''Εν Κρυπτώ''
Εξαιρετικά σπάνια φωτογραφία της ακταιωρού Φαέθων υπο τουρκικό πύρ.Το ηρωικό πλήρωμα πιστώνεται την κατάριψη 2 τουρκικών αεροσκαφών F-100
"Ηρθαν τα αεροπλάνα και άρχισαν τις επιθέσεις. Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Με μία μηχανή δεν μπορείς να χειριστείς το πλοίο καλά, γιατί δεν στρίβει εύκολα. Χάνει τις ελικτικές του δυνατότητες και την ταχύτητά του, η οποία δεν ήταν υψηλή, αλλά άλλο αν πηγαίνεις με οκτώ μίλια, και άλλο με δεκαεπτά. Οχι ότι θα γινόταν τίποτα σοβαρό, αλλά θα ήταν πιο εύκολες οι κινήσεις μου για να αποφύγω περισσότερες ζημιές."
Ο τότε κυβερνήτης της ελληνικής ακταιωρού Δ. Μητσάτσος περιγράφει μια σχεδόν άγνωστη πολεμική σελίδα στην Κύπρο του ’64
Συνέντευξη στον Στεφανο Χελιδονη
Την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου του 1959 ακολούθησε η υποβολή των 13 σημείων του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, το 1963, για τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ξεκίνησε τότε μία περίοδος ιδιαίτερης έντασης στην Κύπρο μέχρι και το 1967. Προς ενίσχυση της άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της εντεινόμενης τουρκικής απειλής, το 1964 η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου απέστειλε στην Κύπρο μία μεραρχία στρατού και Ελληνες αξιωματικούς για στελέχωση της Κυπριακής Εθνοφρουράς, η οποία ιδρύθηκε το ίδιο έτος, με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα. Στις 7 Αυγούστου ξέσπασαν στην περιοχή της Τηλλυρίας αιματηρές συγκρούσεις, όταν η Εθνοφρουρά προσπάθησε να εξουδετερώσει τον θύλακα Μανσούρας - Κοκκίνων, που είχαν συγκροτήσει οι Τούρκοι με απώτερο στόχο τη δημιουργία προγεφυρώματος για μια ενδεχόμενη απόβαση στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, που κράτησαν τέσσερις μέρες, αεροσκάφη της Τουρκίας επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνοφρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και κατοικημένων περιοχών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες άτομα, ενώ ακρότητες δεν έλειψαν και από την ελληνική πλευρά. Στις μάχες αυτές έλαβαν μέρος και δύο ακταιωροί, που είχαν αποσταλεί παράλληλα με τη μεραρχία, στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής. Μόλις έφτασαν στο νησί, τα δύο πλοία ανήρτησαν την κυπριακή σημαία και αποτέλεσαν τη μοναδική ναυτική δύναμη της Κύπρου. Στις 8 Αυγούστου 1964 τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν την ακταιωρό «Φαέθων» στο καραβοστάσι «Ξερός», σκοτώνοντας έξι μέλη του πληρώματος. Ο κυβερνήτης του πλοίου, ανθυποπλοίαρχος τότε του Βασιλικού Ναυτικού, Δημήτριος Μητσάτσος δέχθηκε πυρά στο δεξί του χέρι, το οποίο στη συνέχεια και έχασε. Με αυταπάρνηση και ηρωϊσμό, ο καπετάνιος και τα μέλη του πληρώματος που τελικά σκοτώθηκαν, έσωσαν τη ζωή 15 συναδέλφων τους. Στις 8 Αυγούστου 2007 τελέστηκε για πρώτη φορά μνημόσυνο στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη Λευκωσία, εις μνήμην των έξι αυτών Ελλήνων που έχασαν τη ζωή τους.
Ο Δ. Μητσάτσος αποφοίτησε από το Πολυτεχνείο το 1970 και στη συνέχεια απασχολήθηκε στην Ελληνική Ναυπηγική Βιομηχανία. Το 1983 ανέλαβε γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ενωσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (HELMEPA - Hellenic Marine Environment ProtectioAssociation) και το 2006, γραμματέας της INTERMEPA (Διεθνής Ενωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος). Σαραντα τρία χρόνια μετά την επίθεση των τουρκικών βομβαρδιστικών στον Ξερό, ο κυβερνήτης του «Φαέθων» φωτίζει, μέσω της «Κ», μία άγνωστη -για πολλούς- σελίδα του Κυπριακού.
Από τους 23 στο πλοίο σκοτώθηκαν οι επτά
Στην Κύπρο πήγα σαν αξιωματικός του ναυτικού το 1964, ως κυβερνήτης ενός πολεμικού πλοίου και διοικητής δύο. Τα πλοία λέγονταν «Φαέθων» και «Αρίων», και δωρήθηκαν από τον Αναστάση Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία το 1964, με σκοπό να προασπίσουν τα βόρεια παράλια της Κύπρου από τυχόν τουρκικές αποβάσεις και άλλες παράνομες πράξεις, διότι η Κύπρος δεν είχε προστασία από τη θάλασσα. Εκεί έπρεπε να ενταχθώ υπό τις διαταγές της κυπριακής κυβέρνησης. Η τελευταία αποστολή ήταν να υποστηρίξω από τη θάλασσα τη μάχη που έδιναν οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις στη στεριά. Τα πληρώματα των πλοίων ήταν Ελληνες. Στο καράβι μου ήμασταν τρεις μόνιμοι από τους 23, εγώ που ήμουν αξιωματικός, απόφοιτος της Σχολής Δοκίμων, και δύο υπαξιωματικοί. Οι υπόλοιποι ήταν ναύτες που έκαναν τη θητεία τους.
http://www.enkripto.com/2009/06/64.html
