Ο ψυχολογικός πόλεµος ή οι ψυχολογικές επιχειρήσεις (PSYOPS), όπως είναι ο εκσυγχρονισµένος όρος, ως πολεµική τακτική είναι τόσο παλιές όσο και ο ίδιος ο πόλεµος.

Ένας άλλος άνθρωπος του πολέµου, ο µογγόλος στρατηγός Τζέκινς Χαν, συνήθιζε να χρησιµοποιεί άτοµα τα οποία προπορεύονταν των επιδροµών του, ούτως ώστε να προειδοποιούν τους κατοίκους των περιοχών που σκόπευε να κατακτήσει για τη βαναυσότητα και τη βαρβαρότητα των πολεµικών του ενεργειών, των οποίων εκείνοι είχαν υπάρξει µάρτυρες.
Τα PSYOPS χρησιµοποιούνται προκειµένου να προετοιµάσουν το έδαφος για την κήρυξη ενός πολέµου.
Οι ψυχολογικές επιχειρήσεις αποτελούν την ανθρώπινη πλευρά του πληροφοριακού πολέµου. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ψυχολογικού πολέµου:

(1) Επιχειρήσεις ενάντια στην εθνική βούληση,

(2) Επιχειρήσεις ενάντια στους αντιπάλους ∆ιοικητές και

(3) Επιχειρήσεις ενάντια στο ηθικό των στρατιωτών στο πεδίο της µάχης.

Επισης

Οι ΨΕΠ μπορούν να διακριθούν σε 3 κατηγορίες με βάση το "στόχο" οπότε και εφαρμόζονται ανάλογα:

1. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τον εχθρό και τους υποστηρικτές του. Οι ΨΕΠ αποσκοπούν στην άσκηση προπαγάνδας για το περιορισμό της διάθεσης αντίστασης ή συνέχισης των συγκρούσεων.

2. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι πολίτες και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας που διεξάγει τις ΨΕΠ με σκοπό την εμπέδωση της πίστης στο δίκαιο και αίσιο τέλος του αγώνα, τη μεγιστοποίηση των προσπαθειών και τη θωράκιση έναντι των εχθρικών ΨΕΠ.

3. Η τρίτη κατηγορία αφορά συμμαχικές ή φίλιες χώρες και ομάδες ανθρώπων. Οι ΨΕΠ αποσκοπούν στη συμπαράσταση και υποστήριξη τους.


Σε όλες τις παραπάνω επιχειρήσεις χρησιµοποιούνται ηλεκτρονικά µέσα, κυρίως τα ΜΜΕ, σε συνδυασµό µε άλλες τεχνικές για την επίτευξη του αντικειµενικού σκοπού. Οι ψυχολογικές επιχειρήσεις ξεφεύγουν του αντικειµένου του άρθρου και δεν κρίνεται σκόπιµο να τύχουν µεγαλύτερης ανάλυσης.

Οι τακτικές των PSYOPS διακρίνονται σε «Λευκές PSYOPS», κάτι που δηλώνει ανοικτά και με ακρίβεια ποιος είναι ο χορηγός του προϊόντος και «Μαύρες PSYOPS»- οι Ψυχολογικές Επιχειρήσεις που εμφανίζονται ότι παράγονται από μία πηγή, όμως για την ακρίβεια δημιουργούνται από κάποια άλλη.


Οι λευκές ψυχολογικές επιχειρήσεις προέρχονται από µία πηγή πληροφόρησης η ταυτότητα της οποίας είναι γνωστή. Τα λευκά PSYOPS δεν ψεύδονται εσκεµµένα µιας και η αποτελεσµατικότητά τους βασίζεται στην αξιοπιστία όσων µεταδίδουν. Μια τέτοια περίπτωση είναι το Radio Sawa, ραδιοφωνικός σταθµός τής κυβέρνησης των ΗΠΑ που εκπέµπει στις χώρες της Μέσης Ανατολής και απευθύνεται στους νεαρούς Aραβες µε πολύ αραβική και δυτική ποπ µουσική σε συνδυασµό µε νέα και ανακοινώσεις, προωθώντας τα αµερικανικά συµφέροντα.

Από την άλλη, τα µαύρα PSYOPS ή µαύρη προπαγάνδα από τη φύση τους στηρίζονται στο ψέµα µε σκοπό να οδηγήσουν στην πολιτική και στρατιωτική παραπλάνηση.
Κατάµαυρη προπαγάνδα έλαβε χώρα στο Ιράκ. Μία σειρά από σκάνδαλα στις ΗΠΑ έφεραν στην επιφάνεια την παχυλή κυβερνητική χρηµατοδότηση σε εταιρείες δηµοσίων σχέσεων για την παραγωγή ψευδών ειδήσεων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο βρετανικός «Guardian», «Ηθοποιοί παίρνουν τη θέση δηµοσιογράφων και τα “νέα” µεταδίδονται σαν να είναι αληθινά. Η ίδια πρακτική έχει υιοθετηθεί και στο Ιράκ, όπου εφηµερίδες πληρώνονται για να δίνουν χώρο σε τέτοιου είδους πλαστά ρεπορτάζ».

Διαδικτυακή προπαγάνδα

Η διαρκής ανάπτυξη του διαδικτύου δηµιουργεί διαφορετικά δεδοµένα ως προς τις νέες µορφές των ψυχολογικών επιχειρήσεων. Οι δυνατότητες του νέου µέσου ξεδιπλώθηκαν ώς ένα βαθµό στην περίπτωση του βοµβαρδισµού τής Σερβίας από το ΝΑΤΟ. Μετά την καταστροφή από πύραυλο του κτιρίου της σερβικής κρατικής τηλεόρασης στο κέντρο του Βελιγραδίου, επειδή είχε θεωρηθεί όργανο της προπαγάνδας τού Μιλόσεβιτς, η κυβέρνηση των ΗΠΑ «µεγαλόψυχα» αποφάσισε να µην «κόψει» την πρόσβαση των Σέρβων στο διαδίκτυο. Θεώρησε ότι µε αυτό τον τρόπο θα είχαν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν για τα εγκλήµατα ενάντια στην ανθρωπότητα που ετοίµαζε το καθεστώς Μιλόσεβιτς στο Κόσοβο. Υπό αυτή την έννοια, ο πόλεµος στο Κόσοβο µπορεί να θεωρηθεί ως ο πρώτος «πόλεµος του διαδικτύου».
Η σπουδαιότητά του γίνεται ακόµα περισσότερο αντιληπτή αν αναλογιστούµε ότι τα περισσότερα βίντεο µε δηλώσεις τροµοκρατών, εξτρεµιστών και λοιπών διαφωνούντων αρχικά «ανεβαίνουν» στο διαδίκτυο.
Παρ’ όλα όµως τα νέα µέσα που έχουν εµπλουτίσει το «οπλοστάσιο» της µαζικής επικοινωνίας και τα οποία λειτουργούν µε έναν πιο εκλεπτυσµένο και αδιαφανή τρόπο (διαδίκτυο, sms, δορυφόροι, ιπτάµενες πλατφόρµες µετάδοσης εκποµπών) ο στόχος των ψυχολογικών επιχειρήσεων παραµένει ο ίδιος. Η καλλιέργεια κλίµατος αναστάτωσης και εξέγερσης στο εσωτερικό τού εχθρού, αλλά και η απόκτηση ηθικού πλεονεκτήµατος (εµείς είµαστε οι καλοί του παραµυθιού και οι άλλοι οι κακοί) ώστε να νοµιµοποιηθεί στα µάτια της παγκόσµιας κοινής γνώµης η προετοιµαζόµενη πολεµική επιχείρηση.

Psyops και Ιράν

Στις 16 Οκτωβρίου ο υπουργός Aµυνας των ΗΠΑ, προλογίζοντας ουσιαστικά τις «αποκαλύψεις» του Μπους Τζούνιορ περί Τρίτου Παγκοσµίου Πολέµου, δήλωνε ότι όλα τα ενδεχόµενα για την αντιµετώπιση του Ιράν πρέπει να µείνουν ανοικτά («Reuters»: “Gates says all options on table for Iran”). Τον χορό της προετοιµασίας της διεθνούς κοινής γνώµης για τον νέο µπαµπούλα που ακούει στο όνοµα Ιράν τον είχαν ανοίξει τα γεράκια της αµερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ο νεοσυντηρητικός πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωµένα Έθνη Τζον Μπόλτον είχε ξεκινήσει την καλλιέργεια κλίµατος πολεµικής ετοιµότητας δηλώνοντας ότι οι προσπάθειες από το Ηνωµένο Βασίλειο και την Ε.Ε. να διαπραγµατευτούν µε το Ιράν απέτυχαν και δεν βλέπει άλλη εναλλακτική λύση πέρα από το προληπτικό χτύπηµα στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις («Jerusalem Post»: “Bolton, Attack Iran remove its leader”). H «New York Sun», όργανο των νεοσυντηρητικών, αναφέρει ξεκάθαρα: «Έρχεται επίθεση στο Ιράν. Μια σειρά από πηγές αναφέρουν ότι ένα στρατιωτικό χτύπηµα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις τού Ιράν θα είναι άµεσο. Ενώ η «Sunday Telegraph» επικαλείται την πληροφόρησή της για το ότι ο Μπους από κοινού µε το Συµβούλιο Εθνικής Ασφαλείας µελετούν σχέδιο για επίθεση σε βάσεις στο εσωτερικό τού Ιράν, όπου εκπαιδεύονται Ιρακινοί «τροµοκράτες» («Telegraph»: UK On Board For U.S. Iran Strike). Δεν θα µπορούσαν βέβαια να λείπουν και οι δηµοσκοπήσεις. Σύµφωνα µε τηλεφωνική δηµοσκόπηση (Zogby International) το 52% των Αµερικανών θα υποστήριζαν -µέσα σε µία ατµόσφαιρα επερχόµενου Τρίτου Παγκοσµίου Πολέµου- µία επίθεση εναντίον τού Ιράν προκειµένου να µην αναπτύξει το πυρηνικό του πρόγραµµα και µάλιστα θεωρούν ότι είναι πιθανό η επίθεση αυτή να εκδηλωθεί πριν από την επόµενη προεδρική εκλογή. Από τη µεριά του το Ισραήλ, κύριος αντίπαλος του Ιράν στην περιοχή τής Μέσης Ανατολής, αφήνει να διαρρεύσει προς όλες τις πλευρές πως είναι έτοιµο ανά πάσα στιγµή για στρατηγικά χτυπήµατα σε εγκαταστάσεις και υποδοµές στο εσωτερικό του Ιράν. Στην περίπτωση βέβαια αυτή έδαφος για ευνοϊκότερο κλίµα ως προς την ανάπτυξη ψυχολογικών επιχειρήσεων προσφέρουν αναµφίβολα οι ανερµάτιστες και λαϊκιστικές δηλώσεις τού προέδρου Αχµατινετζάντ, ο οποίος µεταξύ πολλών άλλων ταυτίζει το Ισραήλ µε τον σατανά.
Όπως υπογραµµίζει ο καθηγητής επικοινωνίας Phil Taylor, «η αµερικανική κυβέρνηση του Tζορτζ Μπους Τζουνιορ δεν κάνει πλέον διάκριση ανάµεσα σε µία συνέντευξη Τύπου και µια στρατιωτική ψυχολογική καµπάνια». Έτσι, τέσσερα χρόνια µετά τη συµµαχική επέµβαση στο Ιράκ και ενώ οι κατηγορίες εναντίον του για την ύπαρξη πυρηνικών και χηµικών οπλοστασίων δεν έχουν ακόµα αποδεχθεί, οι ΗΠΑ ετοιµάζουν προληπτική επίθεση σε µία ακόµα χώρα από τον περίφηµο Aξονα του Κακού. Όροι όπως Aξονας του Κακού, Σοκ και Δέος, Τρίτος Παγκόσµιος Πόλεµος χρησιµοποιούνται καθαρά στο πλαίσιο των Psyops. Από τη στιγµή λοιπόν που η Βόρεια Κορέα δεν αποτελεί πλέον το κακό παιδί τού διεθνούς συστήµατος, φαίνεται πως ήρθε η σειρά τού Ιράν, ώστε σε πρώτη τουλάχιστον φάση να αρχίσουν τα παιχνίδια µε το µυαλό.

Προπαγάνδα σε φυλλάδια

Πέρα από τις χιλιάδες βόµβες, οι αµερικανικές δυνάµεις έπνιξαν τα µέτωπα του πολέµου σε Ιράκ και Αφγανιστάν µε άφθονο προπαγανδιστικό υλικό, άλλοτε ενηµερώνοντας, άλλοτε απειλώντας εκείνους που αντιστέκονται και άλλοτε εξαπολύοντας «επιθέσεις φιλίας». Αριστερά, στη φωτογραφία του φυλλάδιου που µοίραζαν οι εισβολείς στο Αφγανιστάν, µια ζεστή χειραψία ενός αµερικανού πεζοναύτη µε έναν αφγανό. «Ήρθαµε εδώ ως φίλοι για να σας... σώσουµε», είναι η περίληψη του προπαγανδιστικού κειµένου. Δίπλα, το κείµενο αφού «ενηµερώσει» πως τα στρατιωτικά καλώδια οπτικών ινών αποτελούν στρατιωτικό στόχο, θα στείλει το µήνυµα: «Η όποια προσπάθεια επισκευής τους θέτει τη ζωή σας σε κίνδυνο».
Η χειραγώγηση του συναισθήµατος

Αφού περάσαµε από την περίοδο του Ψυχρού Πολέµου, επανήλθαµε στους θερµούς πολέµους του Αφγανιστάν, του Πρώτου και Δεύτερου Πολέµου του Κόλπου, τώρα φαίνεται πως είναι η σειρά τού Ιράν για να ακουστούν να τύµπανά του. Ενώ άλλοτε αποτελούσε πάγια τακτική η φίµωση των ΜΜΕ, οι νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας επιτρέπουν σήµερα την ακατάσχετη ροή πληροφοριών. Έτσι, η χειραγώγηση του συναισθήµατος, η οποία συνιστά απροκάλυπτη µέθοδο προπαγάνδας, µπορεί να επιτευχθεί ακόµη καλύτερα µε τη συνδροµή των µέσων µαζικής επικοινωνίας. Σε συνθήκες εποµένως πληροφοριακού πολέµου οι ψυχολογικές επιχειρήσεις είναι εκείνο το καθοριστικό κοµµάτι στο οποίο εµπλέκεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Με άλλα λόγια, τα PSYOPS αποτελούν ένα παιχνίδι µε το µυαλό των ανθρώπων.
Τελευταία, υπάρχει ανανεωµένο και ζωηρό ενδιαφέρον για τη χρήση στρατιωτικών ψυχολογικών επιχειρήσεων. Είναι γνωστό πως το 2007 είναι έτος ορόσηµο, καθώς, για πρώτη φορά σύµφωνα µε έκθεση του ΟΗΕ, ο πληθυσµός των πόλεων θα υπερβεί σε παγκόσµιο επίπεδο τον πληθυσµό τής υπαίθρου. Ο µισός και πλέον πληθυσµός της γης, λοιπόν, θα ζει σε πόλεις, και µάλιστα το 2030 υπολογίζεται ότι τα αστικά κέντρα θα φιλοξενούν τα πέντε από τα οκτώ δισεκατοµµύρια κατοίκους τού πλανήτη. Η αχαλίνωτη αυτή αστικοποίηση, σε άµεσο συνδυασµό µε την εξάπλωση των media σε παγκόσµιο επίπεδο, δίνει τη δυνατότητα η πληροφορία ή αλλιώς η προπαγάνδα να φτάνει σε όλο και µεγαλύτερα κοµµάτια του παγκόσµιου πληθυσµού. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρόγραµµα του CNN εκπέµπει ήδη σε 209 χώρες, ενώ από κοντά ακολουθούν και άλλα τηλεοπτικά δίκτυα, µε πλέον χαρακτηριστική περίπτωση το αραβόφωνο Αλ Τζαζίρα. Το τελευταίο µάλιστα πλήρωσε το τίµηµα την επέκτασής του σε ξένα χωράφια µε τον βοµβαρδισµό των γραφείων του στη Βαγδάτη από τη Συµµαχία των Προθύµων κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέµου στο Ιράκ.

Ψεπ και Ελλαδα

Στη Σχολή Διοίκησης και Επιτελών, η οποία εδρεύει στο Στρατόπεδο «ΝΤΑΛΙΠΗ» στη Θεσσαλονίκη, λειτουργεί τμήμα εξειδικευμένο σε αντικείμενα διεξαγωγής ψυχολογικών επιχειρήσεων

Στόχος της σχολής αυτής είναι η εξάσκηση των σπουδαστών στην ορθή εκτίμηση των στρατηγικών και τακτικών πληροφοριών, στην ανάπτυξη κοινής λογικής σκέψης κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων πάνω σε θέματα επικοινωνίας με το ανθρώπινο δυναμικό, η επιτελική σχεδίαση, διεύθυνση και έλεγχος των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας και διεξαγωγής ψυχολογικών επιχειρήσεων καθώς και η δημιουργία κατάλληλης υποδομής για την αποτελεσματική διεξαγωγή των επιχειρήσεων αυτών.


Πηγες galera.gr,strategy-geopolitics

Εάν διαβάσει κάποιος υποψιασμένα, βιβλία ψυχολογίας και μετά κοιτάξει το ίδιο υποψιασμένα ένα δελτίο ειδήσεων , ίσως τα χάσει.