῦ πολέμου τοῦ διαβόλου ἐναντίον μας. Καὶ ὁ πόλεμος ἀρχίζει μὲ τὴν προσβολὴ τοῦ λογισμοῦ, προχωρεῖ στὴ συγκατάθεσι καὶ τελειώνει μὲ τὴν διάπραξι τῆς ἁμαρτίας.

Αὐτὴ εἶναι ἡ πορεία καὶ ἡ ἐξέλιξις τῶν λογισμῶν ποὺ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο.

8. Ἡ δαιμονικὴ πανουργία
Ἂς δοῦμε, λοιπόν, πὼς προσβάλλεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τοὺς λογισμούς, ἢ ποιὸν τρόπο χρησιμοποιοῦν οἱ δαίμονες γιὰ νὰ μᾶς προσβάλλουν μὲ τοὺς λογισμούς.

Ἡ πανουργία τῶν δαιμόνων, ποὺ θέλουν νὰ σπείρουν μέσα μας χίλιους δυὸ ἀκάθαρτους λογισμούς, εἶναι ἀπερίγραπτη. Ὁ διάβολος ἐκμεταλλεύεται καὶ τὸ πιὸ ἀσήμαντο γεγονὸς τῆς ζωῆς μας, ἢ τὴν πιὸ ἀπίθανη περίπτωσι, ἢ ἐφευρίσκει τὸν πιὸ παράξενο τρόπο γιὰ νὰ μᾶς μολύνῃ.

Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα, πρίν μας ρίξουν στὴν ἁμαρτία, μᾶς βάζουν λογισμοὺς ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι φιλάνθρωπος, ἐνῶ μετὰ τὴν ἁμαρτία μᾶς βομβαρδίζουν μὲ τὶς σκέψεις ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀπότομος καὶ σκληρός, γιὰ νὰ μᾶς φέρουν στὴν ἀπελπισία. «Πρὸ μὲν τοῦ πτώματος φιλάνθρωπον λέγουσιν εἶναι τὸν Θεόν, μετὰ δὲ τὸ πτῶμα ἀπότομον καὶ σκληρόν».

9. Οἱ βλάσφημοι λογισμοί
Κατόπιν προσπαθοῦν νὰ μᾶς μολύνουν τὶς ἱερὲς στιγμές, ὅπως τῆς προσευχῆς, τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἢ μᾶς βάζουν λογισμοὺς βλασφημίας κατὰ τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὸς λοιπόν, ὁ παμμίαρος, ἀγαπάει πολλὲς φορὲς τὴν ὥρα τῶν ἁγίων Συνάξεων καὶ μάλιστα τὴν φρικτὴ ὥρα τῶν Θείων Μυστηρίων (τῆς Θείας Εὐχαριστίας), νὰ βλασφημῇ τὸν Κύριο καὶ τὰ τελούμενα ἅγια. Δηλαδή, τὴν ὥρα ποὺ τελεῖται τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ὁ Σατανᾶς ἔρχεται καὶ μᾶς βάζει διάφορες βλάσφημες σκέψεις. Ὅτι τάχα δὲν εἶναι Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, ὅτι δὲν εἶναι τίποτε αὐτὸ ποὺ παίρνουμε ἢ ἀκόμη πιὸ ἀσέμνους καὶ αἰσχροὺς λογισμούς, ποὺ διστάζει κανεὶς καὶ νὰ τοὺς ἀναφέρῃ.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης ἀναφέρει ὅτι ἕνας Μοναχὸς ἐπολεμεῖτο ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς αὐτοὺς δεκατέσσερα ὁλόκληρα χρόνια. Κανένας λογισμὸς δὲν εἶναι τόσο δύσκολος στὴν ἐξαγόρευσί του, ὅσο ὁ λογισμὸς αὐτὸς τῆς βλασφημίας, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νὰ ὁδήγησῆ τὸν ἄνθρωπο καὶ στὴν ἀπελπισία.

Αὐτὸν τὸν πόλεμο εἶχε καὶ ὁ ἀββᾶς Παμβὼ καὶ «παρακαλώντας τὸν Θεὸν διὰ τοῦτο ἤκουσεν θείαν φωνὴν ὁποῦ τοῦ ἔλεγεν: Παμβώ, Παμβώ, μὴ ἀθύμει ἐπὶ ἀλλότρια ἁμαρτία, ἀλλὰ περὶ τῶν σῶν φρόντισον πράξεων». Δηλαδή, Παμβώ, μὴ στενοχωριέσαι γιὰ ξένες ἁμαρτίες, ἀλλὰ φρόντισε γιὰ τὶς δικές σου πράξεις.

Αὐτοὶ οἱ βλάσφημοι καὶ αἰσχροὶ λογισμοὶ πολέμησαν καὶ ἄλλους μεγάλους καὶ δίκαιους ἄνδρες, ὅπως τὸν ἅγιο Μελέτιο τὸν Ὁμολογητή. Ἀκόμη καὶ ἄλλους ὁμολογητὰς καὶ μάρτυρας. Καὶ τὸ βεβαιώνουν αὐτὸ οἱ ἅγιοι Πέτρος Ἀλεξανδρείας καὶ ὁ ὁμολογητὴς Παφνούτιος. Ἐδιηγεῖτο ὁ ἅγιος Πέτρος Ἀλεξανδρείας, ὅτι «ἐν τῷ καιρῷ τῆς ὁμολογίας μου, ἠνίκα βασάνοις διαφόροις τὸ σῶμα μου κατεξέετο καὶ πυρὶ κατεδαπανᾶτο, ὁ δαίμων ἔνδοθέν μοι λογισμοὺς βλασφημίας κατὰ τοῦ Θεοῦ ἐφέγγετο». Δηλαδή· Ὅταν ὁμολογοῦσα τὴν πίστι μου στὸ Χριστὸ στὸ δικαστήριο καὶ μὲ διάφορους βασανιστικοὺς τρόπους ἔγδερναν τὸ σῶμα μου καὶ τὸ ἔκαιγαν μὲ τὴν φωτιά, ἀπὸ μέσα μου ὁ δαίμονας βλασφημοῦσε τὸν Θεό.

Βέβαια, τονίζει ὁ ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, οἱ λογισμοὶ αὐτοὶ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὴν κατάκρισι, τὴν ὑπερηφάνεια καὶ ἀπὸ τὸ φθόνο τῶν δαιμόνων. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ καλλίτερο ὅπλο ἐναντίον τους εἶναι ἡ ταπείνωσις καὶ ἡ αὐτομεμψία.

10. Ὁ ὁρμαθὸς τῶν λογισμῶν
Ἀναφέρεται στὴν Κλίμακα τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου τὰ ἑξῆς: «Ἂς παρατηρήσουμε καὶ θὰ δοῦμε ὅτι τὴν ὥρα ποὺ χτυπάει ἡ πνευματικὴ σάλπιγγα καὶ συναθροίζονται ὁρατὰ οἱ ἀδελφοὶ στὸ ναό, ἀοράτως καὶ οἱ ἐχθροί. Ἄλλοι τὴν ὥρα ποὺ σηκωνόμαστε νὰ πᾶμε στὴν Ἐκκλησία, μᾶς προτρέπουν νὰ ξανακοιμηθοῦμε. Κάθησε, λέγουν, μέχρι νὰ συμπληρωθοῦν οἱ προοιμιακοὶ ὕμνοι καὶ μετὰ πήγαινε στὴν Ἐκκλησία. Ἄλλοι πάλι ἐνῶ εἴμαστε στὴν προσευχή, μᾶς φέρνουν ὕπνο, ἄλλοι μᾶς κάνουν νὰ πεινᾶμε, ἄλλοι μᾶς προτρέπουν νὰ ἀκουμπήσουμε στὸν τοῖχο σὰν δῆθεν κουρασμένοι, καὶ ἄλλοι μᾶς προκαλοῦν χασμουρητά. Ἄλλοι μᾶς θυμίζουν τὰ γραμμάτια καὶ τὰ συμβόλαια καὶ τοὺς τραπεζικοὺς τόκους. Καὶ ἔτσι ἀντὶ νὰ φύγουμε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὠφελημένοι, φεύγουμε ζημιωμένοι, χωρὶς νὰ ἔχουμε ἀκούσει καὶ τὰ πλέον στοιχειώδη. Καὶ ἐνῶ πολλὲς φορὲς τὴν ὥρα, ποὺ εἴμαστε στὴν προσευχή, ὁ νοῦς μας εἶναι γεμάτος ἀπὸ ἀπρεπεῖς σκέψεις, μόλις τελειώσει ἡ προσευχή, ὅλα ἐξαφανίζονται.

Γνωρίζει ὁ διάβολος τὴν ὠφέλεια ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ γι᾿ αὐτὸ προσπαθεῖ νὰ τὴν μολύνῃ.

Ἀκόμη κι ἂν νικήσουμε τὸν δαίμονα σὲ πολλὰ ἀγωνίσματα, μᾶς βάζει λογισμοὺς ὑπερηφάνειας μὲ ἄλλη μορφή· ὅτι δῆθεν προκόψαμε στὴν ἀρετή, ἀφοῦ γιὰ παράδειγμα, ἐξαφανίσθηκαν ὅλοι οἱ πορνικοὶ λογισμοί.

Ἡ σκέψις αὐτή, τὸ ὅτι νικήσαμε, μοιάζει μὲ ἕνα φίδι ποὺ εἶναι κρυμμένο μέσα στὴν κοπριὰ τῆς ὑπερηφάνειας. Μέσα στὸ βάθος τῆς καρδιᾶς μας ὑπάρχει πονηρὸς λογισμός.

Ὑπάρχουν δαίμονες ποὺ μολύνουν τὴν ψυχή μας μόλις πέσουμε γιὰ ὕπνο καὶ ὑπάρχουν ἄλλοι ποὺ μολύνουν τὴν πρώτη μας σκέψι, μόλις, δηλαδή, σηκωθοῦμε ἀπὸ τὸν ὕπνο. Ὁ διάβολος δὲν χάνει εὐκαιρία νὰ μὴ μᾶς πολεμήσῃ.

Ἄλλοτε μᾶς βάζει λογισμοὺς ἐναντίον τοῦ πνευματικοῦ μας πατρός, ἄλλοτε πάλι ἐξομολογούμαστε καὶ μετὰ τὴν ἐξομολόγησί μας μολύνει μὲ τὴν ἐνθύμησι τῶν ἁμαρτιῶν ποὺ ἐξωμολογηθήκαμε, γιὰ νὰ μᾶς φέρῃ σὲ ἀπελπισία. Ἄλλοτε πάλι μᾶς ρίχνει στὴν ἁμαρτία καὶ κατόπιν μᾶς βάζει λογισμοὺς νὰ διδάξουμε καὶ σὲ ἄλλους τὴν ἁμαρτία.

Αὐτοί, σὲ γενικὲς γραμμές, εἶναι οἱ λογισμοὶ τοὺς ὁποίους δημιουργεῖ ὁ διάβολος.

Ἂς δοῦμε τώρα τοὺς λογισμοὺς ποὺ δημιουργοῦνται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο. Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι φιλομάκελλος. Δηλαδή, ὅπως τὸ σκυλὶ πηγαίνει στὸ κρεοπωλεῖο γιὰ νὰ ἁρπάξη κάποιο κομμάτι κρέας, ἢ ὅπως ἕνας φίλος τοῦ φαγητοῦ, ἀρέσκεται συνέχεια νὰ μιλάῃ γι᾿ αὐτά, ἔτσι εἶναι καὶ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Τρέφεται πολλὲς φορὲς μὲ ἀπρεπεῖς καὶ ἀκάθαρτες ἔννοιες.

Ἕνας μοναχὸς ποὺ δὲν ἔχει τίποτε καὶ εἶναι ἀκτήμονας (καὶ κατ᾿ ἐπέκτασιν ἕνας Χριστιανός), στὴν προσευχή του δὲν ἔχει ἐνοχλήσεις ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά του. Δὲν ἔρχονται στὸ νοῦ τοῦ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς τὰ προβλήματα τῶν πραγμάτων ἢ τῶν κτημάτων. Ἐνῶ ἕνας ποὺ εἶναι φιλοκτήμονας, ὅταν προσεύχεται, ἔχει εἰκόνες ὑλικές, ἔχει λογισμοὺς ὑλικῶν πραγμάτων.

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι ἀκρατής, δηλαδὴ κοιλιόδουλος, ἔχει σκέψεις καὶ λογισμοὺς γεμάτους ἀπὸ ἀκάθαρτα εἴδωλα. Ὁ ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος φέρνει καὶ ἕνα παράδειγμα. Ὅπως ἀκριβῶς τὸ πλῆθος τῆς κοπριᾶς γεννάει σκουλήκια, ἔτσι καὶ τὸ πλῆθος τῶν φαγητῶν γεννάει πτώσεις, πονηροὺς λογισμοὺς καὶ αἰσχρὰ ὄνειρα. Ἡ γαστριμαργία εἶναι ὅ,τι τὸ λάδι μὲ τὴν φωτιὰ γιὰ τοὺς λογισμοὺς τῆς πορνείας.

Γι᾿ αὐτό, πολὺ σοφὰ ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης γράφοντας τὴν Κλίμακα, μετὰ τὸ λόγο γιὰ τὴν γαστριμαργία, τοποθέτησε τὸν περὶ πορνείας λόγο· «Διότι νομίζω, λέγει, ὅτι αὐτὴ εἶναι μητέρα ἐκείνης».

Ἀπὸ ποῦ, δηλαδή, προέρχονται οἱ πορνικοὶ λογισμοί; Ἐὰν ἕνας ἄνθρωπος στὴ ζωή του καλοπερνάῃ καὶ ἔχῃ ὅλες τὶς ἀνέσεις καὶ δὲ σκληραγωγῆται καὶ δὲν ἀσκῆται καθόλου, τότε πολὺ φυσικὸ εἶναι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς νὰ ἔχῃ λογισμοὺς πορνείας, οἱ ὁποῖοι θὰ καταλήξουν σὲ πράξεις. Ἄλλοτε, πάλι, ὅταν ἔχῃ ἐλεύθερες τὶς αἰσθήσεις του ὃ ἄνθρωπος καὶ δῇ κάποιο πρόσωπο, ἢ ἀκουμπήσῃ μὲ τὸ χέρι του κάποιον, ἢ ἀκούσῃ κάτι τὸ αἰσχρό, τότε εἶναι σὰν νὰ ἔχη ἀνοίξει τὴν πόρτα στοὺς ἀκάθαρτους λογισμούς. Βέβαια σὲ αὐτὸ βοηθάει καὶ ἡ φύσις τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ρέπει πρὸς τοὺς λογισμοὺς αὐτούς.

Ἀκόμη καὶ ἡ παρακοὴ στὶς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ γεννάει «ἀποθήκην λογισμῶν», δηλαδὴ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου γίνεται ἀποθήκη πονηρῶν λογισμῶν. Τοὺς ἴδιους λογισμοὺς δημιουργεῖ καὶ ἡ παρακοὴ στὸν πνευματικό μας πατέρα.

Πολλὲς φορὲς ἡ περιέργεια τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐξερεύνησῃ τὰ μυστήρια του Θεοῦ δημιουργεῖ λογισμοὺς βλασφημίας καὶ ἀκόμη ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἄδικος καὶ προσωπολήπτης. Σὲ ἄλλους δίνει ὁράσεις καὶ θαύματα καὶ σὲ ἄλλους δὲν δίνει τίποτε.

11. Συνδυασμὸς λογισμῶν
Ὑπάρχουν, ὅμως, λογισμοὶ ποὺ προέρχονται καὶ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀπὸ τὸν διάβολο. Εἶναι συνδυασμὸς λογισμῶν.

Εἶδα, λέγει ὁ ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. μερικοὺς νὰ τρῶνε ἀπολαυστικὰ καὶ νὰ μὴν πολεμοῦνται ἀμέσως. Καὶ ἄλλους νὰ συνεσθίουν καὶ νὰ συναναστρέφωνται μὲ γυναῖκες καὶ νὰ μὴν ἔχουν τὴν ὥρα ἐκείνη κανένα πονηρὸ λογισμό. Τὴν ὥρα, ὅμως, ποὺ νόμιζαν ὅτι βρίσκονται στὸ κελλί τους σὲ εἰρήνη καὶ ἀσφάλεια, ἔπαθαν ξαφνικὰ ὄλεθρο. Ἡ φύσις τοὺς ἔσπρωξε νὰ τρώγουν καὶ νὰ πίνουν ἀπολαυστικὰ καὶ νὰ κοιτάζουν ἀκόλαστα. Ὁ σατανᾶς τὸ ἐκμεταλλεύθηκε καὶ τοὺς ἔρριξε στὴν ἁμαρτία.

Αὐτοὶ εἶναι, σὲ γενικὲς γραμμές, οἱ λογισμοὶ ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀπὸ τὸν διάβολο. Σὲ ὅλον αὐτὸν τὸν ἀγώνα ὑπάρχει μία κλίμακα.

Προσβολή, συνδυασμός, συγκατάθεσις, αἰχμαλωσία.

Προσβάλλει ὁ ἐχθρὸς τὸν ἄνθρωπο μὲ ἕναν ἁπλὸ λογισμὸ ἢ μὲ μία εἰκόνα. Ὅταν τὸν δεχθῆ, τότε γίνεται συγκατάθεσις. Ἀρχίζει ἡ συνομιλία μὲ τὸν λογισμό. Ἀπὸ τὸ σημεῖο αὐτὸ ἀρχίζει ἡ εὐθύνη τοῦ ἀνθρώπου. Κατόπιν συγκατατίθεται κανεὶς μὲ ἡδονὴ νὰ πραγματοποιήσῃ αὐτὸ ποὺ τοῦ ὑποβάλλει ὁ λογισμὸς καὶ στὸ τέλος ὑποδουλώνεται καὶ αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὸ πάθος.

12. Ἀποτελέσματα τῶν λογισμῶν
Ὅταν ὁ λογισμὸς χρονίσῃ μέσα μας, γινόμαστε τότε δοῦλοι στὴν προσπάθεια. Προσπάθεια εἶναι ἡ προσκόλλησις τοῦ ἄνθρωπου στὰ κτιστὰ πράγματα καὶ ἡ ἐπιθυμία του νὰ ἀπόκτηση μόνον αὐτά. Ἔτσι ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἀποδεσμεύεται ἀπὸ τὴν αἰώνια τροφή. Καὶ ὅταν ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἀπομακρυνθῆ ἐντελῶς ἀπὸ τὸν Θεό, τότε «ἢ θηριώδης, ἢ δαιμονιώδης γίνεται», δηλαδή, ἢ σὰν θηρίο ἢ σὰν δαίμονας γίνεται ὁ ἄνθρωπος, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο βλέπουμε νὰ συμβαίνῃ στὴ σημερινὴ καταναλωτικὴ κοινωνία. Ὁ λογισμὸς τοῦ ἀνθρώπου προσκολλήθηκε μόνο στὴ γῆ καὶ δὲ σκέπτεται καθόλου τὸν οὐρανό, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν θηριοποίησι τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀποθέωσι τῆς τέχνης σὲ ὁποιαδήποτε μορφή.

Ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀκρατής. Δὲν μπορεῖ νὰ ἐγκρατευθῆ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν πολεμᾶ τὸ λογισμὸ τοῦ τότε γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας. «Ὁ κατὰ διάνοιαν πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μὴ πολέμων μηδὲ ἀντιλέγων· σωματικῶς πράττει αὐτήν».

Οἱ λογισμοὶ μᾶς σαπίζουν καὶ μᾶς συντρίβουν δημιουργώντας προβλήματα καὶ στὶς διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Οἱ λογισμοὶ μιαίνουν, μολύνουν τὴν ψυχή μας, τὴν δηλητηριάζουν καὶ τὴν φαρμακώνουν. «Αὐτὴ ἡ πάλη τοῦ πονηροῦ. Καὶ μετὰ τούτων τῶν βελῶν φαρμακεύει πᾶσαν ψυχήν», μᾶς λέγει ὁ ἅγ. Ἡσύχιος ὁ πρεσβύτερος.

Μὲ τὴν ἀποδοχὴ τῶν λογισμῶν ὁ διάβολος ἀποκτᾶ κυριαρχία καὶ μπορεῖ νὰ ὁδήγηση τὸν ἄνθρωπο ἀκόμη καὶ στὴν αὐτοκτονία, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἀντισταθῆ στὴ δύναμι τοῦ διαβόλου.

Ὁ ρυπαρὸς λογισμὸς καταχθονίζει τὴν ψυχή, δηλαδή, ρίχνει κατὰ γῆς τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου.

Ἐκεῖνος ποὺ αἰσθάνεται τὴν συνεχῆ ἐνόχλησι τῶν λογισμῶν καὶ φλέγονται τὰ ὑπογάστρια της σαρκός, φανερώνει ὅτι βρίσκεται μακρυὰ ἀπὸ τὴν εὐωδία τοῦ Πνεύματος.

Χάνεται ἡ παρρησία πρὸς τὸν Θεό. Ὅταν ὁ νοῦς γίνεται συνόμιλος μὲ ρυπαροὺς καὶ αἰσχροὺς λογισμούς, τότε «τῆς πρὸς Θεὸν παρρησίας ἐκπίπτει». Δὲν μπορεῖ ὁ Θεὸς νὰ ἔχῃ κοινωνία μὲ ἄνθρωπο, τοῦ ὁποίου ὁ νοῦς συνέχεια μολύνεται μὲ αἰσχροὺς καὶ πονηροὺς λογισμούς· ὅπως ἀκριβῶς εἶναι βδελυρὸς σὲ ἐπίγειο ἄρχοντα ἐκεῖνος ποὺ ἀποστρέφεται τὸ πρόσωπό του καὶ συνομιλεῖ μὲ τοὺς ἐχθρούς του.

«Οἱ ἀκάθαρτοι λογισμοὶ χωρίζουσι τὸν Θεὸν ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου». Ὁ Θεὸς σὲ ἄνθρωπο ποὺ διακατέχεται ἀπὸ αἰσχροὺς λογισμοὺς δὲν ἀποκαλύπτει τὰ μυστήρια του.

Ἐπειδὴ οἱ λογισμοὶ χωρίζουν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Θεό, γι᾿ αὐτό, κατὰ συνέπεια, δημιουργοῦνται καὶ διάφορες ἄλλες σωματικὲς ἀνωμαλίες. Τὸ ἄγχος καὶ ἡ ἀνασφάλεια καὶ ἄλλες ἀκόμη σωματικὲς ἀσθένειες, ἔχουν ὡς αἰτία τοὺς λογισμούς. Αὐτὸ τὸ ἔχουν συνειδητοποιήσει καὶ οἱ γιατροὶ ἀκόμη, γι᾿ αὐτὸ καὶ δίνουν τὴν ἐντολὴ νὰ μὴ σκεπτώμαστε ὠρισμένα πράγματα καὶ νὰ μὴ στενοχωριώμαστε. Ἕνας λογισμὸς μπορεῖ νὰ ἀφήση τὸν ἄνθρωπο ἄγρυπνο ὅλη νύκτα. Γι᾿ αὐτὸ λέμε ὅτι οἱ λογισμοὶ ταράσσουν τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀκόμη ὅτι σπάζουν τὰ νεῦρα του. Ὁ ἀββᾶς Θεόδωρος ἔλεγε: «Ἔρχεται ὁ λογισμὸς καὶ ταράσσει με».

Αὐτὰ σὲ συντομία εἶναι τὰ ἀποτελέσματα τῶν πονηρῶν λογισμῶν.

Πρέπει, ὅμως, νὰ δοῦμε καὶ τοὺς τρόπους ἀντιμετωπίσεως τῶν λογισμῶν αὐτῶν, ποὺ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὸν διάβολο.

13. Ἡ ἀντιμετώπισις τῶν λογισμῶν
Πῶς μπορεῖ κάποιος νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τοὺς λογισμούς;

Οἱ ἅγιοι καὶ οἱ Πατέρες τῆς «Ἐκκλησίας μας, μᾶς ἔχουν ὑποδείξει διάφορους τρόπους ἀντιμετωπίσεως τῶν λογισμῶν.

Ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς συμβούλευει νὰ μὴν τοὺς ἐκφράζουμε, ἀλλὰ νὰ τοὺς πνίγουμε μὲ τὴ σιωπή. Διότι καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ ἑρπετὰ ὅταν πέφτουν μέσα στὸ λάκκο, ἂν βροῦν κάποια διέξοδο πρὸς τὰ πάνω, ἀνεβαίνουν καὶ συνήθως γίνονται ἀγριώτερα. Ἄν, ὅμως μένουν συνέχεια κλεισμένα μέσα, εὔκολα χάνονται καὶ ἐξαφανίζονται.

Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς ρυπαροὺς λογισμούς. Ἂν βροῦν κάποια διέξοδο μὲ τὸ στόμα διὰ μέσου τῶν λόγων, ἀνάβουν τὴν ἐσωτερικὴ φλόγα. Ἄν, ὅμως, ἀποκλεισθοῦν μὲ τὴ σιωπή, ἀδυνατίζουν, λειώνουν σὰν ἀπὸ πείνα καὶ γρήγορα ἐξαφανίζονται.

Τὸ γραφικὸ χωρίο «πῶς ποιήσω τὸ πονηρὸν τοῦτο ρῆμα ἐναντίον τοῦ Θεοῦ» (Γεν. 39,9). Ὅταν μας ταράσση ὁποιοσδήποτε παράλογος λογισμός, ἂς σκεπτώμαστε ὅτι ἀπὸ τὸν Θεὸ δὲν μπορεῖ νὰ κρυφθοῦν καὶ οἱ πιὸ μικρὲς καὶ παράλογες σκέψεις.

Ἡ μελέτη τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ἡ μνήμη τῶν μελλόντων καὶ τὰ ὅσα ἔκανε ὁ Θεὸς γιὰ μᾶς· μειώνουν τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς καὶ δὲν βρίσκουν τόπο μέσα μας.

Ἡ ἐξαγόρευσί τους· Ὅπως τὸ φίδι, ὅταν βγαίνῃ ἀπὸ τὴν φωλιά του, τρέχει νὰ ἐξαφανισθῇ, ἔτσι καὶ οἱ πονηροὶ λογισμοί, ὅταν ἐξαγορευθοῦν, φεύγουν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι τίποτε δὲ χαροποιεῖ τόσο τοὺς δαίμονες, ὅσο ἡ ἀπόκρυψις τῶν λογισμῶν.

Ἡ ἐξουθένωσις τῆς ψυχῆς καὶ ὁ σωματικὸς κόπος «ἐν παντὶ καιρῷ καὶ τόπῳ καὶ πράγματι», βοηθεῖ τὸν ἄνθρωπο στὸ νὰ μὴν ἔχῃ αἰσχροὺς λογισμούς.

Φρόντισε νὰ ἀπαλλαγῇς ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀμέσως θὰ διώξῃς τοὺς λογισμοὺς ἀπὸ τὸ νοῦ σου», τονίζει ὁ ἅγ. Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Δηλαδή: Γιὰ νὰ ἀπαλλαγῆ κάποιος ἀπὸ τὴν πορνεία, πρέπει νὰ κοπιάσῃ σωματικὰ καὶ νὰ νηστέψῃ· γιὰ νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ τὴ λύπη, πρέπει νὰ καταφρονῇ τὴν δόξα καὶ τὴν ἀτιμία καὶ γιὰ νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴ μνησικακία, πρέπει νὰ προσεύχεται γιὰ ἐκεῖνον ποὺ τὸν λύπησε.

Δὲν μποροῦμε νὰ ἐμποδίσουμε τοὺς λογισμοὺς νὰ μὴν ἔλθουν, μποροῦμε, ὅμως, νὰ μὴ τοὺς δεχθοῦμε. Ὅπως δὲν μποροῦμε νὰ ἐμποδίσουμε τὰ κοράκια νὰ μὴν πετᾶνε ἀπὸ πάνω μας, μποροῦμε, ὅμως, νὰ τὰ ἐμποδίσουμε νὰ χτίσουν φωλιὰ πάνω στὰ κεφάλια μας.

Ἂς παρακολουθήσουμε, ὅμως, γιὰ λίγο καὶ τὸν Μ. Βασίλειο στὸ θέμα τοῦ πολέμου αὐτοῦ.

«Πρέπει τὶς ἐπιθέσεις αὐτὲς νὰ τὶς ἀντιμετωπίζουμε μὲ ἐντατικὴ προσοχὴ καὶ ἐγρήγορσι, ὅπως ὁ ἀθλητὴς ποὺ ἀποφεύγει τὶς λαβὲς τῶν ἀντιπάλων μὲ τὴ ἀκριβῆ προφύλαξι καὶ τὴν εὐελιξία τοῦ σώματος καὶ νὰ ἀναθέσουμε τὸ τέλος τοῦ πολέμου καὶ τὴν ἀποφυγὴ τῶν βελῶν στὴν προσευχὴ καὶ τὴν ἄνωθεν βοήθεια.

Καὶ ἂν ἀκόμη ὁ πονηρὸς ἐχθρὸς κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς ὑποβάλη τὶς πονηρὲς φαντασίες, ἡ ψυχὴ ἂς μὴ διακόψη τὴν προσευχή της καὶ ἂς μὴ νομίζη ὅτι εὐθύνεται γιὰ τὶς πονηρὲς ἐπιθέσεις τοῦ ἐχθροῦ, καθὼς καὶ γιὰ τὶς φαντασίες τοῦ παραδόξου θαυματοποιοῦ. Ἀντίθετα ἂς σκεφθῆ ὅτι οἱ σκέψεις αὐτὲς ὀφείλονται στὴν ἀναίδεια τοῦ ἐφευρέτου τῆς κακίας καὶ ἂς ἐπιτείνῃ τὴ γονυκλισία καὶ ἂς ἱκετεύῃ τὸν Θεὸ νὰ διαλυθῇ τὸ πονηρὸ διάφραγμα τῶν παραλόγων σκέψεων, ὥστε χωρὶς ἐμπόδια νὰ πλησιάσῃ τὸν Θεό.

Ἐάν, ὅμως, ἡ βλαβερὴ ἐπίδρασις τοῦ λογισμοῦ γίνη πιὸ ἔντονη ἐξ αἰτίας τῆς ἀναίδειας τοῦ ἐχθροῦ, δὲν πρέπει νὰ δειλιάζουμε, οὔτε νὰ ἀφήνουμε τὸν ἀγώνα μας στὴ μέση, ἀλλὰ νὰ ὑπομένουμε μέχρι τότε ποὺ ὁ Θεὸς θὰ δῇ τὴν ἐπιμονή μας καὶ θὰ μᾶς φωτίσῃ μὲ τὴ χάρι τοῦ Ἁγ. Πνεύματος, ἡ ὁποία τὸν μὲν ἐχθρὸ τρέπει σὲ φυγή, τὸν δὲ νοῦ μας τὸν γεμίζει μὲ θεῖο φῶς, ὥστε ὁ λογισμὸς νὰ λατρεύσῃ τὸν Θεὸ μὲ ἀδιατάρακτη γαλήνη καὶ εὐφροσύνη». Γενικὰ οἱ πατέρες ἔχουν τρεῖς τρόπους ἀντιμετωπίσεως τῶν αἰσχρῶν λογισμῶν: α) Τὴν προσευχή, β) τὴν ἀντίρρησι καὶ γ) τὴν περιφρόνησι.

α) Ἡ προσευχή. Εἶναι ἀδύνατον ὁ ἀρχάριος νὰ διώξῃ μόνος του τοὺς λογισμούς. Αὐτὸ εἶναι γνώρισμα τῶν τελείων.

Ἡ νοερὰ προσευχή, ἡ μονολόγιστος εὐχή, τὸ «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», εἶναι τὸ πιὸ δυνατὸ ὅπλο γιὰ νὰ μπόρεση κάποιος νὰ νικήση τοὺς λογισμούς. «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους· οὐ γὰρ ἐστὶν ἐν γῇ καὶ οὐρανῶ δυνατώτερον ὅπλον», τονίζει ὁ ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος.

«Τὸ γλυκύτατον Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, συνεχῶς καὶ κατανυκτικῶς καὶ μετὰ πόθου καὶ πίστεως ἐν τῷ βάθει τῆς καρδίας μελετώμενον, ἀποκοιμίζει μὲν ὅλους τοὺς κακοὺς λογισμούς, ἐξυπνίζει δὲ ὅλους τοὺς ἀγαθοὺς καὶ πνευματικούς. Καὶ ὅπου πρότερον ἐξήρχοντο ἐκ τῆς καρδίας διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι (Ματθ. 15,19), καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος, ἐκεῖθεν ὕστερον ἐξέρχονται λογισμοὶ ἀγαθοί, λόγοι σοφίας καὶ χάριτος».

β) Ἡ ἀντίρρησις. Ἡ προσευχὴ εἶναι γιὰ τοὺς ἀρχαρίους καὶ τοὺς ἀδυνάτους. Ἐκεῖνοι ποὺ μποροῦν νὰ πολεμήσουν ἂς χρησιμοποιήσουν τὴν ἀντίρρησι, ἡ ὁποία συνηθίζει νὰ φιμώνῃ τοὺς δαίμονες. Ὁ Κύριός μας μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο νίκησε τοὺς τρεῖς μεγάλους πολέμους ποὺ τοὺς προέβαλε ὁ διάβολος πάνω στὸ ὄρος. «Τὴν φιληδονίαν μὲ τὸ οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος, τὴν φιλοδοξίαν μὲ τὸ οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου, καὶ τὴν φιλαργυρίαν μὲ τὸ Κύριον μόνον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις (Ματθ. 4,10)».

Ὁ ἱερομάρτυς Πέτρος ὁ Δαμασκηνὸς μᾶς ἀναφέρει τὰ ἑξῆς σχετικά:

«Ὅταν οἱ δαίμονες ὑποβάλουν κάποιο λογισμὸ ὑπερηφάνειας, τότε νὰ θυμᾶσαι τοὺς αἰσχροὺς λογισμοὺς ποὺ σοῦ ἔλεγαν καὶ νὰ ταπεινώνεσαι. Ὅταν πάλι ὑποβάλουν τοὺς αἰσχρούς, νὰ θυμᾶσαι ἐκείνους τοὺς ὑπερήφανους λογισμοὺς καὶ νὰ τοὺς νικᾶς μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ὥστε οὔτε νὰ ἀπελπίζεσαι ἀπὸ τοὺς αἰσχροὺς λογισμούς, οὔτε νὰ ὑπερηφανευθῆς ἀπὸ τοὺς καλούς».

Ἔτσι ὅταν κάποιος γέροντας ἐπολεμεῖτο ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς τῆς ὑπερηφάνειας, ἔλεγε στὸ λογισμό του: «Γέρων, βλέπε τὰς πορνείας σου» καὶ ὁ πόλεμος σταματοῦσε. Ὑπάρχουν περιπτώσεις ποὺ ἐπιστρατεύει κανεὶς ὅλες τὶς πνευματικές του δυνάμεις, ὅλους τοὺς ἀγαθοὺς λογισμοὺς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ δίωξη ἕναν κακὸ λογισμό. Ποιὰ εἶναι ἡ αἰτία; «Ἐπειδὴ πρώτον δεχόμεθα τοῦ κατακρίναι τὸν πλησίον». Κατακρίναμε τὸν ἀδελφό μας καὶ ὁ λογισμός μας ἔχασε τὴν δύναμι ποὺ εἶχε προηγουμένως.

Μερικὲς φορὲς εἴμαστε ἀνόητοι γι᾿ αὐτὸ καὶ μᾶς κυριεύουν οἱ λογισμοί.

Πολλὲς φορές, ὅμως, δὲν ἔχουμε τὴν δύναμι νὰ πολεμήσουμε τοὺς λογισμούς, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δεχθοῦμε τέτοιες πνευματικὲς πληγὲς ποὺ δὲν θεραπεύονται ἀκόμη καὶ μὲ τὴν πάροδο μεγάλου χρονικοῦ διαστήματος.

Γι᾿ αὐτὸ καλλίτερα εἶναι νὰ καταφεύγη κανεὶς στὴν δύναμι τῆς προσευχῆς καὶ τῶν δακρύων, διότι α) ἡ ψυχὴ δὲν ἔχει πάντοτε τὴν ἴδια δύναμι, β) ὁ διάβολος ἔχει πείρα ἀρκετῶν χιλιάδων ἐτῶν, ἐνῶ ἡ δική μας εἶναι πολὺ περιωρισμένη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ φύγουμε νικημένοι καὶ πληγωμένοι, ἀφοῦ ὁ νοῦς μας πάλι μολύνεται μὲ τὶς αἰσχρὲς φαντασίες, καὶ γ) διώχνει τὴν ὑπερηφάνεια καὶ δείχνει ταπείνωσι ὅποιος καταφεύγει στὸν Θεὸ τὴν ὥρα τοῦ πολέμου τῶν λογισμῶν «καὶ ὁμολογεῖ τὸν μὲν ἑαυτόν του ἀνάξιον καὶ ταπεινὸν καὶ ἀδύνατον εἰς τὸ νὰ πολεμῆ, τὸν δὲ Ἰησοῦ Χριστὸν μόνον δυνατὸν καὶ κραταιὸν ἐν πολέμῳ, διότι Αὐτὸς μᾶς εἶπε: «Θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ἰω. 16, 33), δηλαδή, τὰ πάθη, τοὺς λογισμοὺς καὶ τὸν διάβολον».

γ) Ἡ καταφρόνησις. «Ἐὰν ἀνασχώμεθα σχολάζειν τοῖς λογισμοὶς τοῦ ἐχθροῦ, οὐδέποτε ἔχομεν ἀγαθὸν τί πράξαι, ὅπερ ἐκεῖνος πραγματεύεται». Δηλαδὴ ἂν ἀσχολούμαστε μὲ τοὺς λογισμοὺς ποὺ μᾶς ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, ποτὲ δὲ θὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε κάποιο καλό, ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ αὐτὸς πολεμεῖ.

Ἢ καταφρόνησις καὶ τὸ νὰ μὴν ἀσχολῆται κανεὶς μὲ τοὺς λογισμοὺς τοῦ ἐχθροῦ, εἶναι τὸ μεγαλύτερο ὅπλο καὶ ἀποτελεῖ τὸ πιὸ δυνατὸ κτύπημα στὸν διάβολο.

Πρέπει νὰ θεωροῦμε τοὺς λογισμούς του σὰν ζωύφια, σὰν γαυγίσματα ἀπὸ σκυλάκια, σὰν κουνούπια καὶ στὴ χειρότερη περίπτωσι. σὰν τὴν βοὴ τοῦ ἀεροπλάνου καὶ σὰν τίποτε, διότι: α) Πιστεύουμε στὴν δύναμι τοῦ Ἀρχιστρατήγου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ β) Πιστεύουμε ὅτι μετὰ τὸ Σταυρὸ καὶ τὸν θάνατο τοῦ Κυρίου μας ὁ διάβολος δὲν ἔχει καμμία ἰσχὺ ἐναντίον μας, ἀλλὰ μένει ἀνίσχυρος καὶ ἀδύναμος κατὰ τὸ γεγραμμένον «τοῦ ἐχθροῦ εὖ, ἔλιπον αἱ ρομφαῖαι εἰς τέλος» (Ψαλμ. 9,6).

Μεγαλύτερη νίκη καὶ ἐντροπὴ τῶν δαιμόνων δὲν ὑπάρχει ἀπὸ αὐτὴν τὴν καταφρόνησι, διότι αὐτὸς ποὺ ἔφθασε σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο, εἶναι ὡπλισμένος μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ καὶ μένει ἀσύλληπτος ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς καὶ τοὺς δαίμονες.

Αὐτοὶ εἶναι οἱ τρεῖς τρόποι ἀντιμετωπίσεως τῶν λογισμῶν ποὺ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὸν διάβολο.

Συμπληρωματικὰ 0ά μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἡ μνήμη τοῦ θανάτου εἶναι πολὺ ἰσχυρὸ μέσο γιὰ τὴν κατατρόπωσι τοῦ λογισμοῦ. Δημιουργεῖ καρδιακοὺς πόνους γιὰ τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ προφυλάσσει τὸν νοῦ μας ἀπὸ τοὺς λογισμούς. Ὅποιος ὑπολογίσῃ τὴν ἡμέρα ποὺ διανύει ὡς τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς του, θὰ περιορίσῃ σὲ πολὺ μεγάλο βαθμὸ τοὺς αἰσχροὺς λογισμούς.

Κάθεσαι στὸ τραπέζι νὰ φᾶς; Νὰ ἔχῃς λογισμοὺς θανάτου, γιὰ νὰ μὴ σὲ πειράξῃ ἡ γαστριμαργία.

Μόνοι μας ἂς ζωγραφίσουμε στὸ νοῦ μας τὴν εἰκόνα τῶν μνημάτων, γιὰ νὰ ἐξαλείψουμε τὴν ἀναισθησία ποὺ ἔχουμε.

Ὁ Γέρων Σιλουανός, ὁ τελευταῖος ἐπίσημος ἅγιος τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἔλεγε: «Κράτα τὸ νοῦ σου στὸν Ἅδη καὶ μὴν ἀπελπίζεσαι». Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ κανένας λογισμὸς δὲ θὰ φωλιάση μέσα σου.

Ἐμεῖς ποιὸ τρόπο πρέπει νὰ χρησιμοποιήσουμε, γιὰ νὰ γλυτώσουμε ἀπὸ τὸ πολυήμερο καὶ πολυβάσανο μαρτύριο, ὅπως χαρακτηρίζει τοὺς λογισμοὺς ὁ ἅγ. Θεόδωρος ὁ Στουδίτης;

Ἂς ἀκολουθήσουμε τὴν τακτικὴ τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Κολοβοῦ, ὁ ὁποῖος δοκίμασε ὅλους τοὺς τρόπους. Μᾶς συμβουλεύει τὰ ἑξῆς ὁ μεγάλος αὐτὸς ἀγωνιστὴς τοῦ πνεύματος:

«Μοιάζω μὲ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ κάθεται κάτω ἀπὸ ἕνα μεγάλο δένδρο καὶ ξαφνικὰ βλέπει πολλὰ θηρία καὶ ἑρπετὰ νὰ ἔρχωνται κατεπάνω του. Καὶ ἐπειδὴ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντισταθῆ εὔκολα, τρέχει γρήγορα, πάνω στὸ δένδρο καὶ σώζεται. Ἔτσι κάνω καὶ ἐγώ. Κάθομαι στὸ κελλί μου καὶ βλέπω τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς νὰ ἔρχωνται ἐναντίον μου. Τότε ἀνεβαίνω στὸ δένδρο τῆς ζωῆς, στὸ Θεό μου, μὲ τὴν προσευχὴ καὶ σώζομαι ἀπὸ τὸν ἐχθρό».

Ἔργα τοῦ ἰδίου
1) Χρυσοστομικὸς Ἄμβων, Α´) Πίστις, Ἐλπίς, Ἀγάπη. Ἔκδοσις, «Ὀρθόδοξος Κυψέλη». Θεσσαλονίκη, 1993. σελ. 440.

2) Χρυσοστομικὸς Ἄμβων, Β´) Ταπείνωσις, Ὑπερηφάνεια, Κενοδοξία, Ἀλαζονεία, Καύχησις.
Ἔκδοσις, «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη, 1994 σελ. 290.

3) Χρυσοστομικὸς Ἄμβων, Γ´) Ό Γάμος, ἡ οἰκογένεια καὶ τὰ προβλήματά τους. σελ. 400.
Ἔκδοσις «Ὄρθοδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1995

4) Οἱ γονεῖς, τὸ παιδὶ καὶ ἡ ἀνατροφή του. (Ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν Γ´ τόμο), σελ. 112.
Α´ ἔκδοσις, Ἰούνιος 1995. Β´ ἔκδοσις, Αὔγουστος 1995. Γ´ ἔκδοσις, Αὔγουστος 1996.
Ἔκδοσις: Συνοδεία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη Ἁγίου Ὄρους.

5) «Χρυσοστομικὸν Ταμιεῖον». Ἤτοι, Εὑρετήριο θεμάτων τῶν ἁπάντων τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου βάσει τῆς Πατρολογίας τοῦ Μigne (Ρ.G.) καὶ τῆς ΕΠΕ (Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας).
Περιέχονται 539 θέματα μὲ ἀπόλυτη ἀλφαβητικὴ σειρὰ καὶ πάνω ἀπὸ 8000 παραπομπές. σελ. 816.
Ἔκδοσις: Δ. Σαλονικίδης, Ἀρμενοπούλου 23, Θεσσαλονίκη, 1995.

6) Ὁ διάβολος καὶ ἡ μαγεία, σελ. 150.
Α´ ἔκδοσις Μάρτιος 1996, Κ´ ἔκδοσις Ἀπρίλιος 1996.
Ἔκδοσις, Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη Ἁγίου Ὄρους.

7) Χρυσοστομικὸς Ἄμβων, Δ´) Ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ καρδιὰ τῆς ἀρετῆς. σελ. 270.
Ἔκδοσις Ο. Χ. Α. «ΛΥΔΙΑ», Θεσσαλονίκη 1996.http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/e ... ctions.htm
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>
Απάντηση

Επιστροφή στο “Διδασκαλιες αγιων και αποστάγματα πατερικης σοφιας”