20
από Μακεδνός
Έλληνας είναι όποιος μετέχει της Ελληνικής Παιδείας!
Και προσέξτε καλά το ρήμα «μετέχω».
Δεν σημαίνει μόνον «συμμετέχω». Σημαίνει επίσης «άπτομαι κάποιου πράγματος», «αποτελώ μέρος κάποιου πράγματος», κι επάνω απ’ όλα «ενέχω κάτι μέσα μου».
Μάλιστα από τον παθητικό τύπο του ρήματος «ενέχομαι» προκύπτει και η λέξη «ενοχή». Και «ένοχος» είναι ο υπεύθυνος κάποιας πράξης.
Εάν λοιπόν μετέχω της Ελληνικής Παιδείας, αυτό δεν σημαίνει απλά και μόνον ότι την γνωρίζω – κανένας άνθρωπος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει όλη την Ελληνική Παιδεία εφόσον οι αντικειμενικές διαστάσεις της υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνατότητες ενός και μόνον ανθρώπου σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Όποιος «μετέχει» της Ελληνικής Παιδείας την γνωρίζει ως ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό. Αλλά δεν αρκεί η γνώση, η οποία παραμένει πάντοτε ατελής. Όποιος «μετέχει» συνάμα «άπτεται» της Ελληνικής Παιδείας, δηλαδή την αγγίζει και τον αγγίζει, βρίσκεται σε διαρκή επαφή μαζί της, κατά τρόπο, επιτρέψτε μου να πω, ερωτικό.
Διότι όταν «άπτομαι» της ερωμένης μου, τότε τα πράγματα δεν είναι απλά τρισδιάστατα ως προς τον χώρο ή μονοδρομικά ως προς τον χρόνο. Είναι πολυδιάστατα, αμφιδρομικά και εν τέλει δυναμικά, δηλαδή δημιουργικά.
«Άπτομαι» της ερωμένης μου σημαίνει ότι την αγγίζω, με αγγίζει, ότι είμαι κολλημένος επάνω της, ότι είναι κολλημένη επάνω μου, ότι της χαρίζω ηδονή, ότι μου χαρίζει ηδονή, ότι υπερβαίνουμε μαζί κάθε γραμμική έννοια του χρόνου, ότι την θέλω, ότι με θέλει, κι ότι από αυτή μας την εκστατική προσέγγιση ανοίγουν ορθάνοιχτες οι προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας νέας ζωής, χώρια τα όσα άλλα εξαίρετα πράγματα μας εμπνέει να δημιουργήσουμε μαζί το υπέρτατο ερωτικό συναίσθημα.
«Άπτομαι» λοιπόν της Ελληνικής Παιδείας δεν σημαίνει ότι την γνωρίζω μόνον. Βεβαίως εν μέρει την γνωρίζω αλλά επάνω απ’ όλα σημαίνει ότι είμαι ερωτευμένος και βρίσκομαι σε επαφή μαζί της. Με όλες τις δυναμικές προεκτάσεις του έρωτα.
Για τούτο και η επόμενη σημασία του ρήματος «μετέχω» είναι ακόμη πιο σαφής: «αποτελώ μέρος κάποιου πράγματος»!..
Μετέχω δηλαδή της Ελληνικής Παιδείας σημαίνει επίσης ότι έχω αποδεχθεί να είμαι μέρος της, τμήμα της, και μάλιστα όχι άψυχο εξάρτημα αλλά δυναμικό μέλος, ένα ακόμη υπερδραστήριο κομμάτι της.
Και πως διασφαλίζεται αυτή η δραστηριότητα του μέλους της Ελληνικής Παιδείας; Από που αντλεί την απαιτούμενη ενέργεια;
Η τελευταία και ανώτερη σημασία του ρήματος «μετέχω» τα λέει όλα: «ενέχω κάτι μέσα μου», όπως ακριβώς η μήτρα των γυναικών ενέχει, κατά το πέρας της ερωτικής πράξης, το αντρικό σπέρμα. Διότι όταν ενέχει μέσα της η μήτρα το σπέρμα, η προοπτική της δημιουργίας της ζωής βρίσκεται ήδη εκεί.
Και τι γεννά το ζωντανό σπέρμα και η ολοζώντανη μήτρα η οποία το «ενέχει»;
Την Ζωή φυσικά.
Αναλογιστήκατε ποτέ πόσο βαρύνει στους ώμους του Έλληνα ο απροσμέτρητος πλούτος της αρχαίας κληρονομιάς;
Στο κείμενο που ακολουθεί επιδιώκεται μια πρώτη προσέγγιση του τεράστιου θέματος η οποία άπτεται σίγουρα κάποιων εξαιρετικά ευαίσθητων χορδών του ψυχισμού μας.
Γεννήθηκα ‘Ελληνας. Τι σημαίνει αυτό; Έλληνας σημαίνει βέβαια πολλά, αλλά εδώ θα εξετάσουμε την έννοια από την οπτική του φυσικού αποδέκτη μιας γιγάντιας κληρονομιάς. Της σημαντικότερης πολιτισμικής κληρονομιάς της παγκόσμιας ιστορίας.
Με αυτή την έννοια εγώ ο Έλληνας και όλοι οι συμπατριώτες και συμπατριώτισσές μου, Ελληνίδες και Έλληνες, είμαστε όλοι συγκληρονόμοι του απροσμέτρητου πλούτου τον οποίο μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας.
Τι απομένει λοιπόν;
Μα τι άλλο;
Η πράξη της αποδοχής της αρχαίας κληρονομιάς – με τη νομική έννοια του όρου – και οι συνέπειές της.
Διότι εάν αποδεχθώ την κληρονομιά των προγόνων μου τότε θα πρέπει να φανώ αντάξιός της.
Γεννήθηκα Έλληνας. Είμαι από τη φύση και την παιδεία μου ελεύθερος. Δεν θέλω να είμαι δούλος κανενός. Ούτε του Θεού.
Γεννήθηκα Έλληνας.
Η κληρονομιά των προγόνων μου δεν χάθηκε.
Υπάρχει.
Η επιλογή είναι δική μου.
Ή αποκηρύσσω την κληρονομιά μου ή την αποδέχομαι και ξαναγίνομαι Έλληνας με όλη τη σημασία της λέξης.
Η πράξη αποδοχής της Αρχαίας Ελληνικής Κληρονομιάς με περιμένει!..
Και μια άλλη άποψη...
ίναι μεγάλη ιστορία να πιαστώ να σε πείσω, ότι οι Νεοέλληνες από τους αρχαίους έχουμε μόνο το τομάρι που κρέμεται στο τσιγκέλι του σφαγέα, θέλει κότσια το πράμα. Θέλει καιρό και κόπο. Θέλει σκύψιμο μέσα μας, και σκάψιμο βαθύ. Και κυρίως αυτό: θέλει το μεγάλο πόνο.
Θα σε καλέσω όμως σ' έναν απλό περίπατο. Θα κάνουμε ένα πείραμα, που λένε οι φυσικοί. Για νά 'χουμε αποτέλεσμα έμπεδο. Και η γνώση που θα κερδίσουμε νά 'ναι σίγουρη. Θα επιχειρήσουμε μια στατιστική έρευνα. Θα διατρέξουμε τη χώρα απ' άκρη σ' άκρη. Από το χωριό Πυρσόγιαννη της Ηπείρου ως την επαρχία Βιάνου της Κρήτης. Από τη Νίψα και τις Σάππες της Θράκης ως το Παραλίμνι της Κύπρου, κι ως την άκρη το Ταίναρο. Θα ρωτήσουμε Νεοέλληνες απ' όλες τις τάξεις και όλα τα επίπεδα. Γυναίκες και άντρες, γερόντους και παιδιά, αγράμματους και επιστήμονες, φτωχούς και πλούσιους, ακοινώνητους και αριστοκράτες, πουτάνες και καλόγριες, ξωχάρηδες και αστούς, φιλέρημους και χαροκόπους. Για νά 'ναι το δείγμα μας ευρύ και πλήρες, που λένε οι γραφειοκράτες. Όλα ετούτα τα αθώα και ανυποψίαστα πλήθη θα τα ρωτήσουμε δυό τρεις ερωτήσεις από το Ελληνικό, κι άλλες τόσες από το Εβραίικο.
Στο Ελληνικό λοιπόν. Να μας ειπούν τι γνωρίζουν για την αρχαία Ελλάδα. Ζητούμε μια γνώση σοβαρή και υποψιασμένη. Όχι φολκλόρ και γραφικότητες. Γιατί γνώση της Ελλάδας είναι εκείνο που ξέρουμε να το ζούμε κιόλας. Όχι δηλαδή ο Ηρακλής μωρό έπνιξε τα φίδια· ότι ο Αρχιμήδης εχάραζε κύκλους στην άμμο, ούτε τάν ή επί τάς, μέτρον άριστον, ο Μινώταυρος στην Κρήτη και το πιθάρι του Διογένη, ούτε αν ξέρουν πως η ψωλή του Δία εγίνηκε κεραυνός και χτύπησε τους σχιστούς λειμώνες της Ολυμπιάδας, για να γεννήσει στο Φίλιππο τον Αλέξανδρο. Τέτοια γνώση της κλασικής Ελλάδας θά 'τανε τουρισμός στην Τυνησία. Η φουστανέλα και το κόκκινο φέσι στη Μελβούρνη και στην Πέμπτη Λεωφόρο κατά τις εθνικές γιορτές. Θα ζητήσουμε γνώση ουσίας. Να μας ειπούνε, δηλαδή, αν έχουνε ακουστά τα ονόματα Εμπεδοκλής, Αναξίμανδρος, Αριστόξενος ο Ταραντίνος, Διογένης Λαέρτιος, Αγελάδας, Λεύκιππος, Πυθαγόρας ο Ρηγίνος, Πυθέας, που στον καιρό μας αντίστοιχα σημαίνουν Αϊνστάιν, Δαρβίνος, Μπετόβεν, Έγελος, Μιχαήλ Άγγελος, Μαξ Πλανκ, Ροντέν, Κολόμβος. Να μας μιλήσουν για κάποιους όρους σειράς και βάσης, όπως σφαίρας στον Εμπεδοκλή, κενό στο Δημόκριτο, εκπύρωση στον Ηράκλειτο, μηδέν στον Παρμενίδη, κατηγορία στον Αριστοτέλη, τόνος στους Στωικούς. Να μας ειπούν οι κάθε λογής Έλληνες επιστήμονες τι τους λέει η λέξη ψυχρά φλογί στον Πίνδαρο, μεταδάλλον αναπαύεται στον Ηράκλειτο, δακρυόεν γελάσασα στον Όμηρο, χαλεπώς μετεχείρισαν στο Θουκυδίδη. Να μας ειπούνε, πόσοι φιλόλογοι, έξω από τα σχολικά κολυβογράμματα, έχουν διαβάσει στο πρωτότυπο τρεις διάλογους του Πλάτωνα, δύο Νεμεόνικους του Πινδάρου, την Ωδή στην αρετή του Αριστοτέλη, έναν Ομηρικό Ύμνο. (Και αυτό δεν είναι ραψωδία). Και για να μας πιάσει τεταρταίος και καλπάζουσα, να μας ειπεί ποιος γνωρίζει και διδάσκει από τους ειδικούς προφεσσόρους στα πανεπιστήμια ότι οι τρεις τραγικοί ποιητές μας στη βάση τους είναι φυσικοί επιστήμονες, ότι στη διάλεξη του για την αρετή ο Πλάτων έκαμε στους ακροατές του ένα μάθημα γεωμετρίας, ότι η Ακρόπολη των Αθηνών είναι δωρικό, και όχι ιωνικό καλλιτέχνημα, ότι η διδασκαλία τραγωδίας στο θέατρο ήταν κήρυγμα από άμβωνος, ότι η θρησκεία των Ελλήνων ήταν αισθητική προσέγγιση των φυσικών φαινομένων.
Δε νομίζω, αναγνώστη μου, ότι σε όλα αυτά τα επίπεδα η έρευνα μας θα δώσει ποσοστά γνώσης και κατοχής σε βάθος του κλασικού κόσμου από τους Νεοέλληνες που να υπερβαίνουν τους δύο στους χίλιους. Τι φωνάζουμε τότε, και φουσκώνουμε, και χτυπάμε το κούτελο στο μάρμαρο ότι είμαστε Έλληνες; Για το θεό δηλαδή. Παράκρουση και παραφροσύνη.
Θα μου ειπείτε:
- Μήπως και οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν σε τέτοιο βάθος την αρχαία Ελλάδα;
Θα σας ειπώ:
- Όχι. Αλλά οι Ευρωπαίοι δεν καυχιούνται ότι είναι Έλληνες, όπως εμείς. Καυχιούνται ότι είναι Γάλλοι, και Ιταλοί, και Βέλγοι. Γιατί αυτό είναι στην ουσία της η αρχαία Ελλάδα. Δεν είναι τα πασουμάκια του Ηρακλή στο παλάτι της Ομφάλης. Ούτε ο Οδυσσέας με το παλούκι του στη σπηλιά του Κύκλωπα. Η αρχαία Ελλάδα είναι ένας πολιτισμός ασύγκριτος. Μια κοσμοθεωρία πλήρης. Ένας τρόπος ζωής ολοκληρωμένος και τέλειος. Είναι η πιο κοντά στη φύση και στη φυσική ιδιότητα κοινωνία, που έσωσε να δημιουργήσει ο άνθρωπος.
Από το Ελληνικό ερχόμαστε στό Εβραίικο. Ερωτάμε το ίδιο στατιστικό δείγμα, το ευρύ και το πλήρες, αν έχουν ακουστά τα ονόματα Μωϋσής, Αβραάμ, Ησαΐας, Ηλίας με το άρμα, Νώε, Βαφτιστής, Εύα η πρωτόπλαστη, Ιώβ, ο Δαναήλ στο λάκκο, η Σάρα που γέννησε με εξωσωματική. Και όχι μόνο τα ονόματα, αλλά και τις πράξεις ή τις αξίες που εκφράζουν αυτά τα ονόματα. Υπάρχει γριά στην επικράτεια που να μην τους ξεύρει τούτους τους Εβραίους; Δεν υπάρχει ούτε γριά, ούτε ορνιθοκλόπος στις Σποράδες, ούτε κλεφτογιδάς στην Κρήτη. Εδώ τα ποσοστά αντιστρέφουνται. Στους χίλιους Νεοέλληνες τα ναι γίνουνται εννιακόσια τόσα, και τα όχι δύο. Και δεν ξεύρουν μόνο τα ονόματα, αλλά είναι έτοιμοι να σου κάνουν αναλύσεις στην ουνιβερσιτά και στην ακαντέμια για τις ηθικές και άλλες αξίες που εκφράζει το κάθε όνομα.
Το ίδιο συμβαίνει και για φράσεις όπως Προς Κολασσαεΐς, Προς Κορινθίους, Έκ τοϋ κατά Λουκάν. Εδώ μάλιστα μεγάλος αριθμός Νεοελλήνων ξεύρει απόξω ολόκληρα χωρία και περικοπές. Το ίδιο συμβαίνει, αν τους ειπείς για τόπους όπως Ιορδάνης, Γαλιλαία, Γεσθημανή (sic), Όρος Σινά, Καπερναούμ, Τιβεριάς. Αν όμως τους ειπείς για Βάσσες ή Φιγαλία, για Αργινούσες ή Πλημμύριον, για Περίπατο ή Κήπο (περιπατητικοί, επικούρειοι), σου απαντούν, όπως ο Μακρυγιάννης. Όταν είδε το Σκούρτη και τους άλλους ναυάρχους στα όρη να οδηγούν σε μάχη τους στρατιώτες του Νικηταρά με ναυτικά παραγγέλματα:
- Τι όρτζα, πότζα, και γαμώ το καυλί του μας λέει ο κερατάς;
Το ίδιο συμβαίνει, αν ζητήσεις να σου αναλύσουν την επί του Όρους Ομιλία, ή να σου τραβήξουνε διάλεξη περί νηστείας, περί προσευχής, περί του «Δεύτε οι ευλογημένοι...». Ο κάθε Νεοέλληνας εδώ είναι πτυχιούχος και ειδήμονας. Είναι κληρονόμος και καθηγητής. Ξέρει να ταΐσει άχυρα το σκυλί του, και κόκαλα το γαϊδούρι του. Γνώση και πίστη και σοφία, που να ιδούν τα μάτια σου και να μην πιστεύει ο νους σου.
Αποσπάσματα από το βιβλίο «Γκέμμα» του Δημήτρη Λιαντίνη (κεφάλαιο «Ο Ελληνοέλληνας»)
Διδάσκοντας οι δάσκαλοι τα αρχαία ελληνικά, μας έμαθαν να βλέπουμε ερμηνευτικά τους Έλληνες κάτω από τα τσακίσματα και τους ρυθμούς των χριστιανών. Αυτό σημαίνει, πως αν οι δάσκαλοι από την άποψη της ουσίας παραχάραξαν το ελληνικό νόμισμα, από την άποψη της μορφής ο τρόπος που ερμήνευαν στη συνέχεια τους Έλληνες ήταν να διαθέσουν το κίβδηλο χρήμα στην αγορά από όλες τις τράπεζες του κόσμου. Η υφήλιος γιόμισε κάλπικη μονέδα. Σύμφωνα με την τακτική αυτή, κάθε αποτίμηση ελληνικού στοιχείου έπρεπε να περνά μέσα από τους ηθμούς της χριστιανικής λογικής, της χριστιανικής ηθικής, και της χριστιανικής αισθητικής.
« Να υπάρχεις Ελληνικός δηλώνει τέσσερις τρόπους συμπεριφοράς.
- Ότι δέχεσαι την αλήθεια που έρχεται μέσα από την φύση. Όχι την αλήθεια που φτιάχνει το μυαλό των ανθρώπων.
- Ότι ζεις σύμφωνα με την ηθική της γνώσης. Όχι με την ηθική της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων.
- Ότι αποθεώνεις την εμορφιά. Γιατί η εμορφιά είναι δυνατή σαν το νου σου και φθαρτή σαν τη σάρκα σου.
Και κυρίως αυτό.. Ότι αγαπάς τον άνθρωπο. Πως αλλιώς!
Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν».
Αποσπάσματα από τα «Ελληνικά» του Δημήτρη Λιαντίνη
Να μη φανερώνεις στους πολλούς και αδαείς την γνώμη σου για τον Θεό. Να μην αποκαλύπτεται η γνώση και τα μυστικά στους αμόρφωτους και στους αδαείς, διότι δεν μπορούν να τα κατανοήσουν και θα τα διαστρεβλώσουν.\nΠυθαγόρας